Dodentol bij rusthuisbewoners blijft oplopen, maar niet alleen in België

Het hoge dagcijfer is beïnvloed door achterstallige cijfers uit Franstalige rusthuizen. Van de overlijdens werden er 127 gerapporteerd in de ziekenhuizen en 289 in de woon-zorgcentra. Officieel zijn nu 4.857 Belgen overleden aan het virus, ongeveer de helft van hen in bejaardeninstellingen.

België wekt internationale aandacht met die dramatische cijfers, maar dat blijkt toch in hoge mate een kwestie van statistiek te zijn. Vele andere landen tellen overlijdens buiten de ziekenhuizen niet of erg beperkt mee. Ruwweg de helft van alle geregistreerde sterfte door corona in Italië, Spanje, Ierland, Frankrijk en Spanje vindt plaats in rusthuizen, zo blijkt uit een inventarisatie van onderzoekers aan de London School of Economics. 

De sterfte in bejaardeninstellingen is in veel landen vaak nog niet goed terug te zien in de officiële cijfers. Sommige landen tellen alleen de gestorvenen in het ziekenhuis, andere alleen de overledenen na een officiële test. In Nederland bijvoorbeeld wordt sterfte in een woon-zorgcentrum wel meegeteld, maar alleen na een test op corona, die bij veel ouderen niet wordt uitgevoerd. 

Nog een verschil tussen België en het buitenland: hier worden gemiddeld oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis. Volgens de cijfers van het wetenschappelijk agentschap Sciensano is de helft van het totale aantal gehospitaliseerde coronapatiënten in België ouder dan 69 jaar, en bijna 30 procent ouder dan 79 jaar. Nieuwe patiënten in het ziekenhuis worden trouwens steeds ouder. 

De groep 80-plussers kent een sterk stijgend aandeel binnen de instroomcijfers, van ongeveer 25 procent bij het begin van de uitbraak naar 35 procent begin april. Dat ligt voornamelijk aan het gestegen aandeel bewoners van woon-zorgcentra, van 13 procent naar 24 procent. De cijfers relativeren de kritiek dat voor hoogbejaarde patiënten de ziekenhuisdeuren bij voorbaat gesloten zouden blijven. 

De Nederlandse krant de Volkskrant concludeerde na een analyse van de Nederlandse instroomcijfers juist dat de doorsneeleeftijd van een Covid-patiënt in de ziekenhuizen aldaar verjongt: van 68,5 jaar bij het begin van de uitbraak tot 67 jaar. Het aandeel 80-plussers daalde er van ongeveer 25 naar 20 procent.

Dat ligt wellicht aan de strengere ethische keuzes die in Nederland moeten worden gemaakt, gezien de lagere ziekenhuiscapaciteit. Uit cijfers van de stichting NICE blijkt dat artsen in de Nederlandse ziekenhuizen 80-plussers nu minder vaak naar de intensive care verwijzen.

De verhoogde testcapaciteit in de Belgische woon-zorgcentra zorgt er wel voor dat een groter aandeel van de overlijdens ook officieel bevestigd is met een Covid-test. Terwijl dat eerder nog slechts 3 procent was, is dat nu 31 procent. “Naarmate de testcapaciteit verhoogt, zal dat aandeel nog toenemen”, aldus Steven Van Gucht van Sciensano. Eveneens opvallend: terwijl Vlaanderen de voorbije dagen steevast het meeste aantal overlijdens te melden had, is dat vandaag Wallonië. In Vlaanderen werden ‘slechts’ 146 overlijdens geregistreerd, minder dan de dag ervoor.

In zijn wekelijkse bulletin toont Sciensano ook de oversterfte door Covid-19 helder aan. Vergelijk je het aantal sterfgevallen – door alle oorzaken – per week met het verwachte aantal op basis van de laatste vijf jaar, dan zie je de stijging die, vermoedelijk, aan het coronavirus te wijten is. Voor week 12 (16 tot 22 maart) waren dat 265 extra sterfgevallen, de week nadien al 923. 

Ruim de helft van de oversterfte in die twee weken bevindt zich in de leeftijdscategorie ‘65-84 jaar’. Het totale aantal overlijdens in de voorbije weken ligt daarmee beduidend hoger dan de maxima van de winter van 2018, een jaar met een zware griepepidemie. 

Positief blijft dat de ziekenhuizen verder ontlast worden. Er waren de afgelopen 24 uur 310 nieuwe ziekenhuisopnames, maar 455 patiënten mochten hun bed verlaten. Ook het aantal patiënten op intensieve zorg (-22) of aan de beademing (-21) daalde opnieuw. Op dit moment liggen nog 5.309 Covid-patiënten in het ziekenhuis, van wie 1.182 op intensieve zorg.