Walvissen botsen vaker met grote schepen door opwarming oceanen

Door de coronacrisis is onze lucht vandaag tijdelijk zuiverder, maar dat betekent nog lang niet dat we geen klimaatproblemen meer hebben. De opwarming van de aarde gaat intussen verder, waardoor ook de temperatuur van het zeewater stijgt. Slecht nieuws voor sommige walvissoorten, zoals noordkapers en de blauwe vinvis, die hun voedsel vaker elders moeten zoeken, waardoor ze letterlijk in het vaarwater van grote schepen komen. Een botsing kan fataal zijn voor deze walvissen.

Noordkapers komen meer en meer in aanvaring met schepen in de Noordelijke Atlantische Oceaan aan de Amerikaanse oostkust, blauwe vinvissen aan de westkust. In 2018 werden er in de Californische wateren minstens tien gevallen genoteerd, een verdrievoudiging in vergelijking met voorgaande jaren. Walvissen die door de slag overlijden, zinken vaak naar de zeebodem en spoelen niet altijd aan op de kust. Daarom is het aantal bevestigde gevallen volgens wetenschappers een zware onderschatting. Bij grote walvissoorten is het een van de belangrijkste oorzaken van sterfte door een ongeluk, naast het verstrikt geraken in visnetten.

Er zijn nog maar een vierhonderdtal noordkapers. In amper een paar jaar tijd nam hun populatie met meer dan tien procent af. Het voortbestaan van de walvissoort is dan ook ernstig bedreigd. Vorig jaar kwamen er zeker drie om door een botsing met een schip in de Canadese Sint-Laurensbaai. Dat lijkt niet veel, maar dat is het wél voor een zo kleine populatie. De walvissen zijn uitgeweken van New England in het uiterste noordoosten van de VS, omdat het water daar opgewarmd is ten opzichte van vroeger. Daar waren ze beschermd in hun eigen leefgebied, maar nu ze dat verlaten om voedsel te zoeken, kruisen ze veel vaker het pad van enorme schepen. Aan de westkust is de populatie blauwe vinvissen om dezelfde reden opgeschoven naar het noorden.

Ecologen en andere wetenschappers pleiten ervoor om de scheepsroutes aan te passen aan de nieuwe situatie of om de schepen trager te laten varen. Een ernstige bedenking bij het laatste is wel dat de schepen bij een lagere snelheid langer in walvisgebied blijven.

Een andere bedreiging voor de walvissen is het feit dat schepen door de klimaatverandering nu op plaatsen kunnen varen waar ze vroeger niet door het ijs heen konden. Volgens Regina Asmutis-Silviavan van de Whale and Dolphin Conservation in Massachusetts moeten daarom “de gebieden uitgebreid worden waar de snelheidsregels zouden gelden”.