Het Deense wonder: kinderen weer naar school en de kapper is open
Denemarken was het eerste land in Europa dat het normale leven lamlegde tegen corona. Dat betaalt zich nu uit. Wat kan België leren van de Denen? ‘Het is belangrijk om het land niet langer op slot te laten dan noodzakelijk.’
Een klaslokaal met kinderen en een leraar; het is een universeel begrepen teken van normaliteit. Maar op dit moment is er slechts één Europees land waar kinderen ’s morgens met rugzak het huis verlaten. In Denemarken gingen in de week na Pasen de basisscholen en kinderdagverblijven weer open, een maand nadat de regering het openbare leven in het Scandinavische land vanwege het coronavirus hadden stilgelegd.
Om het herstel van het normale leven op school te beginnen, is een opmerkelijke stap en medisch niet zonder risico’s – dat benadrukte de sociaal-democratische Deense premier Mette Frederiksen indirect toen ze de stapsgewijze reanimatie van de maatschappij vergeleek met koorddansen. Circusartiesten die van het slappe koord vallen, bekopen dat soms met de dood.
Toch zullen er in België werkende ouders zijn die hopen dat Brussel een voorbeeld neemt aan Kopenhagen, als de regering vrijdag de route van Belgische exitstrategie uit de doeken doet.
“Het is belangrijk om Denemarken niet langer op slot te laten dan noodzakelijk”, zei Frederiksen bij de aankondiging van het nieuwe beleid. Behalve scholen mogen sinds maandag ook rijscholen hun diensten weer aanbieden, net als fysiotherapeuten, kappers en tatoeëerders – beroepen die een mate van lichamelijke nabijheid vereisen die niet verenigbaar is met het ook in Denemarken geldende gebod van social distancing. De Denen doen het toch, vooral uit zorg om de economie.
Frederiksen en haar ministers luisterden naar een adviescomité van vier vooraanstaande economen. “Je werkt dramatisch veel minder efficiënt als je je kinderen thuis lesgeeft en verzorgt”, zei Carl-Johan Dalsgaard van de Universiteit van Kopenhagen, één van de vier, vorige week in The New York Times.
Laag aantal coronadoden
De Deense regering besloot de versoepelingen nog eerder in te voeren dan gepland omdat het aantal personen dat aan corona overlijdt al sinds eind maart terugloopt. Het aantal coronadoden per miljoen inwoners is met 63 een stuk lager dan in België (503). Frederiksen claimt dat als een succes van het snelle ingrijpen begin maart. Na het zwaar getroffen Italië was Denemarken het eerste land dat het maatschappelijke leven op de waakvlam zette en de grenzen sloot.
Bovendien heeft de regering in samenspraak met scholen en bedrijven strenge en vooral gedetailleerde regels opgesteld om de opening in goede banen te leiden. Van dichtbij bekeken ziet het Deense schoolleven er dan ook lang niet zo geruststellend gewoon uit als van ver af, blijkt uit reportages in The New York Times en in de Duitse krant Die Zeit.
Strenge eisen op school
Ouders mogen niet meer op het schoolplein komen, waar met tape of stoepkrijt is aangegeven waar de kinderen ’s morgens in de rij moeten gaan staan, op minstens twee meter afstand van elkaar. Als het even kan, gaat niet iedereen door de hoofdingang naar binnen om gedrang te voorkomen. Ook in het klaslokaal is twee meter de minimale afstand die moet worden aangehouden. Op kinderdagverblijven moet en mogen kinderen slechts in een vast groepje van ten hoogste vier kinderen spelen.
Om de twee uur moeten de kinderen hun handen wassen. Tafels, stoelen en speelgoed moeten twee keer per dag worden gedesinfecteerd. Meesters en juffen geven geen knuffels en knuffelberen doen dat evenmin – die zijn namelijk ook verboden, omdat ze lastig te desinfecteren zijn.
Deze regels leiden ertoe dat niet alle leerlingen gelijktijdig op school kunnen zijn. Sommige scholen bieden daarom een ochtend- en een middagshift aan. Op kinderdagverblijven zijn kinderen slechts een paar dagen per week welkom.
School is niet verplicht
En, het belangrijkste verschil met het tijdperk voor corona: school is niet verplicht. Volgens een onderzoek van de vereniging van Deense gemeenten zat in de eerste week ongeveer de helft van de scholieren in de klas. Ondanks de vrijwilligheid zijn hebben zo’n 40.000 Deense ouders zich aangesloten bij het Facebookplatform ‘Ik wil niet dat mijn kind als Covid-19 proefkonijn dient’.
Maar het overgrote deel van de bevolking, 80 procent, staat in grote lijnen achter het beleid van Frederiksen, blijkt uit een peiling in opdracht van de publieke omroep DR – een crisisbonus die nog ruimer uitvalt dan in de meeste andere landen.
Waarschijnlijk is dat het gevolg van het in Denemarken bovengemiddeld grote vertrouwen in gezag en instituties – een eigenschap waar het land van oudsher trots op is. Grote kans dus dat veel Denen zullen luisteren naar de opmerkelijke raad die Søren Brostrøm, voorzitter van de Nationale Gezondheidsraad, maandag gaf in een persconferentie: seks hebben is, ondanks het besmettingsgevaar niet verboden. Ook niet voor mensen zonder relatie. “Seks is goed, seks is gezond.”