Ouders over de lastige combinatie thuiswerk en kinderen: ‘Ik heb het gevoel dat ik soms een morrende mama word’

“Mijn dochter vindt mijn computer enorm interessant”, zegt Katrien Kin (42). “Als ik aan het werk ben, wil ze altijd mee komen tikken. Ik kan een paar mails lezen of eens een telefoon doen. Maar skypen is moeilijk, want dan komt mijn dochter ook de kamer binnengewandeld.” 

Kin en haar vriend hebben samen een dochter van zes, Fien, die in het eerste leerjaar zit. Nu de scholen dicht zijn, moet ze de opvang van haar dochter combineren met haar job als commercieel verantwoordelijke voor Oxfam. Voor de lockdown werkte ze viervijfde, maar dat heeft ze voorlopig tot tweevijfde teruggebracht. 

“Mijn dochter is te klein om lang met iets bezig te zijn”, zegt Kin. “Ze kan wel een paar blokken van een half uur lezen of spelen, maar meer lukt nog niet. We spelen ook samen schooltje met een schoolbord. Maar dat betekent voor mij dat echt gefocust werken van thuis onmogelijk is. Ik ben nu een dagplanning aan het opmaken met icoontjes voor mijn dochter, zodat ik ook genoeg uren kan spenderen aan mijn job.”  

Regime dooreengeschud 

De lockdown die ons land heeft ingesteld tegen het coronavirus zou aanvankelijk duren tot 5 april, de laatste dag voor de paasvakantie. Maar ondertussen klinkt het bij experts dat we met zijn allen veel langer in ons kot  moeten blijven. Voor ouders met kleine kinderen, die nu al handen tekortkomen om de gsm op te nemen en tegelijk het eten voor de kroost klaar te maken, wordt dat uiteraard een zeer grote last. 

De grote bevraging die de UAntwerpen onder de bevolking heeft gedaan, toont ook dat deze lockdown bij velen al doorweegt. Zowat een derde van de respondenten zegt zich slechter te kunnen concentreren of slechter te slapen. 42 procent voelt zich neerslachtiger. “Mensen leiden doorgaans een routinematig leven”, zegt socioloog Ignace Glorieux (VUB). “Maar in een paar dagen tijd is heel hun regime dooreengeschud. Het is duidelijk dat dit isolement op de lange termijn een probleem gaat worden.”

Ook de VUB is gestart met een enquête om te kijken hoe we onze tijd dezer dagen precies besteden. Hoe kunnen we ons werk organiseren en wat doen we om onze zinnen te verzetten, nu fitnesscentra of bioscopen gesloten zijn?

“We gaan onderzoeken hoe mensen orde brengen in de chaos”, zegt Glorieux. “Job en privé, twee zaken die vroeger gescheiden waren, lopen nu volledig door elkaar. Veel mensen willen werken, maar zitten tegelijk ook met hun kinderen die aandacht vragen.” 

Structuur

Volgens psychologen is die structuur opnieuw aanbrengen in het dagelijks leven het geheime wapen. Vasthouden aan een normale dagindeling en goede afspraken maken om de werklast te verdelen. Als het voor kinderen duidelijk is wanneer ze kunnen werken en wanneer ze kunnen spelen, kunnen ouders ook hun werk beter organiseren.

Al is dat in de praktijk nog steeds niet evident. “Ik heb met mijn partner afgesproken dat we elk een halve dag op de kinderen passen”, zegt Jan Verhoye (41), notarieel jurist, en vader van drie jongens. “Maar dan heb je dus te weinig uren voor je werk. Om dat te compenseren moet je beginnen voor de kinderen opstaan, of verder werken als ze zijn gaan slapen. Het concept van nine to five is dus zeer rekbaar geworden.” 

Voor alleenstaande ouders is het uiteraard moeilijker dan voor koppels, omdat daar alles op slechts een paar schouders terechtkomt. “Ik heb het gevoel dat ik soms een morrende mama word”, zegt Tine Verhenne (38), moeder van twee zoontjes van vier en zeven. “Je bent een mama, een juf en een huishoudster tegelijk en dan moet je nog je job doen. Dan heb je een belangrijk telefoontje en roept er iemand: ‘Ik heb kaka gedaan!’ Het laatste wat ik wil doen is klagen, maar het is wel pittig.” 

Ook Verhenne is begonnen met een schema waarin ze de dagtaken van de jongens zet. “Je voelt dat kinderen daar nood aan hebben. En dat rendeert wel.” 

Mentale gezondheid 

Daaraan merk je volgens Koen Lowet van de Vlaamse Vereniging voor Klinisch Psychologen ook de veerkracht van veel gezinnen. Zij slagen er ook in om onder deze omstandigheden opnieuw een routine uit te werken. “Die routine is voor iedereen een belangrijke buffer tegen stress”, zegt Lowet. “Want hoe langer dit duurt, hoe meer de impact van stress gaat toenemen.” 

Onder de lockdownmaatregelen geldt dan ook weer dit principe dat kwetsbare gezinnen, die al hulp nodig hadden, het nog een pak zwaarder te verduren krijgen. Zo maken spoedartsen ook meer melding van verwondingen door intrafamiliaal geweld. Tegelijk is het door de social distancing moeilijker voor psychologen om het contact met sommige gezinnen te bewaren en hen te begeleiden. 

Maar ook voor modale gezinnen kan het steeds zwaarder worden. Bijvoorbeeld omdat de verveling bij de kinderen toeslaat en ze meer ruzie beginnen maken. “Ook het sociaal contact gaan we echt beginnen missen”, zegt Lowet. “Een online-verjaardagsfeestje is fijn, maar het is toch niet hetzelfde. Bij het begin van deze crisis is er veel aandacht gegaan naar de lichamelijke hygiëne tegen corona. Maar om hierdoor te komen gaan we echt goed op onze mentale gezondheid moeten letten.”