Laat je niet rollen: deze vragen zullen contactopspoorders je nooit stellen aan de telefoon
Vanaf vandaag start de Vlaamse overheid met telefonische contactopsporing. Op die manier wil de overheid in kaart brengen wie er mogelijk besmet is met het coronavirus. Maar hoe weet je zeker dat je een echte onderzoeker aan de lijn hebt en geen fraudeur? "De inspecteur" op Radio 2 zocht het uit.
Mondmaskers, testen en contactopsporing. Het zijn de belangrijkste pijlers om ons te helpen bij de versoepeling van de coronamaatregelen. De contactopsporing start op maandag 11 mei. Mensen die positief getest hebben, krijgen dan telefoon met de vraag met wie ze de afgelopen dagen contact hebben gehad. Of je zal de melding krijgen dat je zelf in contact kwam met een besmette persoon, zonder dat wordt aangegeven wie precies.
Bekijk hier een bijhorende reportage uit "Het Journaal" (en lees voort onder de video):
Wat als je contact had met een besmette persoon?
Blijkt dat je in nauw contact bent geweest met een besmette persoon (langer dan 15 minuten op minder dan anderhalve meter, of in een gesloten omgeving), dan zal je je gedrag moeten aanpassen, zegt Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid. "Dan moet je twee weken in thuisisolatie gaan en twee keer per dag je temperatuur meten."
Je mag enkel je huis verlaten voor essentiële verplaatsingen. "Buiten gaan mag nog om eten te kopen of naar de apotheek te gaan, maar dan moet je overal een mondmasker dragen en uiteraard alle andere hygiënemaatregelen naleven." Ook zal je dan weer moeten thuiswerken.
"Daarvoor krijg je een quarantaineattest. Dat toont aan dat je fysiek niet naar je werk kan gaan. Het zal in eerste instantie je huisarts zijn die dat attest aflevert." Als je niet kan thuiswerken, dan zal je op tijdelijke werkloosheid worden gezet, of in het geval van zelfstandigen op een overbruggingskrediet. Dan zal je inkomen wel lager liggen.
De laatste dagen circuleren ook berichten van vervalste sms-berichten en zelfs oplichters die mensen thuis opbellen. De oplichters geven zich uit voor contacttracers, maar proberen bankgegevens te weten te komen, of ze proberen je gewoonten in kaart te brengen.
Hoe ben je zeker dat je niet met een oplichter te maken hebt?
In deze coronatijden zijn fraudeurs heel creatief met hun pogingen tot oplichting. Hoe kan je echte oproepen onderscheiden van frauduleuze telefoontjes? Volgens Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid zijn er een aantal dingen waar je op kan letten.
1. Kijk naar het telefoonnummer dat je opbelt
De coronaopsporingslijn gebruikt altijd hetzelfde vaste nummer: 02 214 19 19. Je kan ook sms-berichten ontvangen, die komen van het nummer 8811. Als je gecontacteerd wordt vanop een ander nummer, kan je er zeker van zijn dat het gaat om een oplichter.
Maar ook als je vanop deze nummers gecontacteerd wordt, blijf je best waakzaam. Handige oplichters kunnen immers het telefoonnummer aanpassen dat jij op jouw telefoon te zien krijgt, en het zo laten lijken alsof ze vanop het officiële nummer contacteren. Spoofing, heet die techniek. Let daarom, als je nattigheid voelt, ook op de vragen die gesteld worden.
Het kabinet van Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) meldt intussen dat "de nodige stappen" zijn ondernomen en dat namaak van de nummers niet meer mogelijk is. Zowel vanuit het buitenland als het binnenland kan het nummer niet gekopieerd worden, meldt woordvoerder Steffen Van Roosbroeck. Echter: uit een test die VRT NWS vanavond zelf uitvoert, blijkt dat namaak nog altijd kan.
Bekijk hieronder een gesprek uit "Het Journaal" waarin journalist Tim Verheyden het fenomeen spoofing uitlegt:
2. De telefonist heeft jouw gegevens al
Als je positief test en wordt opgebeld om te vragen met wie je allemaal contact hebt gehad, dan zal de persoon aan de andere kant van de lijn al bepaalde informatie over je hebben. "De telefonist heeft van je huisarts je naam, telefoonnummer en je geboortedatum. Het telefoontje zal ook kort na de test gebeuren”, legt Joris Moonens uit.
Je zal dus nooit naar die gegevens gevraagd worden tijdens het telefoontje. Maar let op: een fraudeur kan die gegevens ook al hebben, bijvoorbeeld door een lek in een of andere databank, en je er dus niet naar vragen. Voel je je onzeker over een telefoon die je gekregen hebt, dan verifieer je best even bij je huisarts.
3. Je zal nooit aan de telefoon te horen krijgen dat je besmet bent met corona
Normaal word je alleen enkel gecontacteerd nadat je huisarts bevestigd heeft dat je besmet bent met corona. “In de opstart kan het voorvallen dat er toch eens iemand sneller gebeld wordt dan de huisarts kan waarschuwen”, zegt Moonens, “maar dat is niet de bedoeling”.
4. Geen vragen over financiële gegevens
"We zullen nooit vragen naar iemands bankgegevens", zegt Moonens. Geef ook je PIN-code nooit via de telefoon, die zal een contactopspoorder nooit vragen. Krijg je toch zo'n vraag, hang dan gewoon op.
5. Je zal nooit vragen krijgen over de periode van vóór je je ziek begon te voelen
“De vragen die gesteld worden, gaan over een beperkte periode”, legt Moonens uit, “de periode van twee dagen voor je ziekteklachten begon te krijgen tot het moment waarop je in isolatie bent gegaan. Dus je zal nooit vragen krijgen over bijvoorbeeld vorig jaar.”
Sarah Frederickx, perswoordvoerder van de Federale Politie, legt uit waarom dat belangrijk is. “Het gaat hier niet enkel om mogelijke fraudeurs die je bankgegevens willen, maar ook om kandidaat-inbrekers. Die kunnen die info misbruiken om na te gaan of iemand alleen woont, wanneer hij of zij gaat werken, of wanneer die thuis is. Zulke gewoonten die echt gaan over je dagindeling, daar zal zo’n contactopspoorder nooit naar vragen.”
Tot slot: wees ook niet te wantrouwig. Als je vanop het correcte nummer gebeld wordt en geen vreemde vragen krijgt, is er wellicht niets aan de hand. Het is belangrijk dat je zo goed mogelijk meewerkt. Enkel dan kan de contactopsporing slagen.