PVDA wil geen patent voor vaccin onder farma-bedrijf

Wat is een dwanglicentie?

“Een dwanglicentie verplicht de ontdekker van een vaccin of medicijn voor het coronavirus om het in ruil voor een billijke vergoeding patentvrij te maken. Dan zullen andere, generische bedrijven het meteen ook kunnen produceren en verkopen, wat ervoor zorgt dat het product goedkoper en massaler op de markt komt. Zo’n vaccin moet voor iedereen toegankelijk zijn en betaalbaar blijven voor de sociale zekerheid. Een advies aan de Belgische regering in het kader van het pandemieplan in 2009 raadde al dergelijke dwanglicenties aan.”

Onze wet laat dwanglicenties toe, waarom is deze resolutie dan nodig?

“De resolutie is een engagement van het parlement om de wet in dit geval ook effectief te gebruiken. Ook de parlementen van Chili en Ecuador hebben onlangs dergelijke resoluties aangenomen. Canada paste onlangs zijn wetgeving aan om versnelde procedures in te voeren voor de toepassing van dwanglicenties. Ook wij moeten er via het parlement voor zorgen dat we meteen in actie kunnen schieten, zodra er sprake is van een medicijn of vaccin.”

Is dit al met succes toegepast?

“Nelson Mandela heeft dit eind jaren 90 gebruikt om de toegang tot hiv-behandelingen te verzekeren. De bedrijven die de octrooien bezaten, weigerden hun prijzen te verlagen, waardoor de zwaar door de hiv-epidemie getroffen Afrikaanse bevolking zich niet kon laten behandelen. Mandela doorbrak het monopolie van de farmaceutische bedrijven op hiv-medicijnen, waardoor miljoenen mensen over de hele wereld zich kunnen laten behandelen.” 

Uw resolutie dringt ook aan dat België in navolging van Nederland zal vragen om een patent pool onder de wereldgezondheidsorganisatie? 

“Zo’n patent pool onder de WHO zou betekenen dat alle rechten op kennis en technologieën voor de preventie, opsporing en behandeling van het coronavirus niet-exclusief in één pool terecht komen. In Nederland ontstond de vraag nadat farmaproducent Roche weigerde om een recept te delen van een vloeistof die nodig was voor coronatesten.”

Zal het opzijzetten van de patentwetgeving niet net de vooruitgang van het onderzoek belemmeren? In Nederland reageerde de Amerikaanse ambassade dat zo’n dwanglicentie Nederland ‘onaantrekkelijk’ kan maken voor farmaceutische bedrijven en ‘het innovatieklimaat schaden’.

“In theorie is de patentwetgeving er om innovatie te stimuleren, maar in de praktijk zien we dat er vooral misbruik van gemaakt wordt om buitensporige prijzen te vragen. Denk maar aan Novartis dat 1,9 miljoen euro vroeg voor een geneesmiddel voor de kleine Pia. Dat staat niet in verhouding tot de echte ontwikkelings- en onderzoekskosten. Als de farmaceutische industrie 100 procent transparant is over hun kosten en de prijs die nodig is, dan zal zo’n dwanglicentie misschien niet nodig blijken. Het bedrijf mag er gerust een redelijke prijs voor vragen, maar we mogen daar niet naïef in zijn. Bovendien zal de vraag naar het vaccin of geneesmiddel zo groot zijn, dat er ook andere firma’s zullen moeten kunnen produceren.”