Ontstaat de volgende pandemie straks opnieuw op een dierenmarkt?

“Op zulke markten bestaat zeker een risico”, zegt Thijs Kuiken, hoogleraar vergelijkende pathologie aan de Erasmus Universiteit. “We kennen voorbeelden van andere infectieziekten die zo zijn overgesprongen, zoals hiv en ebola.”

Vijfenzestig procent van de recente uitbraken van infectieziekten zijn zoönosen, ziektekiemen, vaak door virussen of bacteriën, die overspringen van dier op mens. Zelfs virussen die we nu beschouwen als humane virussen, kwamen lang geleden van dieren. Sommige hiervan zijn coronavirussen. “Deze hebben gekke namen als OC43 en 229E en zijn te herleiden tot knaagdieren en vleermuizen”, zegt Kuiken. Van deze virussen worden mensen niet meer ernstig ziek.

Hoe groot het risico op een markt met wilde dieren is, hangt af van verschillende factoren. Kuiken: “Hoeveel diersoorten worden er verhandeld, op welke schaal, hoe hygiënisch is het? China springt er qua omvang wel uit als het gaat om handel in wilde en exotische dieren.”

Ook in Europa en VS

De plek waar een virus overspringt, speelt ook een rol. “De eerste gevallen van ebola leidden niet tot een grootschalige uitbraak doordat ze zich in dunbevolkt gebied bevonden. Een groot contrast met een miljoenenstad als Wuhan, van waaruit veel mensen naar het buitenland reizen.”

Inmiddels zijn er in veel Afrikaanse landen beperkende maatregelen opgelegd vanwege het coronavirus, sommige landen leggen de bushmeatmarkten aan banden. Zoönosen komen overigens ook in Europa en de Verenigde Staten voor, vertelt Kuiken. “In principe bestaat overal waar wordt gehandeld in al dan niet exotische dieren een risico.”