Duitse topviroloog waarschuwt voor “krachtigere tweede coronagolf”

Duitsland doet het goed in de coronacrisis. Het telt op dit moment 61 doden per miljoen inwoners. Ter vergelijking: in ons land zijn dat er 560, in Spanje 474 en in Italië 415. Mede daardoor klinkt ook in Duitsland de roep om versoepeling van de coronamaatregelen alsmaar forser. En sinds begin deze week is de lockdown er in bepaalde deelstaten al effectief losser, omdat een aantal kleinere winkels opnieuw mocht opengaan. Maar sommige deelstaten, ondernemers, politici en opiniemakers willen sneller gaan. Wat tot irritatie leidt bij bondskanselier Angela Merkel. Zij gaat voor de behoedzame, gedisciplineerde aanpak en had het over “een orgie van discussies” die circuleert om de maatregelen te versoepelen.

Christian Drosten, een 48-jarige topviroloog uit Berlijn, treedt haar bij. Drosten en Merkel beweren dat de hele discussie geënt is op een “veiligheidssituatie die er op dit moment nog niet is”. “Ik betreur het de laatste dagen dat we op het punt staan ​​onze voorsprong volledig te verliezen”, waarschuwt hij. “We zijn wereldwijd een van de weinige landen waar het aantal besmettingen afneemt. En we zijn in die lijst het land met de grootste bevolking en de meest transparante berichtgeving.”

Dat valse gevoel van veiligheid bij de burgers wordt, zoals al aangehaald, gevoed door de gunstige cijfers. Eén daarvan is het reproductiegetal of R-waarde. Dat staat voor het aantal mensen dat besmet wordt door elk nieuw geval van Covid-19. Hoeveel andere mensen elke patiënt gemiddeld besmet, dus. De R-waarde was in Duitsland onder 1 gedoken - naar 0,8 nadat het aanvankelijk 3 was - wat de verspreiding van het virus aanzienlijk vertraagt. Maar, zo waarschuwt Drosten, zelfs met een reproductiewaarde lager dan 1 blijft het coronavirus zich toch “onder de dekens” - bijna ongemerkt - verspreiden. En bovendien óók buiten de hotspots.

Te snel hervallen in het oude leven, jaagt dat reproductiegetal onvermijdelijk weer de hoogte in en zorgt zo naar alle waarschijnlijkheid voor een nieuwe exponentiële stijging van het aantal Covid-19-gevallen. Maandag was de R-waarde in Duitsland gestegen naar 0,9. Dit alles zou kunnen leiden tot een tweede besmettingsgolf, krachtiger en moeilijker in te dijken dan de eerste, omdat de golf overal tegelijkertijd begint. De huidige maatregelen zouden dan niet meer volstaan. “We krijgen dan situaties waarbij tankwagens met ontsmettingsmiddel door de straten rijden, omdat dat dan nog de enige maatregelen zijn om, in een wanhopige poging, er nog een schepje bovenop te doen”, aldus Drosten.

Er is een precedent van dit worstcasescenario: de Spaanse griep in 1918. Drosten legt uit dat de uitbraak in het voorjaar van 1918 lokaal gebeurde, en erg ongelijk verdeeld. Door maatregelen als uitgaansverboden en door het zomereffect leek de ziekte daarna verdwenen. Tot ze in de winter weer in alle kracht opdook, overal tegelijk. Wereldwijd stierven naar schatting 50 miljoen mensen aan de Spaanse griep. De meesten van hen tijdens die tweede golf.

Christian Drosten komt uit Emsland, waar hij als oudste zoon opgroeide op de boerderij van zijn ouders. De boerderij overnemen, was niks voor hem. Hij ging scheikunde en biologie studeren, daarna geneeskunde. In 2003 doctoreerde hij als prille dertiger. Hij ging aan de slag bij het Bernhard Nocht Instituut in Hamburg en leidde van 2007 tot 2017 het Instituut voor Virologie van het Universitair Ziekenhuis in Bonn. In 2017 werd hij directeur van het Instituut voor Virologie van het Charité-ziekenhuis in Berlijn. Hij gaat te voet of met de fiets naar zijn werkplek.

Door de coronapandemie kent inmiddels heel Duitsland hem, zoals wij Marc Van Ranst en Steven Van Gucht vandaag als onze nonkel professor kennen. De 48-jarige Drosten maakt sinds eind februari een dagelijkse podcast over het coronavirus. Erg populair: volgens Apple had Drosten weken aan een stuk de meeste podcastluisteraars in heel Duitsland. Hij legt alles rustig en verstaanbaar uit.

De viroloog is ook wetenschappelijk niet de eerste de beste. Hij is een van de ontdekkers van het SARS-virus, waaraan het nieuwe coronavirus, met de wetenschappelijke naam SARS-CoV-2, verwant is. Dat maakte hem beroemd, ook al omdat hij zijn resultaten meteen wereldkundig maakte met het oog op een snellere wetenschappelijke vooruitgang. Hij is niet te beroerd om terug te komen om eerder ingenomen posities. In januari vond hij mondmaskers helemaal niet nuttig in de strijd tegen Covid-19, maar na de publicatie van nieuwe studies stelde hij die mening bij. In 2003 ontwikkelde hij bijna meteen na de virusuitbraak met een Duitse collega een diagnostische test voor SARS. Zijn team deed half januari van dit jaar hetzelfde voor het nieuwe coronavirus dat de wereld tot vandaag heftig teistert. Hij werkte in 2012 ook op het MERS-coronavirus. 

Samen met bondskanselier Angela Merkel, die hij adviseert, vertegenwoordigt Christian Drosten de belangrijkste stem in de Duitse coronacrisis. Sommigen zien in hem zelfs al de toekomstige kanselier. Zelf benadrukt hij dat hij wetenschapper is, geen politicus.

Lees ook:

Lang niet iedereen blij met gedeeltelijke heropstart onderwijs: “Ik kan leerlingen niet vastkleven aan een tegel” (+)

Vergroot roken de kans op besmetting met het coronavirus? (+)