Waarom heeft België zo’n hoog dodental? "Sterftecijfers vergelijken met andere landen is niet eenvoudig”

Belgie telt met 3.346 doden nu officieel meer doden dan China, waar de uitbraak van het coronavirus begon (al blijft de vraag hoe betrouwbaar het Chinese cijfer van 3.219 is).

Tegenover de VS, Italië en Spanje ligt het absolute aantal overlijdens bij ons nog wel lager, maar per miljoen inwoners naderen we met elke nieuwe rapportage die twee laatste landen wel in sneltempo (zie grafiek). België telt volgens de meest recente cijfers van de website Our World in Data 260 doden per miljoen inwoners, Italië 311 en Spanje 338. Nederland telt er bijvoorbeeld maar 146, en Duitsland amper 30.

Maar wetenschappers roepen op om die cijfers bijzonder voorzichtig te benaderen. "Een vergelijking is niet eenvoudig vanwege de verschillen in teststrategie en -capaciteit, maar ook het type rapportering: in België rapporteren we zowel de overlijdens in ziekenhuizen als daarbuiten en zowel bevestigde gevallen als vermoedelijke", aldus viroloog Steven Van Gucht.

Van Gucht benadrukt dat de rapportering in andere landen momenteel niet op dezelfde manier gebeurt. Zo tellen Spanje en Nederland de vermoedelijke overlijdens in rusthuizen niet mee. In Spanje wordt zo geschat dat het werkelijke aantal doden twee tot drie keer hoger ligt.

"Sommige landen beginnen nu pas de overlijdens buiten de ziekenhuizen te tellen", stelt Van Gucht. Hij verdedigde ook de keuze om ook niet met zekerheid bevestigde gevallen mee te rekenen. "We vinden het belangrijk om zo transparant mogelijk te communiceren in realtime, zodat er zo snel mogelijk gepast kan worden gereageerd op het terrein", aldus de viroloog.

Ook de fase waarin de verspreiding van het coronavirus zich bevindt, verschilt volgens de interfederale woordvoerders van land tot land, net als de snelheid waarmee die verspreiding gebeurt. Zo onderging de verspreiding in België bijvoorbeeld specifiek een versnelling toen heel wat Belgen terugkeerden uit skivakantie.

In De Morgen zegt ook microbioloog Herman Goossens vandaag dat vergelijkingen moeilijk zijn omdat niet alle landen de reden van een overlijden op dezelfde manier registreren. “Iemand met zware diabetes die ook Covid-19 kreeg en sterft, kun je als diabetesdode of als coronadode tellen”, zegt Goossens. Niet alle landen volgen daarbij dezelfde criteria. 

Ook bevolkingsdichtheid speelt een rol: in heel Zweden, dat nochtans als een van de enige landen heel losse maatregelen heeft getroffen, vallen de sterftecijfers voorlopig mee. Vergelijk je enkel de stedelijke gebieden, met het verstedelijkte Vlaanderen, dan doen de Zweden het veel slechter dan hun nationale cijfer.