‘Terwijl burger applaudisseert, komt overheid ons bedreigen’: inspecties in ziekenhuizen maken artsen woedend

Een mailtje van de overheid is dinsdagmiddag bij heel wat artsen en ziekenhuizen in het verkeerde keelgat geschoten. In een brief van twee bladzijden werd geëist dat ze onmiddellijk alle informatie zouden doorgeven van de ingrepen die ze tussen 30 maart en 20 april hebben uitgevoerd. Ze kregen daarvoor 21 uur de tijd. Ondertekend door de Inspecteur-Generaal van de Dienst voor Geneeskundige Evaluatie en Controle (DGEC). Zeg maar: de politie van het RIZIV, de instelling die onder meer de terugbetalingen van ingrepen regelt. De DGEC speurt doorgaans naar artsen of ziekenhuizen die misbruik maken van de sociale zekerheid, maar tijdens de coronacrisis is de focus verlegd. Nu spoort men artsen op die ondanks de richtlijnen toch niet-dringende ingrepen uitvoeren.

Ziekenhuisdirecteurs en artsen vielen van hun stoel toen ze de brief van de DGEC kregen. “Onvoorstelbaar dat de overheid hier tijd insteekt", zegt Marc Moens, erevoorzitter van het Belgische artsensyndicaat BVAS. "In heel België luidt men de klokken voor zorgverstrekkers of applaudisseren mensen in de straten en hangen ze witte lakens uit het raam. Wat doet de overheid? Dreigbrieven sturen en inspecteurs laten binnenvallen in ziekenhuizen.”

Intimidatie

Dat laatste zou volgens Moens al verscheidene keren gebeurd zijn. “Ik weet al zeker van één ziekenhuis waar men op een dienst cardiologie alle dossiers heeft opgevraagd om na te gaan of er te veel ‘niet-dringende’ behandelingen zijn gebeurd. Vorige vrijdag heeft men vanuit de overheid ook al een zeer ongepaste brief gestuurd naar alle zorgverstrekkers, waarin onderstreept werd dat de richtlijnen zeker gevolgd moeten worden. Ik vond dat toen al een zacht dreigement, maar nu is men nog een stap verder gegaan met die dwingende vragenlijst en de inspecties. Het wordt stilaan intimidatie.”

Ook Frank Vermassen, hoofdarts van het UZ Gent, stelt zich vragen. “Ik zou het nog begrijpen als men in ziekenhuizen zou controleren of iedereen op een veilige manier werkt, maar dit soort inspecties? Is dat nu de prioriteit?" Vermassen vreest dat de actie van het DGEC artsen onnodig bang zal maken. "En dat moeten we absoluut vermijden. Het kan niet dat artsen uit schrik voor een boete of sanctie van het RIZIV bepaalde patiënten zouden weigeren. Op dit moment is er meer dan ooit nood aan een heropstart van de 'normale' zorg in de ziekenhuizen. We zien dat te veel mensen de voorbije weken zorg uitgesteld hebben uit schrik om besmet te geraken.”

Cowboys

Dat heeft soms desastreuze gevolgen, aldus Vermassen. “Er is bijvoorbeeld een patiënt bij wie we de benen hebben moeten afzetten omdat hij te lang was blijven rondlopen met een ontsteking aan de voet. Er zijn zelfs al mensen gestorven omdat ze zorg hebben uitgesteld. Het gaat niet alleen om hoogbejaarden, maar ook om jonge mensen.”

Moens heeft weet van een 12-jarig kind in Brussel dat onlangs overleden is. “Een Franstalig meisje dat door haar ouders niet naar het ziekenhuis gebracht is omdat ze schrik hadden besmet te geraken. Het kind had diabetes en is in een coma geraakt waaruit ze niet meer ontwaakt is.”

Ook Alin Derom, voorzitter van het Vlaams Artsensyndicaat in Antwerpen, Limburg en Brabant, waarschuwt voor de gevolgen van het afbouwen van de ‘gewone’ zorg de voorbije weken. “Men zal patiënten snel opnieuw de nood moeten laten inzien van consultaties voor acute zaken of voor de opvolging van chronische aandoeningen. Ze moeten weten dat artsen hen op een veilige manier kunnen ontvangen. Anders zullen de gevolgen de komende weken dramatisch zijn, vrees ik.”

Is er dan helemaal géén reden om artsen en ziekenhuizen dezer dagen te controleren? Vorige week nog kreeg het RIZIV naar eigen zeggen signalen dat sommige hoofdartsen onder druk worden gezet om het aantal niet-dringende ingrepen op te voeren. Want hoe langer behandelingen stilliggen, hoe langer artsen weinig of niks verdienen. 

“Het kan dat er cowboys zijn die de maatregelen aan hun laars lappen”, zegt Derom. “Maar die moet je individueel aanpakken. Het heeft geen nut om een hele groep te viseren voor het vermeende gedrag van een minderheid. We moeten afstappen van het idee dat artsen bezig zijn met een ‘handel’ die ze snel opnieuw willen openen. De bezorgdheid om patiënten is groter dan die om de portefeuille. Want mag ik erop wijzen dat heel wat artsen de voorbije weken gratis gewerkt hebben op de Covid-afdelingen?”

Boetes? Veel succes

Volgens Marc Moens zijn zorgen over de inspecties sowieso niet nodig. “Ik zie niet in hoe men artsen of ziekenhuizen zal bestraffen. Er is geen juridisch kader voor de richtlijn rond 'niet-dringende' ingrepen. Niemand weet exact wat de definitie is. Dus interpreteert iedereen ‘niet-dringende’ ingrepen op zijn eigen manier. Gevolg? Je kan nooit boetes afdwingen.”

“Bovendien horen de ziekenhuizen volgens minister van Binnenlandse Zaken De Crem (CD&V) tot de essentiële diensten. Om eventuele boetes aan te vechten, zal je als arts wél een advocaat moeten nemen. Daarom noem ik de inspecties pure intimidatie. In plaats van beslissingen te nemen over het openen van tuincentra, zou de overheid beter zo snel mogelijk alle 'niet-dringende' ingrepen opnieuw toelaten. Ieder ziekenhuis kan zich dan naar eigen vermogen voorbereiden.”

Voor Derom is er tijd verloren: “Die beslissing had vorige week door de Nationale Veiligheidsraad genomen moeten worden. Ik hoop dat ze vrijdag (morgen, red.) wel de moed hebben om de maatregelen te versoepelen.” Vermassen ziet het somber in: “Het wordt tijd dat we de volledige capaciteit van de niet-Covid-afdelingen opnieuw benutten. Anders dreigt een apocalyps.”