Waarom ons land 3 miljoen ‘koffiefilters’ kocht: leverancier zocht mondmaskers zelf op Facebook

Mondmaskers: het is dé achilleshiel van deze regering aan het worden in de coronacrisis. Dat we er geen miljoenen op voorraad hadden liggen voor het virus zich in Europa kon verspreiden, breekt ons steeds zuurder op. De zoektocht naar nieuwe exemplaren verloopt bijzonder moeizaam en kende gisteren een triest dieptepunt. Philippe De Backer (Open Vld), hoofd van de taskforce die mondmaskers naar België moet halen, moest in de Kamer toegeven dat een lading van 3 miljoen maskers compleet onbruikbaar is. 

Het gaat om zogenaamde FFP2-maskers, die de hoogste bescherming bieden en gebruikt kunnen worden voor zorgverleners die rechtstreeks in contact komen met Covid-19-patiënten. De meest gegeerde maskers ter wereld. Een land dat geen FFP2-maskers aan zijn artsen of verpleegkundigen kan geven, brengt hun levens in gevaar.

Van die levensbelangrijke mondmaskers heeft De Backer er vorige week liefst 3 miljoen naar België kunnen halen. De lading kwam vorige vrijdag in Luik aan en werd op gejubel onthaald door zowat alle politici. Eén week later blijken ze waardeloos. "Al bij de eerste visuele controle viel op dat de maskers niet voldeden aan de keuringscriteria, omdat ze geen CE-keurmerk hadden", zei De Backer in de Kamer. "De leverancier heeft vervolgens documenten laten zien waaruit zou moeten blijken dat de maskers wél voldeden, maar onderzoek wees uit dat dat toch niet klopt. Na extra testen is nu gebleken dat de maskers kwalitatief onaanvaardbaar zijn."

Misverstand

De leverancier, bvba Life Solutions van Nicolas Cuypers uit Zulte, ontkent dat er iets mis is met de levering. "Het gaat om een misverstand." Volgens Cuypers, die ook voorzitter is van N-VA in Zulte, baseert de overheid haar beslissing op foute certificaten. "Wij hebben hen deze week nieuwe gestuurd en die bewijzen dat de maskers honderd procent voldoen aan alle normen." 

Uit onze informatie blijkt echter dat de staat van sommige mondmaskers schrijnend is. Een deel van de geteste maskers kreeg achteraf een score van amper 7 op 100. "Dan kan je even goed een koffiefilter voor je mond hangen", klinkt het bij een bron die ervaring heeft met het testen van mondmaskers. Cuypers valt uit de lucht en trekt de tests in België in twijfel. "Er is geen enkel Belgisch labo dat de testen grondig kan doen. Onze maskers zijn getest in een Chinees labo dat ginds goedgekeurd is door de overheid. Wij hebben daar vertrouwen in."

Vraag is of Cuypers zijn vertrouwen in zijn Chinese contacten gerechtvaardigd is. "Als je in China zaken doet, moet je alles tien keer controleren", bevestigen verschillende ervaren ondernemers. "Alles staat of valt met de contactpersoon in China. Die moet veel kennis van zaken hebben." 

En dat heeft Cuypers' contactpersoon niet. De man is een dertiger en heet Gsai Lee. Hij is geboren in Gent en heeft Chinese ouders. In 2012 verhuisde hij naar Shanghai, waar hij sindsdien van alles en nog wat doet. Hij probeerde ooit kippenpoten en gebotteld water te verhandelen, trachtte een muziekfestival te organiseren en werkte eind vorig jaar nog bij een promotieteam voor een nachtclub in Shanghai. Sinds de coronacrisis uitbrak in China, staat er op zijn cv dat hij sinds 2012 ervaring heeft met het verhandelen van mondmaskers en beschermingsmateriaal, maar het is hoogst twijfelachtig of dat klopt. Want begin februari begon Gsai Lee zijn zoektocht naar maskers onder meer via Facebook en LinkedIn. 

"Dat is de handtekening van een amateur", zegt een Belgische zakenman die voortdurend medisch materiaal importeert uit China. "Wie zogezegd acht jaar ervaring heeft met medisch materiaal hoeft heus niet via sociale media een oproep te lanceren."

Oplichter bijna opgelicht

Maar dat deed Gsai Lee dus wel. Sterker: hij kreeg ook antwoord van een Duitser die beweerde dat hij hem kon helpen en ging daar gretig op in, om dan zelf vast te stellen dat het een oplichter was. Gsai Lee postte de screenshots op zijn sociale media met als waarschuwing naar zijn volgers: 'Laat je niet oplichten!' Het is vreemd dat de Belgische overheid de aanbesteding voor miljoenen mondmaskers toegewezen heeft aan een bedrijfje dat werkt met een Chinese contactpersoon die via sociale media zoekt naar maskers. "En toch heb ik heel veel vertrouwen in Gsai", zegt Cuypers. "Zonder die jongeman hadden we nooit miljoenen mondmaskers naar België gekregen."

Het klopt dat er met de eerste ladingen die Cuypers via zijn Chinese contactpersoon naar België bracht geen problemen waren. Maar toen ging het om de traditionele chirurgische mondmaskers waar veel minder strenge voorwaarden voor gelden. De FFP2-maskers zijn veel moeilijker te verkrijgen en er circuleert dan ook heel wat namaak. Daarvoor heb je kennis van zaken nodig. Vraag is dus of Gsai Lee zich in China zelf niet in de luren heeft laten leggen. Want minstens één van de producenten die hij voor Cuypers heeft gevonden, is een firma die in China pas sinds 2 maart een vergunning heeft voor het maken van mondmaskers. Dat roept vragen op over de kwaliteit die zo'n bedrijf kan leveren. Het gaat om één van de duizenden bedrijfjes die de voorbije weken en maanden geld geroken hebben en zich tijdelijk omgevormd hebben tot mondmasker-atelier. Al dan niet met de juiste certificaten.

Producent van pampers

Cuypers ontkent dat de lading die door De Backer gisteren als waardeloos werd bestempeld, afkomstig is van die producent. "Ze komt van een andere fabrikant", zegt Cuypers. "Welke? Dat zegt ik niet." Volgens onze informatie zou het gaan om Daddy Baby, de grootste producent van pampers in China. Ook dat bedrijf is echter pas eind januari gestart met het maken van mondmaskers. En ook dat roept opnieuw vragen op over de kwaliteit.

We hadden Gsai Lee daar graag zelf meer over laten vertellen, maar de man wimpelt ons al een hele week af. "Te druk." Cuypers blijft achter zijn contactpersoon staan. "Ik heb geen redenen om te twijfelen aan zijn kwaliteiten en integriteit." Ondertussen liggen er drie miljoen waardeloze maskers in een hangar in Luik en moeten we koortsachtig op zoek naar vervanging. Kent iemand nog een Chinees die een Facebook-bericht kan plaatsen?