Valt het voetbal door corona van z’n voetstuk? “Als dit nog lang aanhoudt, zullen we een andere sport kennen”

Gunter Gebauer: “Sport is sinds de laatste dertig jaar enorm belangrijk geworden in onze maatschappij. We leven in een gevisualiseerde wereld waarin het uiterlijk belangrijk is. Een gezond en attractief lichaam is tegenwoordig de norm. Vroeger was dat toch wat anders, werd er meer gekeken naar innerlijke waarden. Nu leven we in een cultuur die meer toegespitst is op het publieke leven. Het is geen toeval dat video vandaag het heersende medium is.”

“Een heel grote. Sport vertegenwoordigt alles wat er in onze leefwereld aan extra is bijgekomen. Het is van economisch groot belang. Er vloeit zoveel geld naar de sport, zeker naar voetbal. Transferbedragen en salarissen zijn soms tot vijftig keer hoger dan dertig jaar geleden. Dat weerspiegelt onze maatschappij, waarin veel belang wordt gehecht aan het materiële. Auto’s, gouden kettingen, statussymbolen: het doet ertoe dat je geld hebt. Dat je ook cultuur hebt, is minder van tel.”

“Als je kijkt naar wat Neymar of Ronaldo krijgen, dat zijn dé topverdieners uit onze maatschappij. Dat is disproportioneel, want voetbalsterren zijn niet de belangrijkste mensen in onze samenleving. Ze zijn louter actief in een entertainmentindustrie die weinig waarde heeft. Topatleten zijn ook geen rolmodellen. Om dat te zijn, moet je uitblinken in verschillende domeinen. Menselijke domeinen. Hoe je leeft, hoe je je gedraagt. Niet louter goals maken. De toppers in de sport hebben dikwijls heel lelijke kantjes, op een paar uitzonderingen na.”

“De focus op voetbal is bijzonder groot. Velen kunnen zich geen leven inbeelden zonder. Voetbal is sociaal cement voor onze maatschappij. Het is een nationale sport, die ons verenigt en samenhoudt. Maar die cohesie is ook fragiel. Uiteindelijk blijft voetbal maar een spel. Toen Frankrijk wereldkampioen werd in 1998, zou dat het land op lange termijn één maken, het zou de integratie mogelijk maken. Dat liep snel verkeerd. Nauwelijks enkele jaren later was de rechtse extremist Jean-Marie Le Pen in de running om president te worden.”

“Het belangrijkste is dat het voetbal eindelijk eens van zijn voetstuk moet vallen. Als deze crisis nog lang aanhoudt en het dodental stijgt nog spectaculair, zullen we een ander wereldbeeld kennen. Dan is het gedaan met de onverschilligheid die nu nog dikwijls heerst. Gedaan met onze naïeve levensvreugde. Wanneer er opnieuw gevoetbald wordt, zullen we daar natuurlijk blij om zijn. Zoals ze meteen na de Tweede Wereldoorlog weer voetbalden vlak naast de ruïnes. Maar het zal allemaal veel minder belangrijk zijn.”

“Omdat er een grote schaduw over het voetbal zal hangen. Omdat velen geliefden hebben verloren. Dat slaat diepe wonden, maakt mensen triest en zal leiden tot een zeker melancholie ten opzichte van het voetbal.”

“Als filosoof zeg ik ja. Ik hoop dat dit wat aanpassingen zal teweeg brengen. Weg van het grote geld dat het voetbal infiltreerde via miljardenfondsen uit Qatar, via oligarchen uit Rusland of via de televisiestations. Weg van de notie dat voetbal zo belangrijk moet zijn voor onze samenleving. Dat we meer oog hebben voor de echte problemen: immigratie, sociale ongelijkheid.”

(denkt lang na) “Het zal er nog altijd zijn en er zal nog altijd veel aandacht naartoe gaan. Maar ik kan me inbeelden dat die aandacht meer ingetogen zal zijn. Met een pak minder euforie.”

Professor Gunter Gebauer (76) is een Noord-Duits sportfilosoof, sportwetenschapper, auteur en taalkundige. Hij gaf les aan de Vrije Universiteit van Berlijn tot 2012. In 2018 kreeg hij de ethiekprijs van het Duitse olympische comité. Zijn voetbalhart klopt voor de Duitse tweedeklasser Holstein Kiel.