Voorverkiezingen Wisconsin gaan gewoon door (tot vreugde van de Republikeinen)

Met twee afzonderlijke besluiten voldeden de aan de Republikeinen gelieerde rechters aan de wensen van de Republikeinse volksvertegenwoordigers in de staat, die hopen dat een lage opkomst vanwege corona in Republikeins voordeel uitpakt. Het betekent dat de kiezers van Wisconsin dinsdag naar een stemlokaal moeten om te gaan stemmen, terwijl er vanwege corona een advies van kracht is om thuis te blijven.

Het is volgens de Democraten een opmerkelijk staaltje van “stemonderdrukking”, de tactiek van machthebbers om (waarschijnlijke) stemmers op de tegenpartij van de stembus weg te houden. Tot de jaren zestig bestond die tactiek uit dreigementen, intimidatie en geweld tegen met name zwarte kiezers; sindsdien worden vooral logistieke en administratieve horden opgeworpen.

Risico

Stemmers moeten dinsdag het hoofd bieden aan zowel logistieke uitdagingen als een zeker risico: door het virus zijn er veel minder stemlokalen dan normaal (in Milwaukee zijn waarschijnlijk maar vijf van de 180 stemlokalen bemand), en door het virus kan stemmen bij drukke stemlokalen in theorie een dodelijke bezigheid worden.

Omdat het virus vooral rondwaart in stedelijke gebieden, waar veel Democratische kiezers wonen, hebben de Democratische kandidaten waarschijnlijk meer last van thuisblijvende kiezers dan de Republikeinse kandidaten.

Het gesteggel in Wisconsin lijkt een opmaat te worden voor de landelijke verkiezingen in november. Democraten willen dat er dan zo veel mogelijk per post kan worden gestemd; Republikeinen, en president Trump, willen dat er dan zo veel mogelijk in persoon wordt gestemd. “Wisconsin is een microcosmos”, zei Eric Holder dinsdag, de voormalige minister van Justitie van Barack Obama. “Het stelt ons voor vragen waar de hele natie straks een antwoord op moet zien te vinden.”

De twee gerechtshoven deden maandag twee uitspraken. De eerste uitspraak kwam van het hooggerechtshof van Wisconsin: de verkiezingen mogen niet worden uitgesteld tot juni, zoals de Democratische gouverneur Tony Evers maandagochtend per decreet had verordonneerd. Het door Republikeinen gedomineerde parlement had de zaak aangespannen.

Het tweede besluit kwam van het Supreme Court in Washington: er kan geen week worden gewacht op stembiljetten die per post worden opgestuurd, zoals lagere rechters hadden bevolen. Ook tegen die uitspraak had het door Republikeinen gedomineerde parlement een noodprocedure aangespannen.

Vertraging post

Door vertragingen in de post zaten maandag nog steeds tienduizenden inwoners van Wisconsin te wachten op hun stembiljet. Alle formulieren die dinsdag na 20 uur nog niet bij de stemlokalen zijn gearriveerd, zijn ongeldig, aldus het Supreme Court.

Eerder al weigerden de Republikeinen mee te gaan met een plan van gouverneur Evers om alle inwoners van Wisconsin een stembiljet per post te sturen, zodat ze niet naar de stembus hoeven te gaan. Ook die weigering wordt door de Democraten gezien als vorm van “voter suppression”.

Evers dacht lange tijd dat hij de verkiezingen met noodmaatregelen door kon laten gaan; hij wilde de Nationale Garde inschakelen om stemlokalen te bemannen. Pas maandag besloot hij dat de gevaren te groot waren. Zijn halfslachtige houding kwam hem op veel kritiek van partijgenoten te staan.

Degene die de meeste garen lijkt te spinnen bij het doorgaan van de verkiezingen is de conservatieve rechter Daniel Kelly, die zijn zetel in het hooggerechtshof van Wisconsin moet verdedigen tegen een progressieve uitdager. Het hooggerechtshof van Wisconsin nam dus een besluit over de toekomst van het hooggerechtshof van Wisconsin. Kelly stemde zelf niet mee over het uitstel van de verkiezingen, maar spoorde zijn conservatieve collega’s wel aan om zich daartegen te verzetten.

Belangrijke schakel

Het hooggerechtshof van Wisconsin is een belangrijke schakel in de landelijke politiek: Wisconsin is een staat waar het altijd spannend is, en die bijvoorbeeld bij de presidentsverkiezingen in 2016 mede de doorslag gaf. De rechters van dit hof kunnen onder meer de grenzen van kiesdistricten bepalen, waardoor de Republikeinen in het parlement en de senaat van de staat veruit in de meerderheid zijn. Ook mogen de rechters oordelen over regels die het stemmen bemoeilijken.

De vicieuze cirkel tussen parlement en rechters is nu dus weer bestendigd met een conservatieve rechterlijke uitspraak over een conservatief parlementair verzoek dat de conservatieve rechters in de kaart speelt. Beide rechterlijke uitspraken werden gedaan volgens ideologische lijnen (4-2 en 5-4, in het voordeel van de conservatieven). Het is opnieuw een teken dat de rechterlijke macht in de Verenigde Staten steeds politieker wordt.

Overigens zijn er morgen ook Democratische voorverkiezingen in Wisconsin, hoewel beide Democratische presidentskandidaten niet wilden dat die doorgingen. Of Joe Biden of Bernie Sanders geholpen zal worden door de verwachte lagere opkomst is onduidelijk.

Volg de laatste ontwikkelingen rond het coronavirus in onze liveblog.