Proefweek voor de eerste ‘coronaspeurders’

Bij het ter perse gaan was nog niet duidelijk of de Vlaamse overheid een akkoord had bereikt met een externe firma voor de aanstelling van 1.200 coronaspeurders. Die moeten tijdens de versoepeling van de lockdownmaatregelen voor elke nieuwe coronapatiënt nagaan met wie die contact heeft gehad, en vervolgens de personen in kwestie contacteren. 

De aanstelling van een externe partner nam een valse start nadat de inspectie van Financiën problemen vaststelde bij de eerste openbare aanbesteding. Elke dag telt nochtans, want alleen door een combinatie van testen en coronaspeurders krijgt de overheid snel een zicht op de effecten van de versoepelingen op de verspreiding van het virus, én kan ze ook ingrijpen. Coronaspeurders zijn dus cruciaal in het exitplan, maar plots 1.200 van hen vinden is niet eenvoudig, want ze moeten snel inzetbaar zijn én omgaan met gevoelige informatie.

Gisteren maakte Brussels minister Alain Maron (Ecolo) bekend dat het Brussels Gewest hiervoor in zee gaat met de ziekenfondsen. “Het is waarschijnlijk dat ook Vlaanderen en Wallonië die piste bewandelen”, zei Maron. 

Privacyvoorzorgen

De protocollen voor contact tracing zijn in elk landsdeel dezelfde, want ze zijn opgesteld door een interfederaal comité. Het kabinet van Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) bevestigde gisteren dat nog maar met één partner werd gesproken. Dat zou het Vlaams Intermutualistisch College (VICO) kunnen zijn, een ziekenfondsenassociatie. Voorzitter Luc Van Gorp, ook voorzitter van de Christelijke Mutualiteit, was gisteren niet bereikbaar.  

Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid heeft 105 ambtenaren van verschillende departementen gemobiliseerd, en zij zijn al gestart met hun opleiding tot coronaspeurder, ondersteund door de twintig contact tracers die Vlaanderen al had voor uitbraken van andere infecties.

“Maandag en dinsdag kunnen deze vrijwillige ambtenaren proefdraaien met een aantal fictieve telefoongesprekken en het dataplatform van de federale overheid uittesten”, zei Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid. 

Onder meer de Liga voor de Mensenrechten uitte zich bezorgd over de databank waarin de gegevens opgetekend door die coronaspeurders zullen belanden, maar het kabinet van federaal minister Philippe De Backer (Open Vld) benadrukt dat er privacyvoorzorgen zijn genomen. “De databank zal niet in de cloud bewaard worden, maar bij Sciensano zelf, en ze zal even goed beschermd zijn als de kruispuntdatabank. De coronaspeurders hebben een papier ondertekend waarin ze beroepsgeheim garanderen, en elke ochtend krijgen ze die boodschap nog eens herhaald op hun scherm.” 

Hoe zal het systeem in zijn werk gaan? Vanaf vandaag zal iedereen die naar de huisarts belt en vermoedelijk symptomen van Covid-19 vertoont, zich kunnen laten testen. De federale overheid heeft dit weekend een honderdtal triagecentra voorzien van ruim 25.000 testkits. De huisarts vult zijn vaststellingen in via een nieuw e-formulier, en vervolgens moet het testresultaat vanuit het laboratorium daaraan gekoppeld worden. Dat staat nog niet op punt: aanvankelijk zullen de artsen zelf dat resultaat moeten opzoeken, pas later deze week zal het automatisch in het patiëntendossier verschijnen. 

“Er is onder grote tijdsdruk veel werk verricht door alle diensten, maar het staat vast dat we deze week ook enkele kinderziektes zullen tegenkomen”, zegt Roel Van Giel van Domus Medica, die gisteren na urenlang overleg met de overheid een briefing uitstuurde naar de huisartsen. 

Minnares

Is de test positief, dan contacteert een coronaspeurder de betrokken patiënt om te vragen naar diens contacten. In Het Laatste Nieuws vertellen twee van de twintig huidige speurders dat mensen hun “zelfs pakweg de naam van een minnaar of minnares” moeten durven toe te vertrouwen. “Een vreemde vertellen dat je bij de bakker bent geweest, is geen probleem. Maar toegeven dat je stiekem iets bent gaan drinken met het lief van je beste vriend, ligt veel gevoeliger. En als er nog strikte maatregelen gelden, dan zullen mensen aarzelen om toe te geven dat ze ergens zijn geweest waar ze eigenlijk niet mochten komen.”

Een andere coronaspeurder krijgt alleen de contactenlijst van die patiënt en belt die personen, of brengt indien nodig een huisbezoek. Zogenaamde hoogrisicocontacten, die langdurig en dichtbij contact hadden met de coronapatiënt, moeten veertien dagen in thuisisolatie en twee keer per dag de lichaamstemperatuur meten. Als zij niet van thuis uit kunnen werken, kan de huisarts voor hen een quarantaineattest uitschrijven.

“In de mate van het mogelijke zondert een hoogrisicocontact zich ook af van zijn huisgenoten, maar in de praktijk is dat niet voor iedereen mogelijk”, zegt Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid. “Een mondmasker in huis dragen is dan een optie. Beginnen ze te hoesten of maken ze koorts, dan moeten ze de huisarts contacteren.”

Nog niet voldoende coronaspeurders, een IT-systeem dat nog de eerste test moet krijgen: is Vlaanderen klaar voor de eerste versoepeling van de lockdown? “Het is onvoorspelbaar hoeveel mensen zich gaan aanmelden bij hun huisarts”, zegt dokter Van Giel. “Puur epidemiologisch is het geen probleem dat we nog in de opstart zitten, want in principe is er na de versoepeling een incubatietijd van zeven tot veertien dagen.”