Zal Covid-19 in de zomer verdwijnen? ‘Een nieuwe lockdown is niet uitgesloten’
De griep zoals we die kennen, keert jaarlijks terug en verdwijnt tijdens de zomer. Experts hopen dat het nieuwe coronavirus hetzelfde zal doen. Maar hebben warme temperaturen een invloed? Of mogen we een tweede uitbraak verwachten in het najaar?
Blijf overal op de hoogte
Download de gratis app van De Morgen en krijg als eerste een bericht bij belangrijke updates.
Zal het coronavirus verdwijnen bij warmere temperaturen?
Warme temperaturen hebben op zich slechts een kleine invloed op het coronavirus, weet Anne-Mieke Vandamme, viroloog aan de KU Leuven. “Het gaat vooral over hoe mensen samenscholen. Het coronavirus is warmtegevoelig, maar we merken niet veel verschil tussen twintig of dertig graden. Om het virus te vertragen of te doen verdwijnen door middel van temperatuur, is zestig graden of meer nodig.”
Niet samenscholen en afstand houden zijn de twee vuistregels waar de laatste weken op werd gehamerd. Bij sommige typische zomeractiviteiten vormt dat een probleem. “Voor het coronavirus is het belangrijk dat je niet samen binnen zit met een groot aantal mensen, maar ook activiteiten buiten zoals festivals of sporten met nauw contact zijn gevaarlijk”, zegt Vandamme. “Alle activiteiten waar mensen op elkaar gepakt zitten, vormen een risico.”
Wat temperatuur doet, is dus niet genoeg om het coronavirus tegen te houden. Het gaat over een combinatie van meerdere factoren, maar het heeft wel degelijk een invloed, zegt de Britse epidemioloog Marc Lipsitch in The Guardian. “De luchtvochtigheid is lager in de winter, wat ervoor zorgt dat eender welk virus zich makkelijker kan overbrengen. Een lage luchtvochtigheid zorgt ervoor dat virusdragende druppels langzamer bezinken omdat ze krimpen en vervolgens door de wrijving in de lucht worden gehouden. In de zomer hebben we te maken met een hoge luchtvochtigheid, waardoor die transmissie moeilijker wordt.”
Mogen we verwachten dat het aantal Covid-19-gevallen deze zomer zal dalen?
Gebaseerd op andere coronavirussen, zal de zomer er alleen voor zorgen dat het virus langzamer zal groeien, zegt Lipsitch. Maar wat in de toekomst zal gebeuren, weet niemand. “Het blijft een compleet nieuw virus", zegt Vandamme. “Het coronavirus gaat alleszins niet verdwijnen. Dat is wishful thinking. Het is daarvoor veel te wijd verspreid. Enkel wanneer de groepsimmuniteit groot genoeg is, wordt het misschien een seizoensvirus. En dan nog weten we niet hoelang iemand immuun is nadat hij het gehad heeft.”
“Bij een gewone griep zijn veel mensen gevaccineerd en is er een zekere immuniteit opgebouwd door de jaren heen”, verklaart Vandamme. “We mogen met het coronavirus geen risico’s nemen omdat er nog geen vaccin is en te weinig groepsimmuniteit.” Als je snel groepsimmuniteit wil opbouwen moeten eerst veel mensen besmet geraken en zullen er ook veel mensen sterven.
Kan er een tweede besmettingsgolf en lockdown ontstaan in de herfst?
Vandamme: “Wanneer de huidige uitbraak volledig terug op nul staat, moeten we de maatregelen blijven nemen tot er een vaccin, antivirale middelen of voldoende groepsimmuniteit is. De lockdown zal wel verdwijnen, maar sommige maatregelen moeten blijven, zoals de opvolging van mensen die op reis zijn geweest, toeristen die ons land binnenkomen onderzoeken en besmette personen in quarantaine plaatsen.”
De groepsimmuniteit is voor Vandamme een belangrijke factor in de bestrijding van het virus. “Als die groot genoeg blijkt te zijn, krijgen we geen tweede piek meer. Als dat niet zo is, kan een volgende piek zelfs al in de zomer zijn.”
En ook een tweede lockdown is reëel, verduidelijkt Vandamme. “Een vaccin zal er tegen het najaar niet zijn, maar misschien wel werkende antivirale middelen. Dan is een lockdown niet nodig. Maar als er nog geen antivirale middelen zijn, veronderstel ik dat een lockdown niet uitgesloten is. Net hetzelfde als de groepsimmuniteit tegen dan niet groot genoeg is. Of de bevolking een tweede lockdown aankan, is een vraag waar wij met ons team volop over nadenken.”
Ook Lipsitch rekent bij nieuwe besmettingsgolven op het verband tussen social distancing en groepsimmuniteit. “Als onze strategie social distancing blijft, omdat we niets beters hebben bedacht, dan is dat de beste manier om het aantal besmettingen tot een laag genoeg niveau te brengen. Door dan opnieuw afstand te nemen, herhalen we de cyclus. Bij elke cyclus krijgen we meer tijd, omdat de opbouw van immuniteit bij de bevolking helpt om de verspreiding te vertragen. Zo kom je niet zo snel bij de gevaarlijke piek.”
Is een andere aanpak mogelijk?
Er is vooral een andere aanpak nodig, maar dat hangt af van de mogelijkheden in de maatschappij, zegt Vandamme. “Elke aanpak heeft serieuze consequenties. Als we resoluut gaan voor groepsimmuniteit, betekent dat veel meer sterfgevallen. We kunnen ook kiezen voor ‘contact tracing’. Daarmee worden mensen opgespoord die met een besmette persoon in contact zijn gekomen. Dat kan door een traceerteam dat mensen interviewt en opspoort, maar ook via apps. Die apps zijn een stuk sneller en efficiënter, maar wat met privacy?”
De manier om contacten te traceren werkt nu al behoorlijk efficiënt in Zuid-Korea en Hongkong. Daar worden contacten van mensen die gediagnosticeerd zijn met het coronavirus in quarantaine gezet. “Wat een gerichte aanpak is om de overdracht van het virus te controleren”, concludeert Brits professor Lee W Riley in The Guardian.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
