De voorspelbare comeback van het Vlaams front

Een simpele waarheid: politici duiken ’s ochtends niet per toeval op in een radiostudio – iemand als De Wever al helemaal niet. Ze hebben dan een boodschap mee die ze bewust in alle vroegte willen verspreiden. In het geval van De Wever is dat een nieuwe oproep om een Vlaams front te vormen in de federale regeringsonderhandelingen. “Ik spreek tot mijn Vlaamse collega’s: gaan we de Vlaamse economie het nekschot geven of gaan we de rug rechten?”, zegt hij op Radio 1.

De Wever probeert zo te anticiperen. Nu stilaan duidelijk is dat de volmachtenregering van premier Sophie Wilmès (MR) het maar tot in juni zal uitzingen, stelt zich de vraag wat daarna volgt. In principe kan het overblijfsel van de volmachtenregering – een volwaardig minderheidskabinet – voortwerken. Minstens tot in september, wanneer een vertrouwensstemming gepland staat in het federaal parlement. In de praktijk lijkt dit onmogelijk: de drie overgebleven regeringspartijen MR, Open Vld en CD&V vertegenwoordigen nauwelijks een kwart van de bevolking.

Vivaldi

Een van de mogelijkheden is dat de minderheidsregering straks een rood-groene upgrade krijgt. Met de steun van de socialisten en groenen is er een meerderheid. Al leunt deze Vivaldi-coalitie daarvoor wel vooral op de Franstalige partijen PS en Ecolo. Langs Vlaamse kant haalt ze net geen meerderheid. Een onoverkomelijk probleem, volgens De Wever. “Als we naar een regering gaan met de PS en Ecolo, dan kunnen we de welvaart van Vlaanderen vergeten”, waarschuwt de N-VA-voorzitter. Het is zowat zijn favoriete punchline van de afgelopen maanden.

Dat de coronacrisis een ongekende economische schok uitlokt – volgens het IMF zelfs de zwaarste terugval sinds de Grote Depressie in de jaren 30 – is voor De Wever een reden te meer om de Vivaldi-coalitie voorgoed naar de prullenmand te verwijzen. “De komende weken gaan beslissingen worden genomen die onze welvaart in het volgende decennium zullen bepalen. Dit is het moment voor Vlaamse politici die het goed menen om de handen in elkaar te slaan”, oordeelt hij.

Machtsdeelname

Het is ondertussen duidelijk hoe graag N-VA opnieuw wil deelnemen aan de federale macht. De partijleiding huivert bij de gedachte om nog jaren op de oppositiebanken te zitten naast het opkomende Vlaams Belang. Zeker nu de coronacrisis woedt. “Ik had deze crisis graag gemanaged. Dan krijg je tenminste het gevoel dat je je pree waard bent”, zei De Wever eind maart in Humo, nadat een poging om een paars-gele noodregering voor één jaar te vormen in extremis was mislukt. “Ik had graag in de regering gezeten, maar in het leven krijg je niet altijd wat je wil”, vertelde Theo Francken een week terug in Het Laatste Nieuws.

De nieuwe, zoveelste oproep van N-VA om een Vlaams front te vormen en de Franstalige partijen te verplichten om de partij te betrekken in de formatie, is dan ook voorspelbaar. Veel andere hefbomen heeft De Wever niet in handen zolang PS-collega Paul Magnette ‘non’ blijft zeggen tegen de Vlaams-nationalisten.

Voor kar

Open Vld en CD&V, de Vlaamse coalitiepartners van N-VA, laten zich voorlopig niet in het gelid dwingen. Bij de liberalen leeft argwaan over de toenadering tussen N-VA, CD&V en sp.a. Tijdens de gesprekken over een noodregering in maart hebben de drie partijvoorzitters – De Wever, Joachim Coens (CD&V) en Conner Rousseau (sp.a) – elkaar duidelijk gevonden, luidt het. De vrees is dat dit ‘Bourgondische trio’ zich federaal wil vastklikken, zonder hen. “Welk Vlaams front bedoelt De Wever? De partijen van de Vlaamse regering, alle Vlaamse partijen of sp.a, CD&V en N-VA?”

CD&V houdt al maanden vast aan een federale regering met de twee grootste partijen aan weerskanten van de taalgrens: N-VA en PS. Een paars-gele samenwerking vormt voor de Vlaamse christendemocraten de beste garantie op een democratisch gedragen beleid in crisistijd. Maar het is aan die twee partijen om samen tot een compromis te komen. CD&V wacht zelf af. Ook sp.a wil zich niet voor de N-VA-kar laten spannen. 

Massagewerk

De Vlaamse socialisten verkeren in een eigenaardige situatie omdat ze ondanks een historische verkiezingsnederlaag toch zeker lijken van regeringsdeelname. Voorzitter Rousseau bewandelt daarom consequent een inhoudelijke lijn. Wie sp.a erbij wil, moet over de brug komen met een aanzienlijk pakket aan sociale maatregelen. De socialisten lijken niet wakker te liggen van de precieze formule. Wat ooit wel een rol kan spelen: als sp.a federaal scheep gaat met N-VA, mag de partij misschien ook inbreken in de Vlaamse regering. Op die manier wordt Rousseau niet gedwongen tot een pijnlijke spreidstand tussen Vlaamse oppositie en federale regeringsdeelname.

Binnen Groen vindt men het te vroeg voor politiek gemanoeuvreer. Eerst moet de coronacrisis volledig onder controle zijn. Daarna is er nood aan een “volwassen en verantwoorde” discussie over de toekomst van het land. Groen ziet slechts drie mogelijkheden: paars-groen, paars-geel of vervroegde verkiezingen. Een harde vaststelling: op dit ogenblik lijken paars-groen noch paars-geel levensvatbaar door de zwaar verstoorde relaties tussen de betrokken partijvoorzitters. Er zal veel massagewerk nodig zijn deze zomer. Of komen er straks, in het najaar, toch verkiezingen?