En toen werden ook de Spelen uitgesteld: daar gaat sportzomer 2020

Op de mooie, ongetwijfeld bloedhete vrijdagavond van 24 juli had sportpaus Thomas Bach de Olympische Spelen voor geopend moeten verklaren. Een uiterst vervelend virus gooit nu roet in het eten. Covid-19 begon vorig jaar aan zijn nietsontziende verovering vanuit Azië, dat er stilaan bovenop komt, en treft nu pas de grootste sportlanden en – niet onbelangrijk – ook de grootste sponsorlanden.

Dag op dag vier maanden voor ’s werelds grootste sportfeest zou worden op gang geschoten door een altijd weer verbluffende openingsceremonie, trekken Japan en het Internationaal Olympisch Comité er samen de stekker uit. Wellicht correcter: drukken de pauzeknop in, ongeveer een jaar lang. De Spelen van Tokio 2020 gaan door in de zomer van 2021, de details worden nog uitgewerkt en dat zal nodig zijn, want zo’n uitstel is een primeur voor de olympische geschiedenis. Erger nog: het is niet eens voorzien in eventuele noodscenario’s.

Hoofdstuk 11, punt 66 van het Host City Contract tussen de gaststad en het IOC is het enige juridisch luik dat een beetje in de buurt komt van de situatie die zich nu voordoet. Het punt handelt over de beëindiging van het contract door het IOC. Bijvoorbeeld als het land in oorlog is of als het IOC gerede gronden heeft om aan te nemen dat de veiligheid van de atleten in het gedrang komt, of nog als het contract niet wordt nagekomen.

Nergens is sprake van het scenario ‘uitstel’, wel dat de Spelen móéten doorgaan in 2020. Een jaar doorschuiven is een ongeziene ingreep en zal ongetwijfeld als scenario worden opgenomen in de volgende contracten voor gaststeden.

Gezichtsverlies vermijden

Bij het Internationaal Olympisch Comité lag al een week of zelfs langer de optie uitstel op tafel. Het juridisch aspect was de grootste hinderpaal: welke partij ook – Tokio of het IOC – de stekker eruit trok, de andere partij zou met het contract staan zwaaien en de kosten willen verhalen. Die worden geraamd op 2 miljard dollar, maar 5 miljard is ook al genoemd.

Daarom dachten insiders dat het nog weken zou duren voor beide partijen er zouden uit geraken, maar uiteindelijk hebben Shinzo Abe en Thomas Bach elkaar diep in de ogen gekeken, weze het dan via videocalls. Het was Abe die het nieuws mocht bekend maken via het Japans nieuwsagentschap Kyodo.

“De sponsors waren relatief snel mee, die weten beter dan wie ook wat er in de wereld speelt. Nadat alles was doorgesproken, kwam het uiteindelijk neer op het vermijden van gezichtsverlies voor Shinzo Abe en bij uitbreiding de natie Japan”, zegt olympisch insider Michael Payne, die jarenlang de marketingafdeling van het Internationaal Olympisch Comité leidde.

Payne weet dat het IOC als eerste van de twee contractanten neigde naar een uitstel – aanvankelijk doorschuiven naar de herfst van 2020 na de Paralympische Spelen – maar Abe liet gisteren uitschijnen dat het zijn voorstel was. “Ik heb het IOC een uitstel van ongeveer een jaar voorgesteld en dat hebben ze aanvaard.”

Aldus Abe. In de werkelijkheid was het andersom. De Japanners begrepen eerst niet dat zij moesten wijken met ‘hun’ Spelen omdat toevallig het in hun ogen lakse Westen getroffen was door dat Covid-19, iets waar zij met doortastend handelen relatief snel waren van af geraakt. Hun grote sportfeest, een viering van hun superioriteit, vier maanden voor datum opgeven, was de grootste hinderpaal. Pas nadat ze feedback hadden gekregen van de wereldgezondheidsorganisatie WHO – ‘het wordt overal nog erger’ – en de spreekwoordelijke temperatuur hadden gemeten bij de sponsoren, begon het ook in Tokio te dagen dat uitstel onvermijdelijk was.

Nog geen datum

‘Uitstel van ongeveer een jaar’ zou kunnen betekenen dat de data van de Olympische Spelen van de XXXIIste Olympiade, zoals ze officieel heten, nog niet vast liggen. De lente zou kunnen – dan is Japan op zijn mooist – en ook de herfst, maar dat conflicteert telkens met de NBA.

Een start op 23 juli behoort ook tot de mogelijkheden maar 2021 is ook de sportzomer met een WK zwemmen (16 juli tot 1 augustus , in Japan) en het WK atletiek (6 tot 15 augustus, in de VS). Het enige grote voordeel van een uitstel met een jaar is dat het virus tegen de zomer van 2021 wellicht grotendeels onder controle is, misschien is er zelfs al een vaccin. In geval van een uitstel naar de herfst van 2020 zouden te veel olympische bezoekers zijn afgeschrikt en Japan hebben vermeden, wat het economisch voordeel van de Spelen teniet zou doen.

Financieel is dit een behoorlijke domper voor de olympische beweging en Tokio 2020. Organisatorisch wordt het sowieso een hele klus, niet zozeer wat de sporten en de stadions betreft want die blijven sowieso staan. Ook de tijdelijke faciliteiten vormen geen probleem; die kunnen nu later worden opgetrokken. Het olympisch dorp is een ander paar mouwen. Ongeveer 2.500 Japanse gezinnen waren zich aan het verlekkeren op de dag in oktober van dit jaar dat ze hun intrek zouden nemen in hun nieuwe flat(je) in de Tokyo Bay Area, al of niet met zicht op de Rainbow Bridge. Niet dus. Ook dat zal een yen en meer dan één kosten.