Veiligheidsraad hakt straks knopen door, experts waarschuwen voor te snelle exit

Al sinds 18 maart blijven we ‘in ons kot’. Deze namiddag buigt de Nationale Veiligheidsraad zich over de vraag hoe de lockdownmaatregelen versoepeld kunnen worden. De expertengroep die de exit voorbereidt (GEES) leverde gisteren haar definitieve rapport af bij premier Sophie Wilmès (MR). Op basis daarvan moet zij, samen met de topministers van de federale regering en de Vlaamse, Brusselse en Waalse minister-presidenten, knopen doorhakken. 

Fysieke contacten

Het laatste rapport zou hier en daar zijn aangescherpt tegenover de versie die eerder deze week uitlekte, zo berichten Le Soir en De Standaard.  Er was vanuit de politiek al heel wat tegenkanting tegen het oorspronkelijke voorstel van de experts waarbij iedereen tot tien (dezelfde) mensen weer fysiek zou kunnen ontmoeten. Zo’n regel kan je onmogelijk in de praktijk omzetten, is de consensus. Nu raden de experts aan dat “privébijeenkomsten thuis, in kleine groepen, verder onderzocht zullen worden”.

Voorts valt op dat de experten aanraden om het gebruik van mondmaskers te verplichten op het openbaar vervoer. Het kan ook gaan om zelfgemaakte maskers, zo stipt het rapport aan. De inzet van politie en Securail zullen nodig zijn om dat verbod ook af te dwingen. Ook in scholen, die zouden opengaan ‘ten vroegste’ vanaf 18 mei, zou iedereen een mondmasker moeten dragen. De opstart van de scholen zou gefaseerd verlopen. Per klas niet meer dan 10 leerlingen les kunnen volgen.

In hun rapport waarschuwt de expertengroep voor een te snelle exit. Een opflakkering van het virus, ondanks alle voorzorgsmaatregelen, is “erg waarschijnlijk”, zo staat in het rapport. De bedoeling van premier Wilmès is om de bevolking enig perspectief te bieden. “Maar we kunnen geen garanties geven”, zei ze gisteren in het parlement. “Als we het virus niet onder controle hebben, is het niet uitgesloten dat we een stap terugzetten”, zei Wilmès.

De voorbije dagen was er heel wat druk vanuit het bedrijfsleven. De economie zou gedeeltelijk weer opstarten vanaf 4 mei, terwijl de meeste winkels dicht zouden blijven tot 18 mei. Werkgeversorganisaties VBO, Voka en Unizo verzetten zich hiertegen. Zij werkten zelf een pakket maatregelen uit om aan te tonen dat een veilige heropstart ook daar vanaf begin mei mogelijk is, ook bijvoorbeeld bij kledingwinkels. De experts zijn hen daar niet in gevolgd. “Ik pleit voor realisme: alles tegelijkertijd heropstarten is veel te gevaarlijk”, zei minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) al.

En wat met de zomervakantie? Vlaams minister van Jeugd Benjamin Dalle (CD&V) vraagt alvast in een interview met De Morgen om de jeugdkampen (nog) niet te verbieden. “Dit is een lastige periode, maar veel jongeren zullen er hoop uit putten dat ze een week met hun vrienden op stap kunnen.”

Een debacle zoals vorige week moet absoluut vermeden worden. Toen kondigde de Veiligheidsraad aan dat bezoek in woon-zorgcentra weer mogelijk was, tot grote woede van de sector. De maatregel is nog altijd niet van kracht. 

Ook door het lek eerder deze week zijn er  mogelijk verkeerde verwachtingen bij de bevolking gecreëerd. “Als de politiek niet met een duidelijk plan komt, zal dit voor nog meer onrust zorgen”, zegt psycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent), die onderzoek doet naar hoe de bevolking omgaat met de coronacrisis.

Voldoende coronatests

Blijft wel de vaststelling: de maatregelen kunnen pas voluit versoepeld worden als er voldoende tests uitgevoerd worden en nieuwe gevallen geïsoleerd kunnen worden. Anders vergroot de kans op een nieuwe uitbraak. 

Alleen: op beide vlakken loopt ons land achterop. Hoewel we beschikken over een capaciteit van 10.000 tests per dag, worden er dagelijks maar ruim de helft daarvan uitgevoerd. Bevoegd minister Philippe De Backer (Open Vld) maakt zich sterk dat aantal de komende dagen fors op te drijven.

Daarnaast zou ons land 2.000 ‘tracers’ moeten inzetten, van wie 1.200 in Vlaanderen. Die bellen besmette mensen op en gaan na met wie ze de laatste dagen contact hebben gehad. Vlaanderen is nog niet begonnen met de rekrutering van die tracers, normaal gezien wordt daar vandaag een externe consultant voor aangeduid. Voor die tracing zou ook een app ontwikkeld worden, maar die piste wordt nu verlaten, onder meer omdat er te veel vragen waren over de beveiliging en privacy.