De steinerscholen en de Vlaamse regering zijn het dan uiteindelijk toch eens geraakt over de eindtermen voor de eerste graad van het secundair onderwijs. De steinerscholen wilden een uitzondering op die eindtermen, maar stootten eerder op een njet. Onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) laat weten dat de Vlaamse regering na een ‘grondig hervormd voorstel’ toch een afwijking verleent. Het Vlaams Parlement moet zich wel nog over de kwestie buigen.

Dit schooljaar werden de nieuwe eindtermen van het eerste jaar in het middelbaar onderwijs uitgerold, volgend jaar is het de beurt aan de tweede jaar. De steinerscholen vroegen vorig jaar een afwijking van die eindtermen aan. De Vlaamse overheid heeft daarvoor een procedure voorzien. Voor de steinerscholen bieden de nieuwe eindtermen te weinig vrijheid om hun eigen pedagogische project te realiseren. ‘We willen onze eigen onderwijskundige accenten kunnen leggen,’ klonk die motivatie eerder. Maar in december van vorig jaar keurde de Vlaamse regering een afwijking af.

Te weinig kenniselementen

Een groep van deskundigen oordeelde dat er te veel expliciete ‘kenniselementen’ ontbraken. Het ging bijvoorbeeld over de erkende symbolen van de Vlaamse Gemeenschap in burgerschap tot snijdende, kruisende en evenwijdige rechten in de wiskunde. Dat die kennis niet expliciet aan bod kwam, vond de commissie een probleem. ‘Eindtermen gaan over onderwijskwaliteit – en die ligt ons na aan het hart,’ reageerde onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) toen. ‘Wij staan open voor een gesprek over variaties op de eindtermen, maar elke variatie moet wel gelijke tred houden met het niveau van de eindtermen.’

Volgens Weyts is dat euvel na onderhandelingen met de steinerscholen van de baan. ‘In het herwerkte voorstel zijn al deze kenniselementen nu toegevoegd,’ klinkt het. ‘De Onderwijsinspectie en een onafhankelijke commissie van deskundigen oordelen dat de verschillen tussen het steineronderwijs en het niet-steineronderwijs op deze manier overbrugbaar blijven. Concreet blijft het dus mogelijk voor leerlingen van het Steineronderwijs om na de eerste graad over te stappen naar het niet-steineronderwijs, waar ze dan maar in beperkte mate bijgespijkerd moeten worden.’

‘Goed evenwicht’

Het fundamentele probleem bij de vorige aanvraag was dat de steinerscholen bepaalde leerstof die de eindtermen verplicht in de eerste graad, liever in de tweede of derde graad zien. Maar graadoverschrijdend werken is moeilijk, gezien er nog geen nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad zijn. De onderwijsinspectie formuleerde dat zo: ‘Voor aanvragers die leerlijnen anders vormgeven, over de zes jaar secundair onderwijs heen, is het een belemmering dat zij enkel een gelijkwaardigheid kunnen aanvragen voor de eerste graad terwijl die gelijkwaardigheid mogelijk pas ten volle tot zijn recht komt op het einde van die leerlijnen.’

De steinerscholen hebben nu een aantal toegevingen moeten doen. Leerstof die ze liever later in het middelbaar ziet, zal nu toch in de eerste graad worden onderwezen. Het gaat bijvoorbeeld om theoretische concepten van ‘burgerschap’ zoals het begrip rechtsstaat, de verschillende bestuursniveaus en de principes van democratische besluitvorming. ‘Wij zouden in de eerste graad liever burgerschap meer beleven, dan er per se alle feitenkennis over zien,’ zegt Paul Buyck, woordvoerder van de Federatie Steinerscholen. ‘Dat kan voor ons in de latere jaren. Maar we zijn hier tegemoetgekomen aan die bezwaren van de commissies, omdat ze niet raken aan de fundamenten van ons pedagogisch project.’

‘Het akkoord dat nu is goedgekeurd is voor ons een goed evenwicht tussen onze visie en de eindtermen van de overheid,’ zegt Buyck. De steinerscholen zijn opgetogen met het akkoord. ‘Voor de scholen, leerkrachten, ouders en leerlingen is het een geruststellende boodschap die de Vlaamse regering nu brengt met het oog op de start van volgend schooljaar,’ klink het.