Experts hebben oplossing om economie te redden
Hoopvol nieuws: ons land heeft binnenkort een test in handen die snel kan meten of iemand immuun is voor Covid-19. Zo’n test wordt voorlopig nergens ingezet, maar zal cruciaal worden om het economisch en sociaal leven na de piek opnieuw op te starten. Volgens experts is het zelfs dé weg uit de lockdown. ‘Testen op immuniteit moet straks een absolute prioriteit worden.’
Ons land heeft nog geen exitstrategie voor de corona-epidemie. Of beter: onze regering heeft die niet. In academische kringen wordt gelukkig wel volop nagedacht over hoe we straks weer veilig uit ons kot kunnen komen. En vooral: hoe we kunnen vermijden dat de economische schok groter wordt dan de huidige gezondheidscrisis. Vier professoren van de ULB (twee economen, één microbioloog en één immunoloog) lanceren een oproep: bepaal zo snel mogelijk wie virusvrij én immuun is voor Covid-19 om de economie te redden.
Vertrouwen
In een gezamenlijke paper stellen Mathias Dewatripont, Michel Goldman, Eric Muraille en Jean-Philippe Platteau dat de prioriteit van de Belgische overheid zich na de piek van het virus naar daar moet verplaatsen. “De eerste maatregelen om de economie te beschermen waren relatief eenvoudig, denk maar aan tijdelijke werkloosheid toestaan en bedrijven of burgers uitstel geven voor het afbetalen van hun leningen. De tweede fase wordt een veel grotere uitdaging: hoe herstarten we de economie?”
De proffen pleiten voor een uitgebreid testprogramma. Niet alleen om na te gaan wie het virus heeft, maar ook om te weten wie het ondertussen gehad heeft en dus immuun is. Dat laatste doen we in België (en bij uitbreiding heel Europa) momenteel niet.
“Als we het economisch leven straks weer willen herstellen, moeten we bij mensen de angst wegnemen om besmet te geraken bij het uitoefenen van hun job”, vinden de profs. “We kunnen niet wachten tot het vaccin er is om dat vertrouwen te herstellen.” En dus moet er volgens hen massaal ingezet worden op het testen van immuniteit.
We weten immers dat heel wat besmette mensen geen of weinig symptomen vertonen. Zij worden momenteel niet getest en kunnen onmogelijk weten of ze Covid-19 hadden, dan wel een klassieke verkoudheid. Die mensen zijn nochtans van goudwaarde want ze zijn - minstens tijdelijk - immuun voor het virus.
“Als je die individuen in de maatschappij kan identificeren, kan je hen zonder risico aan het werk laten gaan.” Gezondheidseconoom Lieven Annemans van de UGent en VUB treedt zijn collega’s van de ULB bij. "Het uitvoeren van dubbele testen wordt een cruciale stap om de strenge maatregelen te kunnen versoepelen. Je moet eerst en vooral blijven nagaan of mensen het virus hebben, maar als zo’n test negatief is, zou je ook moeten testen of die persoon al antilichamen heeft. Als dat positief is, is die persoon minstens voor een bepaalde periode ‘veilig’. Zulke mensen kunnen dan opnieuw aan de slag.”
5 à 10 euro
In de labo’s van het UZ Leuven wordt momenteel volop gewerkt om in België een test beschikbaar te hebben die immuniteit voor Covid-19 kan detecteren. “We ontwikkelen zelf geen test, maar we evalueren de testen die fabrikanten nu volop aanbieden”, zegt Katrien Lagrou, hoofd van het lab voor klinische microbiologie. Ze is hoopvol. “We hebben al een paar testen gehad die niet zo betrouwbaar bleken als de producent wou doen geloven, maar ik geloof dat we eerstdaags een test hebben die we kunnen valideren.” Vanaf dat moment zou ook de overheid in actie kunnen schieten om zo snel mogelijk een deal te sluiten met de producent. Minister Philippe De Backer (Open Vld), die de taskforce rond testen leidt, volgt de situatie naar eigen zeggen op de voet.
Volgens Lagrou ligt de gemiddelde kostprijs voor een antilichaamtest voorlopig een stuk onder die van een virale test voor Covid-19. “Voor een test die het virus detecteert betaal je al snel 20 tot 30 euro, voor een test die immuniteit kan opsporen is dat maar 5 tot 10 euro.” Ook de afname is eenvoudig. Het volstaat om enkele bloeddruppels te prikken en het resultaat is vervolgens snel af te lezen. “Sommige werken zoals een zwangerschapstest: je krijgt een lijntje te zien dat aangeeft of je antilichamen hebt voor Covid-19 of niet. Als dat zo is, ben je dus immuun.”
De snelheid van uitvoeren, gecombineerd met een relatief lage prijs, zou het logistiek mogelijk moeten maken om de testen binnenkort op grote schaal uit te rollen.
Zorgberoepen eerst
Zowel Annemans als de proffen van de ULB vinden dat in een eerste fase gefocust moet worden op de mensen met essentiële beroepen. “Vooral de medische sector en het zorgpersoneel in rusthuizen zou je zo snel mogelijk dubbel moeten testen”, vindt Annemans. “Maar ook mensen die in de logistiek en in de supermarkten werken, zouden in zo’n eerste fase in aanmerking komen. In die sectoren moeten we zo snel mogelijk zicht krijgen op wie niet besmet is, maar ook op wie immuun is. Dat maakt het eenvoudiger om het werk daar de komende weken te organiseren.”
Los van die cruciale sectoren zal de overheid met hulp van universiteiten ook testprogramma’s op poten moeten zetten bij de globale bevolking. Via representatieve steekproeven kan men te weten komen hoe het gesteld is met de zogenaamde groepsimmuniteit. “Zeker in het licht van het versoepelen van maatregelen is het zinvol om daar zicht op te krijgen”, zegt Annemans. “Als je op een bepaald moment vaststelt dat een zeker deel van de bevolking immuun is, dan is het eenvoudiger om bepaalde maatregelen los te laten."
Tot slot zou er ook een wetenschappelijke studie opgezet kunnen worden waarbij dezelfde, beperkte groep mensen iedere drie maanden getest wordt zodat we beter zicht krijgen op hoe lang een gemiddelde persoon immuun blijft voor Covid-19. Vandaag zijn de berichten erover tegenstrijdig, en dat voedt de onzekerheid over nieuwe opflakkeringen van het virus en nieuwe lockdowns. “Een massale opschaling van de testen zal niet alleen helpen om de economie te herlanceren, het zal ook het risico beperken op een terugkeer van de epidemie”, concluderen de profs van de ULB. Aan de regering-Wilmès om die boodschap ter harte te nemen.