Help, ik kan mijn woonlening niet meer afbetalen. Wat nu?

Uitstel van afbetaling, klinkt goed, maar wat houdt de regeling precies in?

Als u door de economische impact van het coronavirus niet langer in staat bent om uw hypothecaire lening af te lossen, dan krijgt u vanaf 1 april zes maanden de kans om uw afbetalingen uit te stellen. Tot 30 september zult u dan geen enkele betaling meer hoeven te doen. Deze uitzondering kunt u vandaag al aanvragen bij uw bank. Let wel op: het is niet de bedoeling dat u fysiek naar uw bankkantoor gaat. U neemt best telefonisch, via e-mail of via de digitale app van uw bank contact op met uw bankier.

De maatregel maakt deel uit van de zogenaamde ‘financiële bazooka’ waarover de Nationale Bank, bankenfederatie Febelfin en minister van Financiën Alexander De Croo (Open Vld) vorige week een akkoord bereikten. Deze bazooka voorziet naast steun aan gezinnen ook financiële hulp voor zelfstandigen en bedrijven. Hij moet de economische impact van de coronapandemie beperken.

Kom ik in aanmerking voor deze steunmaatregel?

Alle gezinnen die kunnen bewijzen dat ze inkomensverlies lijden door de coronacrisis komen in aanmerking, op voorwaarde dat ze onvoldoende spaargeld hebben om dat verlies op te vangen. “Evidente kandidaten zijn mensen die tijdelijk of volledig werkloos worden, of die hun zelfstandige activiteit moeten stopzetten vanwege corona”, zegt Isabelle Marchand, woordvoerder van sectorfederatie Febelfin.

Concreet moet u twee dingen kunnen bewijzen. Eén: dat u inkomensverlies lijdt. Twee: dat u onvoldoende spaargeld hebt. Het valt wel op dat Febelfin en minister De Croo dat iets anders interpreteren. Volgens Febelfin zal elke bank autonoom een oordeel vellen, bijvoorbeeld op basis van een bewijs van werkloosheid en een persoonlijke verklaring van uw financiële toestand. “Daar zijn geen financiële richtlijnen voor.”

Minister De Croo vindt het echter belangrijk dat er uniforme criteria komen. Zo moet er volgens hem een heldere maximumdrempel worden vastgelegd van spaargeld dat een gezin mag hebben om van deze garantieregeling gebruik te maken. “Het kan niet de bedoeling zijn dat iemand met een roerend vermogen van 200.000 euro uitstel van betaling krijgt”, zegt zijn woordvoerder.

Voor alle duidelijkheid: deze garantie geldt enkel voor mensen die nu financieel getroffen worden door de crisis. Wie al langer financiële problemen heeft, valt dus uit de boot. Die persoon moet samen met zijn of haar bankier een andere oplossing zoeken.

En wat als ik pas binnen enkele maanden in de problemen kom?

Het ziet ernaar uit dat de coronacrisis diepe sporen zal nalaten in onze economie. Op dit moment zijn al meer dan een miljoen Belgen tijdelijk werkloos; dat is één op de vier werknemers. Dat aantal zal de komende weken nog oplopen. Daarnaast zullen veel problemen zich pas op een nog langere termijn laten voelen. Zo berekende handelskantoor Graydon dat één op de vier Belgische ondernemingen over de kop dreigt te gaan als de coronacrisis nog twee maanden of langer aansleept.

In een brief aan de regering pleit consumentenorganisatie Test-Aankoop voor een oplossing die langer dan zes maanden bestrijkt. “Veel sectoren zijn erg broos. Na een lange periode van inactiviteit zullen zij niet langer in staat zijn om hun lasten te dragen”, zegt woordvoerder Simon November. Resultaat: faillissementen en langdurige werkloosheid. De suggestie van Test-Aankoop: laat mensen de resterende looptijd van hun lening gratis verlengen, bijvoorbeeld van 17 naar 20 jaar. Dan daalt hun maandelijkse last, zonder dat ze een dure herfinanciering van hun lening moeten aangaan.

Wie zal de rekening betalen?

De banken, in de eerste plaats. “Zij zullen zelf de verliezen dragen”, zegt Febelfin. De overheid en de financiële sector werkten weliswaar een garantieregeling van 50 miljard euro uit, maar die dekt enkel de ondernemingskredieten van zelfstandigen en bedrijven, geen woonkredieten van gezinnen.

Test-Aankoop waarschuwt wel voor een ongewenst effect. De organisatie vreest dat banken de rentes op nieuwe leningen gaan verhogen om dit te compenseren. Febelfin stelt dan weer dat de twee los van elkaar staan. “De rentes worden bepaald door het beleid van de Europese Centrale Bank. Bovendien zitten we in een concurrentiële omgeving.”

Wat hebben de banken hier dan bij te winnen?

Het afwenden van een zware economische crisis. Dat er een recessie komt, staat vast. Maar door zelf een beetje toegeeflijker te zijn aan bedrijven en particulieren die hun lening tijdelijk niet kunnen betalen, kunnen ze vermijden dat de economie volledig stilvalt. Vergeet niet dat de financiële crisis van 2008 mede veroorzaakt werd door de vele Amerikaanse gezinnen die hun hypothecaire lening niet meer konden betalen.

Met een schuld van zo’n 300 miljard euro, waarvan 250 miljard euro in vastgoed, heeft België een veel hogere schuldgraad dan het gemiddelde in de eurozone. Met dank aan de lage rentes van de voorbije jaren. “De banken stonden die leningen vaak te lichtzinnig toe", vindt Test-Aankoop. “Ze zijn nu een tikkende tijdbom onder onze economie.”