Twee keer de mist in op één dag over corona: hoe kon dit gebeuren?

Minister De Backer leidt de taskforce die de levering van medische hulpmiddelen moet garanderen en kondigde in de Kamer gisteren het ‘slechte nieuws’ aan dat drie miljoen FFP2-maskers, die vorige vrijdag op de luchthaven van Luik uit China aankwamen, zijn afgekeurd omdat ze niet aan de kwaliteitseisen voldeden. 

“Al bij de eerste visuele controle bleek dat de maskers geen CE-keurmerk hadden”, zegt De Backer. “De leverancier liet dan documenten zien waaruit moest blijken dat de maskers wel voldeden, maar onderzoek toonde dat dat niet klopte. Na extra testen is ontdekt dat de maskers kwalitatief onaanvaardbaar waren.” Naar verluidt is dat ‘niet verbazingwekkend’ omdat de leverancier met een weinig betrouwbare tussenpersoon zou hebben gewerkt.

Het is vanzelfsprekend een grote tegenvaller, zeker nu ons land zelf nog geen mondmaskers produceert, iets waar Nederland nu wel helemaal klaar voor is. “Maar erg binnenkort kunnen ook wij de start van eigen productie aankondigen”, zegt Caroline Leys, woordvoerster van De Backer.

Maar buitenlandse bestellingen zullen nodig blijven. “En dan zullen we nog met slechte kwaliteit worden geconfronteerd”, zegt Leys. “De wereldwijde vraag is nu enorm en er is gesjoemel met certificaten. Net daarom voorzien we sinds twee weken extra controle voor en na levering. Precies om te vermijden dat ontoereikende kwaliteit in omloop komt en dat is nu gebeurd.”

Bloedneuzen

Intussen moest ‘team-De Backer’ gisteren nog een tekortkoming toegeven. Er sijpelden berichten binnen van bejaarden met pijnlijke neuzen en bloedneuzen nadat ze een test hadden ondergaan.

Wat bleek? Bij de testkits die de taskforce aan 85 woon-zorgcentra leverde, zaten ‘wissers’ om een staal mee te nemen uit de keel, maar de handleiding repte naar verluidt louter over een staalafname in de neus. Waardoor sommige bewoners een langere en dikkere keelwisser in hun neus kregen.

“Je kunt testen via de neus of de keel, maar de handleiding legde alleen uit hoe je dat via de neus moet doen”, zegt topambtenaar Karine Moykens, die de Vlaamse taskforce voor de woon-zorgcentra leidt. De taskforce heeft daarop via het Agentschap Zorg en Gezondheid bijgestuurd en de juiste handleiding doorgestuurd.

Had De Backer beide incidenten kunnen voorkomen? “In verband met de mondmaskers klopt het in ieder geval dat er internationaal zwendel aan de gang is”, zegt professor huisartsengeneeskunde Dirk Devroey (VUB). Daar waarschuwt nu ook de Europese Veiligheidsfederatie voor medisch materiaal voor.

Versnipperde bevoegdheden

In verband met de testkits speelt volgens onze bronnen mee dat het personeel in de wzc’s zeker niet altijd medisch geschoold is en het verschil tussen een neus- en een keelwisser niet spontaan ziet. “Als er dan een onvolledige, geen of verkeerde handleiding bij zit, zal een referentiearts daar niet op letten en de wisser wel juist gebruiken”, klinkt het. “Maar iemand die dit nooit eerder deed, zal zich vergissen. Daar had de taskforce aan kunnen denken.”

Een hooggeplaatste insider bevestigt, maar wijst er ook op dat de versnipperde bevoegdheden in ons land zeker niet helpen. “De Backer probeert alles te rationaliseren, maar we betalen in de corona-aanpak een prijs voor die vele beleidsniveaus en ministers.”