‘Plots zijn we de boeman’, stelt Nicolas Cuypers, zaakvoerder van bvba Life, tot zijn ongeloof vast. Via zijn bedrijf kwamen vorige week donderdag drie miljoen FFP2-maskers aan. Dat type maskers filtert de lucht die wordt ingeademd en is essentieel voor bijvoorbeeld zorgverleners die in aanraking komen met covid-19-patiënten.

Maar die drie miljoen maskers halen de Europese kwaliteitsnormen niet. ‘Bij visuele controle van de maskers werd vastgesteld dat ze geen correcte CE-markering droegen (zo’n markering geeft aan dat ze voldoen aan de Europese regels, red.)’, verklaarde minister Philippe De Backer, verantwoordelijk voor de zoektocht naar medisch materiaal, gisteren in het parlement. ‘Uit niets bleek dat het om FFP2-maskers ging. Na extra testen in een Belgisch labo bleek dat de maskers kwalitatief onaanvaardbaar waren en dus niet voldoende bescherming konden bieden.’

‘Preferred partner’

Het bedrijf Life zegt in een reactie ‘verrast’ te zijn door de afkeuring van de mondmaskers. ‘Onze onderneming is sinds 21 maart een preferred partner van de Belgische federale regering voor de levering van medisch materiaal ter bestrijding van het sars-CoV-2-virus. In het verleden heeft onze onderneming al vijftien miljoen chirurgische mondmaskers met succes kunnen leveren.’

Eén van die leveringen kreeg bijzonder veel media-aandacht. Op 20 maart landde op de luchthaven van Bierset, bij Luik, een cargovlucht met aan boord vijf miljoen mondmaskers. Na twee tegenslagen met de levering van mondmaskers, was dit een van de eerste succesvolle. Doordat N-VA-kamerlid Kathleen Depoorter zich sterk profileerde tijdens die levering, ontstond bovendien een stevige discussie over wie nu die pluim op zijn hoed mocht steken: minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) en haar departement, of het kamerlid. (Cuypers, de zaakvoerder van Life, is ook secretaris van de Zultse afdeling van de N-VA.)

Voor zijn leveringen doet bvba Life een beroep op een Chinees die jarenlang in Gent woonde: Gsai Lee. Via een gezamenlijke vriend kwam hij in contact met Nicolas Cuypers. Lee verblijft al enkele jaren in Shanghai, vanwaaruit hij de bestellingen van medisch materiaal mee regelt. In februari postte hij op de sociale netwerksites Facebook en LinkedIn oproepen voor onder meer mondmaskers, berichtte de krant Het Laatste Nieuws vanmorgen. De posts staan vandaag nog online; er kwam amper reactie op. In een ander bericht biedt Lee gecertificeerde testkits aan. Hij reageerde niet op een vraag van De Standaard om commentaar.

Luierfabrikant

De contacten tussen bvba Life en de overheid bleven doorlopen na die levering van 20 maart. ‘Op vrijdag 28 maart hebben wij aan de FOD Volksgezondheid voorgesteld om drie miljoen maskers af te nemen bij een bekende Chinese producent: Daddybaby Co. Ltd.’, meldt Life nog.

Die producent is, zoals de naam al suggereert, gespecialiseerd in de productie van babyluiers. Maar onderaan het lijstje met luierproducten prijkt op de website van Daddybaby ook een verwijzing naar ‘driedimensionele wegwerpmaskers’. Volgens een nieuwsbericht op zijn website heeft het bedrijf begin februari de productiecapaciteit opgevoerd naar 1,4 miljoen maskers per dag.

‘De FOD Volksgezondheid kende de identiteit van deze Chinese producent’, aldus bvba Life.

Volgens het bedrijf is er iets verkeerd gelopen met de keuringsattesten van de drie miljoen afgekeurde mondmaskers. De Backer zei in het parlement dat de leverancier op 3, 4 en 5 april geen sluitende keuringsattesten kon binnenbrengen.

‘Op 6 april 2020 heeft onze onderneming een aanvullend positief testrapport van een door de Belgische overheid erkend labo uit China overgemaakt aan de FOD Economie’, klinkt het bij Life. ‘Uit dat testrapport blijkt dat de betrokken mondmaskers voldoen aan de KN95 norm.’ Maskers met die norm kunnen hier worden gebruikt, blijkt onder meer uit informatie van het UZ Leuven. Dat rapport heeft het bedrijf nu rechtstreeks overgemaakt aan de FOD Volksgezondheid.

Maar dat zal weinig veranderen aan het afgekeurde lot. ‘Extra certificaten doen eigenlijk niet ter zake’, zegt Caroline Leys, de woordvoerster van minister De Backer. ‘De maskers zijn hier in België afgekeurd.’

‘Wij zeggen niet dat bvba Life bewust valse certificaten heeft overgemaakt, zij kunnen zelf ook slachtoffer zijn. We weten dat er massaal valse certificaten in omloop zijn. Het is ook altijd mogelijk dat wat werd geleverd niet met een certificaat overeenstemt.’

Europol, maar ook de Belgische politiediensten, waarschuwen al enkele weken voor fraude met medisch materiaal. Niet alleen België kreeg al te maken met afgekeurde maskers. Ook onder meer Nederland moest 600.000 maskers terugroepen uit ziekenhuizen.

Er zijn sinds het begin van de coronacrisis 850.000 goedgekeurde FFP2-maskers en zeven miljoen chirurgische maskers in ons land verdeeld.