Bijzonder pijnlijk dat in coronatijden iedereen wél de moeilijkheden van leven met beperking erkent
Iedereen ervaart dat het leven onder de draconische coronamaatregelen, met beperkte vrijheden, geen evidentie is. De maatschappelijke erkenning is bijzonder pijnlijk voor kunstenaar Josefien Cornette, die met een beperking leeft. Haar dagelijkse schreeuw om aandacht verstomt bij de klaagzang van mensen die dit tijdelijk ondergaan.
Kunnen deelnemen in de maatschappij als persoon met een beperking, heeft als voorwaarde dat diezelfde maatschappij toegankelijk voor je is. Gebouwen worden aangepast, overheden schrijven een beleid, financiële steun is mogelijk en er is representatie op de beeldbuis. ‘We moeten zorg dragen voor de kwetsbaren in onze maatschappij’, klinkt het vandaag in polyfone meerstemmigheid. In de genomen maatregelen tegen COVID-19 zien mensen zonder beperking hoe moeilijk het is om de connectie met de maatschappij niet te verliezen.
Voor veel mensen met een beperking zijn de getroffen maatregelen een dagelijkse realiteit. Isolatie, gebrek aan middelen, angst om ziek te worden, onbegrijpelijke maatregelen en medisch gepraat, het medicaliseren van je persoon, instituten die botsen op een gebrek aan infrastructuur, een bureaucratie en de meest lompe en onpraktische oplossingen die daaruit voortkomen.
Ik kan het niet laten om vaak de volgende observatie te maken: als het om onze herkenbare niet-beperkte medemens gaat, dan slaan we massaal toiletpapier in. Maar wanneer kwetsbaren om hulp of toegankelijkheid vragen, dan vegen we daar al snel ons gat aan. Ableism heet dat: het discrimineren van personen op basis van een beperking.
Door de draconische maatregelen zien mensen zonder beperking hoe moeilijk het is om de connectie met de maatschappij niet te verliezen
Er zit een heel venijnig zeer in het moeten luisteren naar mensen die klagen dat ze van thuis uit moeten werken. Voor mensen met een beperking, chronische ziekte, psychische kwetsbaarheid of neurodiversiteit is het een gewoonte om opofferingen te maken voor het werk. Mensen met een beperking moeten veel moeite doen om een vriendenkring te onderhouden. Dat doen we om de hulp die we nodig hebben te kunnen garanderen. We weten goed genoeg hoe frustrerend dat is.
Verschillende vrienden van mij probeerden jaar na jaar om hun lessen thuis te kunnen volgen. Ze hebben een functiebeperking, een angststoornis, agorafobie, chronische pijn… Als je als universiteit tot extreme inspanningen kunt gaan om de lessen voor je studenten zonder beperking digitaal beschikbaar te maken in een crisissituatie, maar er in faalt dat te doen onder normale omstandigheden voor studenten met een kwetsbaarheid, dan is er duidelijk iets mis met je toegankelijkheidsbeleid.
Hetzelfde geldt voor de arbeidsomgeving. Thuis werken lost vaak heel wat problemen op voor wie de traditionele kantoor-opzet niet werkt. We kunnen alleen maar hopen dat deze pandemie het begin van een besef is om niet langer excuses te verzinnen. Als we in tijden van crisis creatieve oplossingen kunnen vinden om elkaar van hulp te voorzien, dan moeten we dat ook kunnen eens de crisis voorbij is.
Onbegrip
Thuisblijven is geen teken van luiheid of misantropie, maar voor velen een must om het leven dragelijk te maken. De vele klachten over thuis moeten werken, komen voor mensen met een beperking over als onbegripvol. Het voelt alsof je eigen verhaal afgenomen wordt door anderen en we monddood worden gemaakt, terwijl de ongemakken waar het over gaat voor ons een vaste plek hebben in ons leven.
De vele klachten over thuis moeten werken komen voor mensen met een beperking over als onbegripvol
We zoeken vandaag allemaal naar manieren om ons te weren tegen de kwetsbaarheid die we voelen. Het doet goed om te lachen met de hamsteraars in de supermarkt en de eindeloze toiletpapier-moppen op het internet. Humor is een heel effectieve manier om om te gaan met de donkerte van het moment. Maar de constante en ostentatieve aanwezigheid van grappige klachten zorgen ervoor dat zij die er voordien al mee leefden nog minder, of helemaal niet meer, gehoord worden. Het maakt het voor personen met een beperking, in deze overheersende aanwezigheid ervan, ook des te moeilijker om onze dagelijkse pijn alsnog te delen.
De opgeëiste spreekruimte van niet-beperkte mens gaat gepaard met een hele stille pijn die door merg en been snijdt
De maatregelen tegen COVID-19 zijn tijdelijk maar voor sommigen is dit het dagelijks leven. Zij die de luxe niet hebben van een comfortabele levenssituatie leven vaak al in fysiek en/of sociaal isolement. Ze vallen nu helemaal in de vergeetput. Kwetsbaarheid komt nooit alleen en kent vaak meerdere intersecties. Eenzaamheid wordt toegevoegd aan de hoop miserie waar het hamsteren van toiletpapier geen oplossing voor is. De strijd in de supermarkt, de eenzaamheid en de opgeëiste spreekruimte van niet-beperkte mens, in alle onwetendheid van de impact van een beperking, gaat gepaard met een hele stille pijn die door merg en been snijdt.
We zijn allemaal kwetsbaar vandaag en dat opent de ogen. Eigenschappen van je leven als persoon met een beperking terug zien in de maatregelen om COVID-19 te bestrijden en zien hoe de moeilijkheid daarvan wel erkend wordt doet pijn. Wees creatief in het zorgen voor andere mensen. Zij die het protocol negeren, riskeren niet alleen hun eigen gezondheid maar ook die van anderen. Empathie is cruciaal in deze tijden. Zelfinzicht is dat evenzeer. Ook dit is ‘zorgen voor de kwetsbaren’.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.