Patiënten verspreiden virus al dagen vóór symptomen

Het is een van de grote vragen tijdens deze epidemie: hoe besmettelijk zijn patiënten als ze nog geen symptomen ver­tonen? Hoe groot is het risico dat uitgaat van personen die ogenschijnlijk gezond zijn? Onderzoek uit Hongkong geeft nu een onderbouwd antwoord – en het is niet geruststellend. Personen die besmet zijn met het sars-CoV-2-virus, kunnen al twee tot drie dagen voor ze de eerste symptomen krijgen, anderen besmetten.

Patiënten zijn zelfs het meest besmettelijk net vóór de symptomen beginnen. Bijgevolg zal een behoorlijk deel van de besmettingen te wijten zijn aan personen die niet beseffen dat ze het virus dragen en verspreiden. We moeten dus het idee bijstellen dat pa­tiënten met symptomen zoals de hoest het virus sowieso gemakkelijker verspreiden dan wie nog niets voelt.

De studie waarvan sprake komt uit de stal van Gabriel Leung, professor epidemiologie aan de Universiteit van Hongkong. Leung is een autoriteit in het onderzoek naar uitbraken van nieuwe virussen, waaronder de sarsepidemie in 2002/2003 en de huidige pandemie met het nieuwe coronavirus.

Volgens het boekje

De paper van Leung en zijn collega’s is nog niet in een vaktijdschrift gepubliceerd en heeft dus nog niet alle kwaliteitstoetsen doorstaan, maar het manuscript staat al online. Onder anderen de Duitse professor virologie Chris­tian Drosten (universitair ziekenhuis Charité, Berlijn) hecht er desondanks grote waarde aan. In een recente aflevering van zijn (dagelijkse) podcast over het nieuwe ­coronavirus, opgenomen door de openbare omroep NDR, beklemtoont Drosten dat de studie nauwgezet is uitgevoerd en ons veel leert. Drosten is – als medeontdekker van het sarsvirus in 2003 – een wereldautoriteit in zijn vak­gebied, net als Leung.

Ook Kevin Ariën, professor viro­logie aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde, zegt dat het onderzoek ‘volgens het boekje’ is uitgevoerd. ‘Deze studie bevestigt en documenteert wat we al vermoedden: een deel van de pa­tiënten wordt besmet via personen die zelf nog geen symptomen hebben, bijvoorbeeld via speeksel bij het praten of via de handen. Dat is een groot verschil met hoe het sars­virus uit 2002/2003 zich heeft gedragen. Die sarspatiënten werden pas besmettelijk toen ze al lang symptomen hadden. Dit nieuwe coronavirus gedraagt zich op het vlak van besmettelijkheid eerder als het griepvirus. Grieppatiënten zijn ook het meest besmettelijk kort voor en rond de periode dat de symptomen starten.’

Voor hun onderzoek over de besmettelijkheid van sars-CoV-2 hebben de vorsers uit Hongkong de ziekte bij 77 Chinese ‘patiëntenkoppels’ geanalyseerd. Het ging telkens om twee patiënten met symptomen waarbij onomstotelijk vaststaat dat de eerste patiënt de tweede heeft besmet.

Social distancing

Gemiddeld kreeg de tweede patiënt de symptomen 5,8 dagen later dan de patiënt van wie hij of zij het virus had gekregen. Uit een statistische analyse die de incubatietijd mee in rekening brengt, blijkt dat bij de patiënten de besmettelijkheid twee tot drie dagen voor de eerste symptomen begint en op 0,6 dagen voor de symptomen piekt.

Rond 44 procent van de besmettingen in de studie zou ‘pre-symptomatisch’ hebben plaatsgevonden, schrijven de onderzoekers. Maar dat cijfer moet voorzichtig worden geïnterpreteerd, want het hangt af van het gedrag van patiënten en dus van plaatselijke maatregelen. In deze studiegroep speelt wellicht mee dat personen met symptomen in isolatie werden geplaatst en zo verdere besmetting na het begin van de symptomen werd voorkomen.

Pierre Van Damme, professor epidemiologie aan de UAntwerpen, ziet in deze studieresultaten bijkomend bewijs voor doorgedreven social distancing bij mensen zonder symptomen en voor isolatie van patiënten met symptomen. ‘Terugkeerders uit landen zoals Spanje zouden zich een tijd moeten afzonderen, ook als ze geen klachten hebben.’

bekijk ook

UITGELEGD. Daarom blijf je beter “in uw kot”: zo snel verspreidt het coronavirus zich.

Nationaal crisiscentrum meldt 42 nieuwe overlijdens op 24 uur tijd en 605 patiënten op intensieve zorgen.