De wereld draait door ondanks corona: de sprinkhanenplaag in Oost-Afrika krijgt een tweede adem
Twee maanden geleden waarschuwde de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) voor een humanitaire ramp in Oost-Afrika. Niet door het coronavirus, maar door een sprinkhanenplaag. Miljarden woestijnsprinkhanen dreigden hele oogsten op te eten in Kenia, Ethiopië, Oeganda, Zuid-Soedan en Somalië. Maar toen eiste het coronanieuws alle aandacht op en hoorden we niets meer over de sprinkhanen. Zijn ze verdwenen? Neen, er dreigt zelfs een tweede en grotere plaag.
Toen de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie in februari alarm sloeg, hadden miljarden woestijnsprinkhanen zich al verspreid over Ethiopië, Somalië en Kenia. Waar de megazwermen neerstrijken, vreten ze alle gewassen op. Eén zwerm kan in één dag evenveel eten als 80 miljoen mensen. De FAO vreesde een voedselcrisis, want de sprinkhanenplaag kwam voor in gebieden die al zeer voedselonzeker waren.
Bekijk hier de reportage in "Het Journaal" (en lees verder onder de video):
Ramp vermeden
De noodoproep heeft geholpen, want de FAO kreeg voldoende fondsen bijeen om bestrijdingsmiddelen (pesticiden) en vliegtuigen te sturen naar de getroffen regio’s. Tienduizenden hectaren landbouwgrond konden zo nog net op tijd besproeid worden, zegt ons de Belg Dominique Burgeon, chef noodsituaties bij de FAO.
"4.200 euro aan plantgoed vernield"
Een humanitaire ramp is dus grotendeels vermeden, maar de sprinkhanenplaag kon wel uitbreiden naar Oeganda, Tanzania en Zuid-Soedan. Vele zwermen zijn ook niet bestreden. Landbouwer George Kanyi – die een boerderij heeft in Laikipia, in het centrum van het land – heeft de bestrijdingsvliegtuigen niet gezien. Nochtans hebben woestijnsprinkhanen al zijn tomaten- en aardappelplanten vernield. Een investering van 4.200 euro voor niets.
Dat vertelt hij aan Paul Mwaniki, een journalist die in de regio woont en die wij op pad stuurden. “De sprinkhanen kwamen op een zondag,” zegt hij, “een dag waarop we niet werken. De dag daarop troffen we de schade aan. Die was enorm.”
Nieuwe plaag: twintig keer zo groot
Sindsdien heeft hij geen sprinkhanen meer gezien. Maar hij is wel bang dat ze terugkomen. Het heeft namelijk overvloedig geregend de laatste weken. Volgens FAO-topman Dominique Burgeon is dat het ideale weer voor sprinkhanen: grote droogte, gevolgd door overvloedige regen. “De eitjes zullen nu uitkomen en binnen enkele weken zullen we een nieuwe generatie zien, die twintig keer zo groot zal zijn als de eerste.”
“Die sprinkhanen zullen in juni op hun top zijn, wat consumptie betreft”, waarschuwt Burgeon. Ze zullen dus het meeste eten op het moment dat er opnieuw moet geoogst worden. En dat baart hem veel zorgen, want het gebeurt in een gebied waar elf miljoen mensen afhankelijk zijn van voedselhulp.
Boer George Kanyi zegt dat hij zich een verloren oogst niet kan permitteren. “Dan is het met mijn landbouwbedrijf gedaan,” zegt hij, “dan weet ik niet wat we moeten doen.”
Sprinkhanenplaag naar West-Afrika?
De FAO denkt trouwens dat de sprinkhanen zich deze zomer zullen verplaatsen, als het in Oost-Afrika te droog wordt. Dominique Burgeon houdt er rekening mee dat de sprinkhanenplaag dan reikt tot in West-Afrika, tot in Senegal zelfs. Daar zijn ze de voorraad bestrijdingsmiddelen nu al aan het uitbreiden.
“Om dat te vermijden, moeten we nu massaal de sprinkhanen bestrijden in Oost-Afrika. We mogen nu niet verslappen.” Burgeon ziet zelf de parallel met de coronacrisis.