11.000 minder sterfgevallen in Europa door verbeterde luchtkwaliteit
Het coronavirus redt ook mensenlevens. Een nieuwe studie leert dat er meer dan 11.000 Europeanen aan luchtvervuiling zouden zijn gestorven als we onze activiteit niet zo drastisch ingeperkt hadden. Maar de crisis toont ook aan hoe beperkt de impact van individuele gedragswijziging is.
Er is de voorbije weken veel gedebatteerd over de vraag of onze lucht er properder op wordt, nu verkeer en industrie op zo’n laag pitje staan. Satellieten wezen een verbetering aan, maar dichter bij de grond – waar wij ademen – bleek het vaak niet zo fameus. De concentratie aan fijn stof in Vlaanderen lag begin april zelfs op het hoogste peil van heel het jaar. Dat was voor een deel te wijten aan het weer, maar gevreesd werd ook dat de winst geboekt door onze stilstand elders tenietgedaan wordt. Denk aan meer energieverbruik bij mensen thuis of het extra vrachtverkeer dat online shoppen met zich meebrengt.
Astma
Maar een studie van het Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA) in Helsinki toont wel degelijk verbetering aan. Over heel Europa bekeken liggen de waarden van fijn stof en stikstofdioxide respectievelijk 12 en 37 procent lager dan wat verwacht had kunnen worden, rekening houdend met het weer en seizoensgebonden schommelingen (zoals een hogere landbouwactiviteit in de lente). Voor België gaat het om een verbetering van 11 procent op vlak van fijn stof en 35 procent voor stikstofdioxide – heel dicht bij het gemiddelde dus.
Zich baserend op eerdere studies naar de impact van die vervuiling op de gezondheid, berekenden de onderzoekers dat er 11.313 sterfgevallen zijn vermeden op een maand tijd, waarvan 248 in België. Behalve sterfte zijn er in Europa ook 5.980 nieuwe gevallen van astma bij kinderen vermeden, 1.865 spoedopnames ten gevolge diezelfde ademhalingsziekte en 575 premature geboortes. En de winst voor de gezondheid zou zich ook vertalen in meer dan 1,3 miljoen arbeidsdagen die anders verloren waren gegaan aan ziekteverzuim.
Structurele verandering
Maar hoe bemoedigend dat ook klinkt, toch is het teleurstellend dat de impact niet veel groter is. Het dodencijfer dat Europa heeft vermeden aan fijnstof alleen, bedraagt 3.924 – terwijl geschat wordt dat die vorm van vervuiling wereldwijd 400.000 mensen per jaar het leven kost. Het hele continent een maand op halve toeren laten draaien, doet daar amper een procent van af.