Direct naar artikelinhoud
CoronacrisisApps

Vlaamse wetenschappers waarschuwen: ‘Pas op met slimme apps tegen corona’

In Wuhan, China, nemen mensen weer gewoon het openbaar vervoer. Of de strenge controle via apps op hun telefoon bijgedragen heeft tot het indammen van corona, is volgens experts hier niet zo evident.Beeld AP

Slimme apps voor op de smartphone moeten ons, samen met (bloed)tests, uit de coronacrisis en lockdown helpen. Maar Vlaamse wetenschappers waarschuwen nu in een brief voor zogeheten traceerapps. ‘Er is geen bewijs dat die China of Zuid-Korea geholpen hebben in de strijd tegen Covid-19.’

In een open brief van wetenschappers en burgers die aan het The Institute of the Future onderzoeken hoe om te gaan met een pandemie, lijst het expertenteam (onder wie de viroloog Marc Van Ranst van de KU Leuven) de mogelijke problemen op met tracing-apps, die je contacten nagaan. “Regeringen en individuen zijn bereid om meer risico’s te nemen zodra er meer op het spel staat”, staat in het document. De wetenschappers vrezen dat het risico en de beperkingen van zulke apps, die ons moeten helpen om de coronacrisis te bedwingen, onderschat worden.

Stel dat we binnenkort allemaal van de overheid de boodschap krijgen om een traceerapp te downloaden. Die app registreert met behulp van Bluetooth met welke personen we contact hadden op een afstand kleiner dan twee meter. De data worden versleuteld en maximaal twee weken opgeslagen op onze smartphone. “Wat als iemand met wie je een week geleden contact had een week wacht om zich te laten testen?”, werpt viroloog Anne-Mieke Vandamme (KU Leuven) een willekeurig voorbeeld op. Dan kan de geest al uit de fles zijn. “In die tijd dat je geen waarschuwing krijgt kan dit je een vals gevoel van veiligheid geven.”

Wereldwijd hebben overheden hun hoop nochtans op traceerapps gezet om strenge coronamaatregelen terug te kunnen schroeven. Dat gebeurt het best in combinatie met testen. Mensen die symptomen vertonen, moeten snel en efficiënt getest worden. Daarnaast wil je weten met wie die persoon in contact is geweest en wie hij of zij nog besmet zou kunnen hebben. “Dat gebeurde begin maart, bij het begin van de uitbraak in België, manueel”, zegt viroloog Vandamme. “Het is ons toen niet gelukt om op tijd een stolp te zetten over die eerste besmettingshaarden.”

Die taak van contacten opsporen kan sneller door ze uit te besteden aan applicaties op onze smartphone, zoals dat in Zuid-Korea, Singapore en China gebeurt. In België vallen appontwikkelaars over elkaar heen om de Data Against Corona Taskforce van ministers Philippe De Backer (Open Vld) en Maggie De Block (Open Vld) te overtuigen dat zij de beste applicatie bouwden of kunnen bouwen (DM 28/3).

Onbekende parameters

Er zijn heel wat situaties te bedenken die aan de aandacht van slimme apps dreigen te ontsnappen. Zo overleeft het virus ook meerdere uren op verschillende oppervlakten. Die overdracht merken apps niet op. En wat met mensen die de ziekte al hebben gehad? “We weten nog helemaal niet hoelang iemand immuun blijft voor Covid-19", zegt Vandamme. 

De wetenschappers benadrukken dat hun oproep traceerapps niet volledig afkeurt. “We moeten beseffen dat er bij de implementatie van zo’n app heel veel onbekende parameters zijn.” Een app is een verleidelijke gok omdat berichten uit China en Zuid-Korea vertellen dat zulke toepassingen mee het coronavirus bedwongen hebben. “Niemand kan bewijzen dat die apps het verschil hebben gemaakt. In China werden mensen die positief testten, opgesloten”, zegt Vandamme. “Sommigen stierven in isolatie, niet noodzakelijk van corona.”

Op het kabinet van minister De Backer klinkt begrip voor de waarschuwingen. “We gaan dan ook niet over één nacht ijs en onderzoeken of en hoe zo’n app ingezet zou kunnen worden.”