Satellietshow van Elon Musk krijgt ook kritiek

Hoe ver mag een eigenwijze miljardair met zijn wilde plannen gaan? Dat is een veel gestelde vraag bij het Starlink-project van Elon Musk (48). De uit Zuid-Afrika afkomstige ingenieur wil met zijn ruimtevaartbedrijf SpaceX vele duizenden satellietjes in een baan rondom de aarde laten vliegen om de planeet tot in iedere uithoek van razendsnel internet te voorzien. De eerste lancering voor het project, dat begroot is op tien miljard dollar (9,2 miljard euro), gebeurde begin 2018.

Het treintje dat ook al van in ons land te bewonderen viel, was de zevende lancering en bracht het aantal reeds vertrokken satellieten op 422. De eerste twee waren slechts prototypes en er zijn ook drie die het lieten afweten, waardoor er nu 417 operationele zijn. Tegen eind volgend jaar zouden er 1.584 van de 250 kilo wegende tuigjes door de ruimte moeten klieven. SpaceX produceert er daarvan zes per dag en heeft al een vergunning op zak om er uiteindelijk bijna 12.000 in een baan om de aarde te brengen.

In oktober vorig jaar demonstreerde Musk al dat zijn opzet werkt, door een tweet de wereld in te sturen via een verbinding die met Starlink was gemaakt. De satellietjes, die over 72 verschillende banen rond onze planeet verspreid zullen worden, sturen hun signaal niet rechtstreeks door naar het toestel van eindgebruiker. Dat gebeurt via een terminal ter grootte van een pizzadoos, die overal kan opgesteld worden waar er vrij zicht op de hemel is.

Opzien baart het project alleszins. De beelden van de passage boven ons land werden online méér bekeken dan de toch ook druk bekeken dagelijkse persconferentie over de coronacrisis. Het was radiostem Sofie Lemaire die enthousiast tweette: “Gezien! Alsof de kerstman voorbij kwam gevlogen.” Weerman Frank Deboosere merkte op dat hij ze iets helderder had verwacht. “Maar het was met het blote oog toch goed te zien en met de verrekijker was het een waar feest.”

Toch is niet iedereen gelukkig met het nieuwste geesteskind van Musk. Zo vrezen astronomen dat de satellieten hen het zicht ontnemen op het heelal. Ze weerkaatsen immers zonlicht en doordat er zo veel zullen zijn, zou die lichtvervuiling het moeilijk maken om nog hemellichamen te zien. En doordat de satellieten zelf hun koers aanpassen, valt hun doortocht ook niet in te calculeren bij het plannen van observaties.

SpaceX maakt zich sterk dat het die problemen opgelost krijgt. Zo wil het bedrijf de zonnepanelen waarvan de tuigen zijn voorzien een slagje keren, zodat de weerkaatsing vermindert en zouden er vanaf de negende lancering ook zonneschermen worden gemonteerd. Maar dat het vinden van de juiste remedie voorlopig nog wel op trial-and-error aankomt, bewijst de coating waarmee één satelliet uitgerust werd. Die blijkt de weerkaatsing maar nauwelijks te reduceren.

Kans op botsing

Naast hinder voor de wetenschap kan Starlink ook regelrecht gevaar opleveren. De ruimte raakt toch al gevuld met schroot, en met twaalfduizend nieuwe satellieten neemt het risico op ongevallen evenredig toe. Het wekt daarbij maar weinig vertrouwen dat Musk bekendstaat als een eigenwijze en zelfs arrogante man. Herinner u de reddingsactie voor een groepje Thaise jongens, die twee jaar geleden in een grot vastzaten. Daar probeerde Musk vooral om de grote held uit te hangen en schold hij een van de duikers die hun leven riskeerden uit voor pedofiel.

In september vorig jaar vertikte hij het om een Starlink-satelliet van koers te doen veranderen toen die in aanvaring dreigde te komen met de Aeolus, een observatiesatelliet waarvoor de ESA bijna vijfhonderd miljoen euro heeft betaald. De twee tuigen kwamen zo dicht bij mekaar dat de kans op botsen één op duizend bedroeg. Dat is tien keer hoger dat wat het Europese ruimtevaartagentschap als kritieke drempel hanteert. Tot ongenoegen van de ESA was het echter alleen de Aeolus die bijgestuurd werd, zodat een ongeval vermeden kon worden.