De Belgische coronacijfers door de ogen van de buitenlandse pers: "De rapportering is bijna te eerlijk"

Ons land kon de voorbije dagen op heel wat aandacht rekenen in de buitenlandse pers. Er was veel belangstelling voor het Belgische coronacijfer: hoe kan een klein land als België zo'n hoog aantal overlijdens halen? Bovendien raakten buitenlandse journalisten geïnspireerd, toen de Amerikaanse president Donald Trump de vergelijking maakte tussen het aantal overlijdens in de Verenigde Staten en in andere landen. Later werd de grafiek ook door Fox News uitgezonden. Daarbij viel op: België heeft de meeste coronasterftes per 100.000 inwoners ter wereld.

Lees verder onder de tweet.

Maar hoe komt dat nu? Een belangrijke kanttekening: Belgische virologen benadrukken dat je die vergelijking onmogelijk kan maken, omdat België als enige land de mensen meetelt die aan corona overlijden in woonzorgcentra. "Dat is alsof je appels met peren vergelijkt", zegt viroloog Steven Van Gucht, die al meermaals het verschil tussen de Belgische en de buitenlandse manier van tellen uitlegde.

"Het blijkt ook uit de cijfers dat we op deze manier correct rapporteren", gaat Van Gucht verder. "Wat we doen, is zeer eerlijk, zeer correct en vooral volledig. Dat is de manier hoe het moet gebeuren." Toch denken sommige buitenlandse media daar anders over.  De voorbije dagen verschenen heel wat artikels over hoe ons land zijn cijfers rapporteert, en vooral, waar het al dan niet misloopt. Een oplijsting van onze buurlanden en noemenswaardige vermeldingen.

Een van de buurlanden waar ons ‘hoge’ aantal coronasterftes niet onopgemerkt voorbij is gegaan, is Duitsland.  Een tiental Duitse media gingen de voorbije dagen op zoek naar de verklaring voor het hoge aantal overlijdens in ons land. Al snel maakten kranten en magazines als Focus, Die Tageszeitung en RND de link met de andere manier van tellen en rapporteren. De Duitse omroep Tagesschau citeert VRT-wetenschaps­journalist Koen Wauters: “We tellen alle verdachte gevallen mee. Ook de mensen die bijvoorbeeld ziek werden in een woonzorgcentrum, waar andere mensen aan corona gestorven zijn."

Het Duitse weekblad Der Spiegel bespreekt ook de transparantere manier van tellen, maar ziet daarnaast nog andere redenen voor het hoge Belgische sterftecijfer. “België ligt in het midden van Europa”, schrijft het weekblad. “Mogelijk was het doorgaand verkeer vóór de crisis veel hoger dan in andere landen. Londen, Parijs, Amsterdam, Keulen - vanuit België ben je overal in minder dan drie uur.” Ook de bevolkingsdichtheid en luchtvervuiling – die net als in andere coronahotspots heel hoog is – kunnen volgens Der Spiegel een reden zijn.

Ook in Frankrijk schrijven verschillende media dat er in België zeer breed geteld wordt. Zo wijden de omroep France3 en het Franse dagblad Le Parisien een gedetailleerd artikel aan de Belgische aanpak, waarin ze duiden “dat België die koppositie te danken heeft aan zijn uitgebreide manier van registreren”. Daarbij erkennen ze dat het cijfer een mogelijke overschatting is. Het Franse weekblad Le Point schrijft dat de helft van de overlijdens mensen in woonzorgcentra zijn, maar verduidelijkt de telmethode niet.

Sinds kort neemt ook Frankrijk als een van de eerste landen de bewoners van woonzorgcentra mee in rekening. Toch hebben ook sommige Franse media hun bedenkingen bij de manier waarop ons land zijn corona-overlijdens telt. Het Franse weekblad Le Point noemt het systeem "bijna te eerlijk", omdat het volgens hen grote vragen doet ontstaan over het Belgische cijfer en de manier waarop alle buurlanden hun doden tellen. Ten slotte vormt volgens het weekblad ook het federalisme een extra moeilijkheid tijdens de crisis: niet overal in België gelden dezelfde regels en beslissingen. 

Ook onze noorderburen hebben de nodige aandacht voor de manier waarop België met de coronacrisis omgaat. Daarbij valt het op dat de maatregelen soms een andere invulling krijgen. Zo schrijft de Volkskrant dat België één van de landen is die "de teugels hebben laten vieren" (een minder streng beleid voert). Verder schrijft de krant dat de maatregelen geleidelijk versoepelen, "al houdt België de riskante sectoren dicht en social-distancingmaatregelen overeind", valt er te lezen.

Het Algemeen Dagblad spreekt dan weer van eerder strengere maatregelen en citeert daarbij viroloog Steven Van Gucht. "Wij hebben bewust gekozen om zo open en transparant mogelijk te communiceren. Als een journalist over enkele weken had ontdekt dat er in de rusthuizen nog honderden doden waren gevallen die niet waren opgenomen in de cijfers, dan hadden we ook een probleem gehad." Verder heeft het dagblad ook aandacht voor de "rusthuisblunder" (de gekeerde beslissing rond de bezoeken in woonzorgcentra).

Ten slotte bericht NRC Handelsblad dat de Belgische manier van tellen juist een "vertekend beeld" oplevert, "want in de meeste landen worden "mogelijke" gevallen helemaal niet meegerekend. De voorlopige cijfers van oversterfte, het aantal mensen dat overleed in vergelijking met de normale verwachting, lijken te bevestigen dat het land het in werkelijkheid niet slechter doet dan andere landen", schrijft het dagblad.

Er heerst de nodige verbazing rond de Belgische aanpak in het land van de tabloids. Het Britse boulevardblad The Sun spreekt met verbazing over “Tiny Belgium”. Ze zien dat Engeland ongeveer de helft minder coronadoden per miljoen inwoners telt dan België. Daarbij maken ze ook de vergelijking met Zweden en Nederland, die volgens hen "de lockdownpolitiek afgewezen hebben", wat niet klopt.  Ze nuanceren de  cijfers met de bedenking dat andere landen de doden buiten de ziekenhuizen nog moeten tellen (ook in het Verenigd Koninkrijk is dat het geval). “De echte cijfers over coronaslachtoffers zijn dus nog helemaal niet compleet in Europa”, aldus The Sun. 

Ook de Britse tabloid The Daily Mail zijn de statistieken niet ontgaan. Ze lichten de Belgische aanpak toe en schrijven "dat andere landen zich in een gelijkaardige situatie kunnen bevinden, maar dat daarvoor de statistieken ontbreken". Opvallend is dat ook The Daily Mail België vergelijkt met Nederland. "Daar is mogelijk een grote hoeveelheid coronadoden niet gerapporteerd omdat er nauwelijks getest wordt in woonzorgcentra", valt er te lezen.

Het Britse zakendagblad The Financial Times sprak eerder vol lof over ons land. Ze prijzen de betrokkenheid van wetenschappelijke experts als Van Ranst en Van Gucht in het Belgische beleid en het belang dat onze regering hecht aan de impact van de lockdownmaatregelen op de mentale gezondheid.  Opvallend is ook de lof over premier Sophie Wilmès in het artikel van de krant. Volgens The Financial Times is Wilmès erin geslaagd ons verdeeld land samen te brengen om deze crisis op een efficiënte manier te bestrijden. 

De Japanse onlinekrant  Modern Tokyo Times schrijft dat België in de beginfase zwaar getroffen werd door het virus, al is dat niet de reden waarom de coronacijfers zo hoog zijn. De krant bespreekt de uitgebreide telmethode en voorspelt dat "andere landen in de toekomst mogelijk dezelfde manier van rapporteren zullen toepassen". België wordt omschreven als "de sombere Europese spiegel die andere landen te zien zullen krijgen wanneer ze hun coronadoden meer uitgebreid tellen. België is momenteel het meest getroffen land omdat ze de doden buiten de ziekenhuizen niet negeren", besluit de Modern Tokyo Times.

Volgens de Britse professor microbiologie Andrew Preston is het moeilijk te bepalen wat de oorzaak is voor het hoge sterftecijfer. Dat vertelt hij aan het Amerikaanse nieuwsmagazine Newsweek. "Ik verwacht dat er nog heel wat studies zullen volgen om te achterhalen wat nu de beste methode is." Dokter Peter Drobac vult aan door te zeggen dat we voorzichtig moeten zijn wanneer we de coronacijfers van verschillende landen met elkaar vergelijken, "al is het duidelijk dat het nieuwe coronavirus België hard heeft getroffen", besluit hij.

Op de Arabische televisiezender Al Jazeera krijgt ons land de nodige steun voor hoe er met de coronacrisis wordt omgegaan. Journalist Khaled Diab beschrijft in het artikel België als een "failed state" (wegens de politieke verdeeldheid binnen de regering) die er nu in slaagt "om de uitbraak van het virus op een functionele en effectieve manier te beperken". De snelle reactie van de Belgische regering op het virus en het sterke Belgische gezondheids­systeem zijn factoren die veel waardering krijgen van de journalist. Het enige zwakke punt dat Diab noemt, is het sterftecijfer in de Belgische rusthuizen.