Minder eenzaam in coronatijden: ouderen ontdekken de tablet dankzij de lockdown

“Ik zou hem niet meer kunnen missen", zegt de 84-jarige weduwe Johanna Van Lerberge aan de telefoon. Ze heeft het over haar tablet, die ze in bruikleen heeft van AG Insurance via de zorgorganisatie i-mens. “Ik kan filmpjes zien en foto’s. Ik kan iets drinken met mijn beste vriendin en een beetje babbelen. Of ik zie mijn zoon en schoondochter in hun tuin. Zo kan ik toch een beetje meegenieten.”

Een smartphone had ze ook ooit geprobeerd, maar dat werkte niet. “Ik ben slechtziend. In mijn ene oog zie ik minder dan vijftien procent en het andere is een prothese. Maar die tablet hebben ze zodanig geïnstalleerd dat ik het kan zien.  Eerst dacht ik: moet ik zo oud geworden zijn om dat nog te leren? Maar mijn zoon heeft me overtuigd.”

Zelf woont ze in Wondelgem, haar zoon woont in Lierde. Vroeger kwam hij ongeveer om de twee weken langs. “En we belden af en toe. Maar nu zie ik hem dus elke dag. Meer eigenlijk dan voor deze hele crisis. Dat is wel een plus. Zonder die tablet zou het hier maar heel erg eenzaam zijn.”

Beeldbellen

De tablet kreeg ze dankzij een project van i-mens, een organisatie die onder meer thuisverpleging, poetshulp en gezinszorg voorziet. “We hebben vijftig oudere klanten een vereenvoudigde tablet met Whatsapp in bruikleen gegeven”, zegt Dorien Vandormael, innovatiemanager bij i-mens. “Op die manier kunnen ze beeldbellen met vrienden, familie of vrijwilligers.” 

Met succes. In die mate zelfs dat sommigen van hun klanten nu méér contact hebben met familie en vrienden dan voor de coronacrisis. “De hele lockdown heeft dingen mogelijk gemaakt die eerder niet lukten”, zegt Vandormael. “Twee jaar geleden hebben we ook geprobeerd om tablets te introduceren bij een resem ouderen, maar zonder succes. De mensen waren toch te terughoudend.”

Deze keer hebben ze hun patiënten wel mee en zien ze hoe een oudere man die elke dag met zijn dochter in Amerika telefoneert, nu eindelijk kan zien waar ze woont. Of hoe een patiënte die al twee jaar haar huis niet meer kan verlaten weer kan zien wat er in haar omgeving gebeurt. “Er opent zich een heel nieuwe wereld voor hen”, zegt ze. 

Contradictie

Dat het nu toch aanslaat, heeft volgens Vandormael veel te maken met de familieleden van hun patiënten, die er zelf op aandringen om via Whatsapp een babbel te doen. “Als thuisverpleegkundige kan je nog zo vaak zeggen dat het leuk is je kinderen of kleinkinderen daadwerkelijk te zien, het is pas als ze het in de praktijk ervaren dat ze de meerwaarde ervan snappen. Dan is het cruciaal dat pakweg een zoon belt naar zijn moeder en zegt: ‘Zeg, pak uw tablet eens op.’”

Volgens haar heeft het weinig zin zomaar tablets te droppen bij ouderen. “Je moet hen ervan overtuigen dat die technologie iets voor hen is. Dat ze er hun voordeel mee kunnen doen. En je moet het hen goed uitleggen, natuurlijk. Desnoods meerdere keren.”

Dat de lockdown bij deze mensen net zorgt voor méér interactie en contact, lijkt een contradictie. “Ik denk ook niet dat het voor iedereen werkt”, zegt professor Anja Declercq, hoofd ouderenzorg bij LUCAS (KU Leuven). “Als deze mensen zodanig eenzaam waren dat facetimen hen gelukkig maakt, dan illustreert dat een bredere problematiek. Het is beter dan niks, maar op lange termijn kan het niet de grote oplossing zijn.” 

Declercq benadrukt het belang van écht contact, zeker voor ouderen die ook in niet-coronatijden vaak geïsoleerd leven. “Videobellen blijft een surrogaat. Het kan nooit vervangen om iemand van dichtbij te zien.”

Voor Johanna Van Lerberge werkt het voorlopig. “Ik ben trouwens van plan hierna zelf een tablet te kopen, zodat ik kan blijven bellen met mijn zoon.  En ik wil ook eens bekijken of ik er de Dag Allemaal niet op zou kunnen zetten. Dan kan ik die, doordat ik die letters groter kan zetten, eindelijk lezen.”