Welk mondmasker beschermt waartegen? Een expert legt uit

“Deze maskers zijn er om anderen te beschermen”, aldus Peter Meyer. Hij is salesdirecteur bij Uvex Safety, een bedrijf dat gespecialiseerd is in de verkoop van beschermingskledij. “Dokters en verplegers dragen ze om te zorgen dat bacillen of microben die zij uitademen patiënten niet in gevaar kunnen brengen. Het kan nuttig zijn om het te dragen als je ziek bent. Om het risico te verminderen dat je anderen besmet. Andersom werkt het niet: deze maskers filteren de lucht die je inademt niet.” 

Viroloog Steven Van Gucht benadrukte het al meermaals tijdens de dagelijkse persconferentie over de coronacijfers: een masker dragen op straat heeft weinig zin. Het biedt de drager zelfs een vals gevoel van veiligheid. Toch kropen heel wat Vlamingen achter hun naaimachine op zelf stoffen maskers in elkaar te stikken. “Ik heb mijn twijfels over de werking van deze ‘artisanale maskers’. De chirurgische maskers moeten voldoen aan normen en krijgen een keurmerk.  Van de zelfgemaakte maskers weten we eigenlijk niet hoe goed ze beschermen.”

Dit zijn de maskers waar dokters, zorgverleners, ambulanciers en politie allemaal naar op zoek zijn. Er is een tekort aan omdat de productie van het filtermateriaal voornamelijk in China plaatsvindt. Net daar brak de corona-epidemie het eerst uit. “Er kwam een verbod op export. Daar hebben wij nog steeds van.”

Waarom willen dokters net deze maskers zo graag hebben? “Dit zijn professionele adembeschermers. Kort door de bocht: je ademt niets in behalve lucht. Als een zieke patiënt druppels uitademt of hoest, houdt het masker die deeltjes tegen.” 

De afkorting FFP staat voor Filtering Facepiece Particals en wordt gevolgd door een cijfer: 1, 2 en 3. Hoe hoger het cijfer, hoe beter het de lucht filtert. Het FFP1-masker zuivert 80 procent van alle stoffen uit de lucht. De overige twintig procent kan nog door het filter ‘lekken’. Het is het goedkoopst: 1 à 2 euro per stuk. Toch verkopen we het bijna nooit: omdat twintig procent lekkage vrij veel is.

Het masker dat dokters zo dringend nodig hebben is een trapje hoger: FFP2. “Dat houdt al 94 procent van alle stofdeeltjes tegen. Het filtermateriaal - gemaakt van verschillende lagen samengeperst polypropyleen - is voldoende fijnmazig om 94 procent van alle deeltjes tegen te houden. Zelfs druppels met virussen erin.” 

FFP3-maskers zijn nog een tikkeltje beter. Ze houden 99 procent van alle vervuilde deeltjes in de lucht tegen. “Deze maskers gebruiken we vooral voor werk met zeer giftige stoffen. Zoals bij asbestverwijdering.” Zijn maskers van dit type dan niet beter om verzorgers van coronapatiënten te beschermen? “Goh, de wereldgezondheidsorganisatie raadt ze niet aan. FFP2-maskers volstaan. Het lijkt me persoonlijk ook wat overkill. Ze filteren iets beter, maar zijn ook veel duurder. Een goed FFP3-masker van een betrouwbaar merk kost tussen de vier en twaalf euro. Een FFP2 kost een euro of drie. Vraagt een maker meer? Dan betaal je woekerprijzen.”

Belangrijker dan het verschil tussen type 2 en 3 is bovendien dat je het masker op de juiste manier aandoet. “De elastieken moeten ver uit elkaar: eentje hoog op het hoofd en eentje laag bij de nek. Anders riskeer je dat er toch nog ongefilterde lucht binnenglipt langs de randen. Dat is niet de bedoeling. Je kan goed voelen wanneer een masker goed zit. Dan wordt het warm van binnen.”

Om de binnenkant een beetje te koelen hebben FFP-maskers een luchtventiel. “Dat verklaart meteen waarom een zieke patiënt zo’n masker niét moet dragen. De lucht die naar buiten gaat, gaat niet door het filter. Met zo’n masker zou een zieke het virus dus alsnog verspreiden.”