Psychiater Dirk De Wachter waarschuwt: "Na de piek van het coronavirus, komt de piek van de psychologische problemen"
De strenge coronamaatregelen die van kracht zijn, zullen bij veel mensen psychologische problemen veroorzaken en de overheid doet er goed aan daar nu al op in te spelen. Dat zegt psychiater Dirk De Wachter in "De afspraak". "We moeten een evenwicht vinden tussen veilig zijn voor het virus en sociale interactie."
Terwijl heel het land uitkijkt naar de piek van de epidemie die het nieuwe coronavirus veroorzaakt, kijkt psychiater Dirk De Wachter al vooruit naar de piek die daar volgens hem op zal volgen: die van de psychologische problemen. "We zitten nog maar aan het begin van de quarantaine", zegt hij vanavond in "De afspraak" op Canvas. "De klachten die de sector binnenkrijgt nemen schrikbarend toe."
"Er is een onderhuidse onrust, een latente onzekerheid. Angst, depressies, slaapproblemen: het hele gamma duikt op. Het is niet zo specifiek. Mensen die kwetsbaar zijn, vertonen nog meer symptomen, maar ook mensen die het normaal goed stellen, komen nu met zulke klachten aankloppen."
Door de social distancing zijn we gehandicapt om elkaar te ondersteunen.
"Mensen zijn bang voor het coronavirus, maar ook de economische onzekerheid speelt hen parten. Hoe lang gaat dit nog duren? Wat kunnen we met onze kinderen doen? Hoe zal het met school gaan? Het hele leven, de fundamenten van het bestaan verschuiven. We krijgen er geen grip op."
"Dat is beangstigend en daar komt dan nog eens het feit bovenop dat we daar nu niet met elkaar kunnen over spreken. Door de social distancing zijn we gehandicapt om elkaar te ondersteunen. Dat is erg lastig."
Bekijk hieronder het volledige gesprek met Dirk De Wachter in "De afspraak" (en lees voort onder de video):
Eenzaamheid
De factor eenzaamheid speelt volgens De Wachter een grote rol. "Mensen die alleen zijn en die nu helemaal geïsoleerd geraken, moeten we actief opsporen. Zulke mensen vragen geen hulp. Alle problemen die de voorbije jaren in de maatschappij zijn opgedoken, worden nu uitvergroot."
"Het enige positieve dat ik hieruit kan halen, is dat dit alles nu zichtbaar wordt. De politiek en de hele sector kunnen zich nu mobiliseren en er aandacht voor vragen. Dat is een lichtpuntje dat ik in deze miserie zie."
We moeten niet wachten tot de coronacrisis voorbij is.
"De mens is een sociaal wezen. We hebben anderen nodig om te leven. Dit valt nu weg en dat is vernietigend voor ons zelfgevoel. We moeten niet wachten tot de coronacrisis voorbij is, maar we moeten daar nu al op inspelen. We moeten een evenwicht vinden tussen veilig zijn voor het virus en sociale interactie."
"Uiteraard zijn er de nieuwe media, maar er zijn heel wat mensen die daarmee niet veel kunnen. Bejaarden of mensen uit marginale groepen bijvoorbeeld. Voor hen moeten we zoeken naar verantwoorde contacten om op een verantwoorde manier in het ware leven te spreken. Op afstand, maar we mogen dat niet helemaal blokkeren."
"We moeten nu voldoende ons best doen voor verbinding en in het opsporen van risicogroepen. We moeten ook goed zorgen voor de zorgenden, voor de mensen die nu in volle adrenaline dubbele shifts draaien. Dat moeten we goed beseffen en dan komen we er. Dat moet de boodschap zijn, we mogen niet te apocalyptisch spreken."
Houvast
"In China is het virus al enigszins gepasseerd. Daar zijn intussen studies uitgevoerd naar de psychologische impact van leven in afzondering. Die is ernstig. De cijfers van depressie, angst en posttraumatische stressstoornis zijn maal vier gegaan en twintig tot dertig procent van de bevolking vertoont symptomen."
"Dat weten we dus kunnen we ons daarop richten. Het kan een houvast zijn. In België hebben we veel goed opgeleide psychologen en therapeuten. Die moeten we inzetten. Ik heb al aan Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) gevraagd om dat goed te coördineren. Ook huisartsen bewijzen dat ze prachtig werk kunnen leveren. Goeie hulp is mogelijk."
Humor, daarop moeten we blijven inzetten. Het is een ventiel om de spanning te lossen.
De Wachter raadt iedereen tot slot aan om "verantwoord onnozel" te doen. "Humor, daarop moeten we blijven inzetten. Het is een ventiel om de spanning te lossen. Plezantigheid, zottigheid: daarin zijn wij Belgen goed. We zijn een volk van surrealisten, van dadaïsten, van stripverhalen."
Hij ziet ook een explosie aan creativiteit. "Mensen maken talloze filmpjes, ze doen nieuwe dingen. Dat is mooi. Dit is niet enkel een lastig verhaal, het leidt ook tot heel wat mooie en zorgende initiatieven. Mensen werken samen en zorgen voor elkaar. Je moet ook niet helemaal opgesloten blijven. Je mag gaan wandelen, je mag naar buiten, dit alles binnen de normen. Af en toe moet je eens kunnen lachen."
Ook viroloog Erika Vlieghe was vanavond te gast in "De afspraak". "Dit is een crisis die wij als maatschappij de voorbije decennia niet hebben meegemaakt", vertelde zij. "Wij hebben nooit een oorlog meegemaakt. Er is geen draaiboek, we kunnen niet verwijzen naar iets van tien jaar geleden."
"Veel mensen missen perspectief. We kunnen dat een klein beetje reliëf proberen te geven. Ik probeer dat soms te doen door te zeggen van: de eerstkomende week tot twee weken zal het nog erg druk zijn. Met wat geluk kunnen we dan misschien wat afbouwen. Daar zit dan mogelijk wat ademruimte in, het idee dat het vooruitgaat."
"Je moet het wel goed kunnen communiceren. Je mag mensen niet met een kluitje in het riet sturen of valse hoop geven. De wortel die je hen voorhoudt, moet de juiste zijn. Toch hoeft het geen drie weken meer te duren voor we met die wortel komen. We zijn bezig met dat huiswerk. Zodra we ideeën en lichtpunten samen kunnen leggen met de evolutie van de epidemie, kunnen we een gelaagd perspectief bieden. Dit gaat ooit over!"