Corona in de wereld: Australië van het ene drama (bosbranden) naar het andere: "Zwaarste jaar van ons leven"
Een beetje later dan Europa is ook Australië, en bij uitbreiding heel het continent Oceanië, in de greep van het coronavirus. Bij veel Australiërs hakt deze nieuwe crisis er diep in, want nog maar enkele maanden geleden werden zij geteisterd door rampzalige bosbranden. "Veel mensen zijn hun huis en hun werk kwijt, terwijl nu door het coronavirus een recessie dreigt. Ze dreigen van het ene drama in het andere te belanden."
“Sinds begin maart beheerst corona het Australische nieuws, terwijl het voordien ook hier eerder werd gezien als een plaag die China trof, ver van ons bed”, zegt correspondente Eveline Masco vanuit Perth in het westen van Australië.
“Het echte kantelpunt kwam pas een dikke twee weken geleden. Dat de “klik” eerder laat kwam, is een beetje verrassend. Per slot van rekening is Azië voor Australië het continent dat het dichtst in de buurt ligt. “En zeker met China is er een sterke link. Het is de eerste zakenpartner van Australië. Bovendien heeft Australië veel Chinese inwoners.”
Diepvriezers uitverkocht
Op het moment van de eerste maatregelen, goed twee weken geleden, zijn ook de Australiërs beginnen te hamsteren. “En ja, ook hier werd vooral toiletpapier gehamsterd.”
“Intussen zijn blijkbaar ook alle diepvriezers uitverkocht, en die worden nu allemaal opgevuld met vlees en vers eten”, zegt Inge, een Vlaamse die met haar Australische man en drie zoontjes in Melbourne woont.
Haar kinderen blijven al een week weg van school. De deelstaat Victoria heeft voorlopig als enige beslist dat de scholen dichtgaan. In de andere deelstaten blijven ze open, al krijgen ouders de raad om hun kinderen thuis te houden, en gaan er meer stemmen op om ze ook meteen te sluiten.
Versnelling hoger
De voorbije weken waren dus al trapsgewijs maatregelen doorgevoerd om de verspreiding van het coronavirus in te dammen. “Australië heeft een liberale federale regering, die niet graag ingrijpt in het leven van haar burgers”, zegt Eveline Masco. “Wellicht dat ze daarom trapsgewijs verstrengt. Maar de strengere maatregelen volgen elkaar wel heel snel op”.
Dat is zeker gebleken afgelopen weekend, toen de regering een versnelling hoger schakelde in de strijd tegen het coronavirus. In een speech die live werd uitgezonden, kondigde premier Scott Morrison een lockdown aan, vergelijkbaar met de "lockdown light" in België.
Niet toevallig gebeurde dat kort na het moment waarop de kaap van 1.000 besmettingen was overschreden.
Intussen zijn de cijfers trouwens flink opgelopen:
- Besmettingen: net geen 2.400
- Doden: 8
En ook kort nadat al te duidelijk was gebleken dat sommige Australiërs (en buitenlandse backpackers) het niet te nauw namen met eerder afgekondigde richtlijnen van social distancing (afstand houden) en een verbod op grootschalige bijeenkomsten.
Op beelden die de wereld rondgingen was te zien hoe Bondi Beach, het populaire strand van Sydney, vorige week nog druk bezocht werd door zonnekloppers.
“Premier Morrison gebruikte in zijn toespraak een opvallend vermanende toon, alsof hij onwillige pubers toesprak”, zegt Eveline Masco. “Dezelfde toon eigenlijk die Maggie De Block aansloeg toen ze mensen opriep om in hun kot te blijven.”
Thuisblijven
In hun kot blijven, zoveel mogelijk, is ook wat de Australiërs nu te doen staat. Sinds maandag zijn alle niet-essentiële winkels en voorzieningen dicht, net als cafés, clubs, gymzalen en kerken en andere religieuze gebouwen. Supermarkten en apotheken blijven wel open. Restaurants mogen takeaway-maaltijden aanbieden.
Een dag later al werden de maatregelen opnieuw aangescherpt. Zo mag een huwelijk enkel plaatsvinden als er niet meer dan 5 mensen bij de ceremonie aanwezig zijn. Begrafenisplechtigheden mogen door niet meer dan 10 mensen worden bijgewoond.
De nieuwe maatregelen veroorzaken ook onrust in de onmiddellijke omgeving van correspondente Eveline Masco. “Ik heb een paar vriendinnen die op bevallen staan, maar het ziet ernaar uit dat ze alleen naar de verloskamer zullen gaan. Voorlopig mogen aanstaande vaders nog 2 uur per dag op bezoek in de kraamafdeling, maar het lijkt erop dat ook dat binnenkort niet meer zal mogen.”
"Grenzen hadden al sneller dicht moeten gaan"
Australiërs mogen geen overzeese reizen meer maken, maar ook reizen in eigen land is zo goed als onmogelijk geworden. Nadat premier Morrison had aangekondigd dat niet-essentiële reizen worden afgeraden, beslisten de meeste deelstaten om hun grenzen te sluiten.
“Ook dat is dus trapsgewijs gegaan”, zegt Eveline Masco. “Eerst gingen de grenzen dicht voor inwoners van risicolanden als China, Italië, Iran. Daarna volgde een verplichte quarantaine voor alle buitenlanders die Australië binnenkwamen. En nu geldt dat laatste ook voor mensen die van de ene naar de andere deelstaat gaan.
Het heeft al tot schrijnende taferelen geleid. Vooral de oostkust van Australië, de dichtst bevolkte deelstaat New South Wales op kop, is getroffen door het coronavirus. Aan de veel minder bevolkte westkust zijn de gevallen beperkt tot Perth, waar bijna iedereen woont, ook ikzelf. Maar veel mensen hier hebben wel familie in het oosten, van wie ze nu afgesneden zijn.”
"Over the ditch"
“Veel mensen hadden eigenlijk gewild dat de grenzen al vroeger dicht waren gegaan, zegt Inge in Melbourne. “We zijn een eiland, dus we hadden het virus béter binnen de perken moeten kunnen houden.”
Nogal wat AustraIiërs lijken haar mening te delen. Velen vinden dat er sneller drastischere maatregelen hadden moeten worden genomen om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Vooral omdat naaste buur Nieuw-Zeeland die drastische maatregelen wél sneller neemt.
“Er wordt hier altijd veel gekeken naar wat er “over the ditch”, aan de overkant van de plas, gebeurt”, zegt Eveline Masco. “Nieuw-Zeeland is in lockdown gegaan op een moment dat er maar 120 besmettingen waren geregistreerd. “Maar ook Italië had op een bepaald moment maar 120 coronagevallen”, zo motiveerde de Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern haar beslissing. Veel Australiërs zouden ook die weg op willen gaan."
Kwetsbare groep in Australië: de Aboriginals
Opvallend was dat sommige gebieden extra snel opriepen tot reisbeperkingen. Dat zijn de afgelegen gebieden in de deelstaat Northern Territory, waar de meeste Aboriginals wonen, de inheemse bevolking van Australië. Zij zijn een zeer kwetsbare groep, laagopgeleid, en met een lage levensverwachting. Bovendien is de gezondheidszorg in de afgelegen gebieden minder goed, wat de bevolking nog extra kwetsbaar maakt.
Australiërs krijgen dus niet alleen de raad om niet op bezoek te gaan in woonzorgcentra voor bejaarden, maar ook om niet af te reizen naar afgelegen gemeenschappen. "Er zijn strikte controles, want men vreest voor een groot drama als het coronavirus ook de inheemse bevolking in de afgelegen gebieden zou treffen", zegt Eveline Masco.
Iets anders wat de Australiërs extra zorgen baart, is overigens dat bij hen niet de zomer, maar de winter op komst is. Dat betekent dat het griepseizoen in aantocht is. De vrees leeft dat de seizoensgriep zou overlappen met het coronavirus. "De griepprik is in Australië bijzonder in trek, en wordt traditioneel vanaf april gegeven", zegt Eveline Masco. "Maar wij zijn vrijdag al aan de beurt."
Van quokka-eiland tot quarantaine-eiland
Ook opmerkelijk is dat de Australische overheid alles in gereedheid brengt om een vakantie-eiland voor de kust van Perth om te vormen tot quarantaine-eiland. Het gaat om Rottnest Island, in normale tijden wereldberoemd om de quokka's die er wonen: kleine buideldiertjes waar toeristen volop selfies mee maken. De toeristische trekpleister is nu klaargemaakt voor quarantaine: alle bezoekers zijn er weg om plaats te maken voor mensen die niet kunnen isoleren (wegens geen plaats, of geen huis meer na bosbranden, of toerist) of niet willen isoleren.
800 Australische passagiers van een cruiseschip worden naar Rottnest Island gebracht. De passagiers van nog twee andere cruiseschepen voor de kust, allen buitenlanders, mogen dan weer niet aanmeren en worden weggestuurd.
In Australië zijn de laatste weken veel besmettingen vastgesteld bij mensen die van cruiseschepen kwamen. Afgelopen weekend nog zijn passagiers van een schip in Sydney gestapt die liefst 130 nieuwe coronagevallen hebben veroorzaakt. Op die blunder is veel kritiek gekomen", zegt Eveline Masco.
Van het ene drama naar het andere
Nu het coronavirus het nieuws overheerst, zouden we bijna vergeten dat Australië nog maar enkele maanden geleden getroffen werd door een andere catastrofe: de hevige bosbranden die erge verwoestingen aanrichtten. Australiër Greg Marsh verwijst ernaar in onderstaand filmpje:
De branden zijn gestopt, de impact die ze hebben op de levens van veel mensen blijft groot. Mensen kunnen niet meer terug naar hun huizen, wat in deze tijden van verplichte isolatie een groot probleem is. Velen zijn ook hun werk kwijtgeraakt, terwijl door het coronavirus een recessie dreigt, waar premier Morrison in niet mis te verstane bewoordingen voor waarschuwde.
Hij zei onomwonden dat 2020 “het zwaarste jaar van ons leven” wordt en waarschuwde de Australiërs meteen dat de maatregelen om het coronavirus in te dammen zes maanden zouden kunnen duren. De gezondheidscrisis kan bovendien uitmonden in een economische crisis van de orde van de Grote Depressie van de jaren 30, klonk het.
Veel mensen dreigen dus van het ene drama in het andere te belanden.