Waar komt het coronavirus vandaan? Niemand weet het, maar complottheorieën genoeg

We weten nog steeds niet hoe het coronavirus precies is ontstaan. Maar door het gebrek aan kennis doen er wel heel wat complottheorieën de ronde. De ene wat ongeloofwaardiger dan de andere. Werd het gecreëerd als biowapen? Is het virus per ongeluk kunnen ontsnappen uit een laboratorium? Of is het dan toch allemaal begonnen op de markt in Wuhan?

Laurence Torck

Wetenschappers van over de hele wereld zijn op zoek naar de oorsprong van het nieuwe coronavirus dat bijna alle landen ter wereld teistert. Een exacte verklaring werd tot op de dag van vandaag nog niet gevonden. Maar volgens de republikeinse senator van Arkansas Tom Cotton zou China van plan geweest zijn het virus te gebruiken als biowapen.

Coronavirus als biowapen

“We weten dat op slechts een paar kilometer van de markt in Wuhan China’s enige superlaboratorium voor bioveiligheidsniveau vier is. Een labo dat menselijke infectieziekten onderzoekt”, zei Tom Cotton aan Fox News in februari. “Epidemiologen uit China hebben een studie gepubliceerd in het internationale tijdschrift The Lancet, waarin ze aantonen dat verschillende van de oorspronkelijke gevallen geen contact hadden met die voedselmarkt.”

Op Twitter gaf hij nadien meer uitleg over zijn theorie: “Slechte wetenschap, slechte veiligheid (dit is de hypothese van het biowapen, met een accidentele schending).”

Hier staat ingevoegde content uit een social media netwerk dat cookies wil schrijven of uitlezen. U heeft hiervoor geen toestemming gegeven.

Dr. William Schaffner, specialist in infectieziekten van het Vanderbilt Universitair Medisch Centrum, weerlegt echter de theorie van Cotton. “Er is geen betrouwbare informatie om die theorie te ondersteunen. Ik denk dat we op dit punt een streep kunnen trekken door deze theorie en kunnen zeggen dat dit niet is wat er gebeurd is”, zegt hij aan CNN.

“Iedereen met wie ik gesproken heb, denkt dat het van natuurlijke oorsprong is, net als het SARS-virus en het MERS-virus. Beide waren ook coronavirussen bij dierenpopulaties die naar de menselijke soort in de natuurlijke omgeving zijn overgegaan”, zei Schaffner. “Inmiddels hebben wetenschappers over de hele wereld naar dit virus gekeken en zou het niet van ‘kwaadaardige’ oorsprong zijn.”

LEES OOK. Ondanks de lockdown blijven we elkaar besmetten. Werkt het niet? En waar loopt het mis? (+)

Foutgelopen experiment met vleermuizen uit een grot

Ook bij deze theorie zou het lab in Wuhan de boosdoener zijn. Volgens The Daily Mail werden er “naar verluidt” experimenten uitgevoerd met vleermuizen die afkomstig waren uit een grot in Yunnan, op 2.000 kilometer van Wuhan. Een onderzoek dat gefinancierd zou zijn door de Amerikaanse regering. Het laboratorium zou daarvoor een subsidie gekregen hebben van 3,7 miljoen dollar.

“Bronnen van de Britse overheid zeggen dat hoewel er nog steeds van uit wordt gegaan dat het virus werd overgebracht op mensen op een markt in wuhan, een ongeval in het laboratorium in de Chinese stad nu ook plausibel kan worden geacht”, schrijft de krant. “Volgens een niet-geverifieerde bewering zouden wetenschappers van het instituut besmet kunnen zijn geraakt nadat ze besproeid waren met bloed dat het virus bevatte, en het vervolgens aan de lokale gemeenschap hebben doorgegeven”, gaat de krant verder.

Downing Street liet echter weten dat het niet beweert dat het virus afkomstig is van het laboratorium. En ook verschillende wetenschappers ontkennen de theorie. “Het is geen geloofwaardige theorie”, zei Vincent Racaniello, hoogleraar microbiologie aan de Columbia University, aan CNN. “Ik denk dat het menselijk is om ervan uit te gaan dat mensen afschuwelijke dingen kunnen doen, maar dat niet altijd verwacht wordt van de natuur.”

“Het is allemaal de schuld van een boer”

Racaniello heeft wel een andere theorie. Volgens de wetenschapper zou de verspreiding van het virus te wijten zijn aan een boer die uitwerpselen van vleermuizen gebruikte als mest. “Bij vleermuizen zijn deze virussen darmvirussen. Die komen in de uitwerpselen van vleermuizen terecht, die we guano noemen”, legt hij uit aan CNN.

“Als je een vleermuizengrot binnengaat, is die bezaaid met guano. En in veel landen oogsten boeren guano om hun velden te bemesten.” Volgens Racaniello raakte de boer of een medewerker besmet met het virus en begon hij per ongeluk andere mensen te infecteren.

Volgens Racaniello’s theorie zou het virus niet uit een labo komen en dus ook niet van de markt in Wuhan. Deze laatste theorie blijft volgens velen toch het antwoord op de vraag “hoe is deze pandemie kunnen starten?”

LEES OOK. “Tegen september is er een vaccin tegen corona”, zeggen experts. IJdele hoop of échte doorbraak?” (+)

Het vreemde dier met schubben: de pangolin

Volgens deze theorie was er iemand op de - nu wereldberoemde - Huanan vismarkt in Wuhan die besmet werd met het virus door een dier. Volgens professor Stephen Turner, hoofd van de afdeling microbiologie aan de Monash University, komt het virus waarschijnlijk van vleermuizen. “Maar daar houdt mijn kennis op”, zegt hij aan The Guardian.

De hypothese dat het virus is ontstaan op de markt door interactie tussen een mens en een levend dier, lijkt voor hem ook niet het antwoord te zijn. Volgens wetenschappers werd het virus doorgegeven van de vleermuizen naar een intermediair dier en zo vervolgens naar de mens. Zoals dat ook was met het SARS-virus in 2002, waarbij het virus van een vleermuis naar een civetkat verhuisde voor het een mens kon infecteren. Was de pangolin dan het intermediair dier?

© AFP

Foto’s van het vreemde dier met schubben, dat lijkt op een miereneter, gingen de wereld rond. Was het de pangolin die drager was van het virus voor het zich onder de mensen begon te verspreiden? Daar kunnen wetenschappers voorlopig nog niet op antwoorden. Het dier stond namelijk niet in de inventaris van items die in Wuhan verkocht werden. Al kan dat zijn omdat het illegaal is om ze te verkopen en het dus ook niet werd gemeld of genoteerd.

Professor Stanley Perlman, een vooraanstaande immunoloog aan de Universiteit van Iowa en een expert in eerdere uitbraken van coronavirussen die afkomstig zijn van dieren, zegt dat het idee dat de link met de Wuhan-markt toevallig is “niet kan worden uitgesloten”, maar die mogelijkheid “lijkt minder waarschijnlijk” omdat het genetische materiaal van het virus was gevonden in de marktomgeving.

Perlman vertelde aan The Guardian Australia dat hij wel gelooft dat er een tussendier was, en voegt eraan toe dat pangolines weliswaar mogelijke kandidaten zijn, maar “niet bewezen is dat ze de belangrijkste intermediaire dieren zijn.”

LEES OOK. Hoofdverdachte van alweer een massamoord: de vleermuis, het enige zoogdier dat kan vliegen en waar de wetenschap maar geen vat op krijgt (+)

bekijk ook

UITGELEGD. Wat is het coronavirus?

Uitbraak coronavirus officieel een pandemie: maar wat betekent dat eigenlijk?

Hoelang blijf je besmet met het coronavirus?

Aangeboden door onze partners

Hoofdpunten

Aangeboden door onze partners

Beste van Plus

Lees meer

Meest Gelezen