Tot 3,5 miljard mensen leven tegen 2070 in extreme hitte

Voor de studie gingen de wetenschappers op zoek naar de ‘klimaatniche’ waarin mensen en samenlevingen het best gedijen. Ze keken daarbij tot 6000 jaar terug in de tijd en stelden vast dat de mensheid het best gedijt bij een gemiddelde jaartemperatuur van 11 tot 15 graden Celsius: dat is het geval in de dichtstbevolkte regio’s. Hoe meer men van deze ideale omstandigheden afwijkt, hoe moeilijker het wordt.  Een kleiner aantal mensen woont in regio’s met een gemiddelde temperatuur van 20 tot 25 graden Celsius. 

Momenteel leven zo’n 20 miljoen mensen op plaatsen waar de gemiddelde jaartemperatuur meer dan 29 graden Celsius bedraagt - veel hoger dan de sweet spot. Op dit moment beslaat dat gebied echter slechts één procent van het aardoppervlak en bestaat het voornamelijk uit de Sahara en Mekka in Saudi-Arabië.

Voor hun projecties gingen de onderzoekers uit van de VN-voorspellingen voor de bevolkingstoename en van een verwachte temperatuurstijging van 3 graden Celsius. Volgens een VN-rapport mogen we ons daar immers aan verwachten, zelfs als landen zich aan het klimaatakkoord van Parijs houden. 

Volgens het meest pessimistische scenario zal een derde van de wereldbevolking - ongeveer 3,5 miljard mensen - tegen 2070 in extreem hete regio’s wonen. Maar zelfs de meest optimistische projecties schatten dat er tegen dan 2 miljard mensen zullen leven in regio’s die te heet zijn om leefbaar te zijn. Naarmate de wereld opwarmt en dichter bevolkt raakt, zullen grote delen van Afrika, Azië, Zuid-Amerika en Australië vermoedelijk te warm worden om zonder airconditioning de dag door te komen.

Elke stijging van de gemiddelde globale jaartemperatuur met één graad Celsius betekent dat ongeveer een miljard mensen zullen wonen in regio’s die onleefbaar worden zonder koeltechnologie, zegt ecoloog Marten Schaffer van de Universiteit van Wageningen en medeauteur van de studie.  Als je genoeg geld hebt, “kan je zelfs op de maan wonen”, aldus Schaffer. Maar deze projecties zijn “onleefbaar voor gewone mensen, voor armen, voor de gemiddelde wereldburger”.

“Het land warmt sneller op dan de oceaan, dus het land warmt meer op dan drie graden”, zegt Tim Lenton, klimaatspecialist en directeur van het Global Systems Institute aan de Universiteit van Exeter. Hij voerde de studie uit met wetenschappers uit China, de VS en Europa. De grootste bevolkingsgroei wordt verwacht in Afrika ten zuiden van de Sahara: een regio die sowieso al erg warm is. “Daarom stellen we vast dat de gemiddelde persoon op deze planeet zal leven in omstandigheden die zeven graden warmer zijn, in een wereld die drie graden warmer is.”

“Deze studie licht de klimaatverandering hopelijk toe in meer menselijke termen”, aldus Lenton. “Voor mij draait deze studie niet om de rijken die gewoon in een gebouw met airconditioning kunnen gaan zitten en zichzelf tegen alles beschermen. We moeten ons bekommeren om degenen die niet de middelen hebben om zichzelf te beschermen tegen het weer en het klimaat.”

Het is nog niet te laat om de klimaatverandering te temperen en het aanpassingsvermogen te verbeteren, aldus de auteurs, “voornamelijk wat betreft het stimuleren van de ontwikkeling in het zuiden”. Hoewel migratie positieve effecten kan hebben, kan het op grote schaal immers tot spanningen leiden, stellen ze. De auteurs pleiten er daarom voor om de voordelen van klimaatmitigatie onder de loep te nemen, om te vermijden dat mensen massaal een onleefbare leefomgeving moeten ontvluchten.