Psycholoog Lowet over (verwarrende) versoepeling: "Beroep doen op gezond verstand, zó werkt gedrag niet"
"Er wordt een beroep gedaan op het gezond verstand van mensen, maar zo werkt gedrag niet." Koen Lowet, topman bij de Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen, vreest voor de strikte opvolging van de coronamaatregelen, ook nu er wat nieuwe perspectieven zijn voor ons sociaal contact. Maar hoe kan je mensen blijven motiveren om hun gedrag bij te sturen?
Vorm vanaf zondag dus die ene zogenoemde "bubbel" met vier vrienden. De contacten horen wederkerig te zijn, wie gekozen is als bezoeker, moet op zijn beurt de ander óók kiezen als vast contact. Als het ware een puzzel die moet gelegd worden met vier kostbare puzzelstukken. Maar die versoepeling van de Veiligheidsraad gisteren schept voor velen verwarring in hun hoofd, tot een wiskundige berekening toe. En die versoepeling laat ook ruimte open voor interpretatie.
Lowet juicht de nieuwe maatregelen toe. "De sociale isolatiemaatregelen werkten belastend. Dat hebben we allemaal heel erg gevoeld." Maar de manier waarop de versoepeling gisteren werd aankondigd, stemt hem niet bepaald tot vreugde. "Een beroep doen op het gezond verstand van mensen... zó werkt gedrag natuurlijk niet", zegt Lowet in "De ochtend" op Radio 1. Hij pleit (opnieuw) om gedragswetenschappers op te nemen in het expertenpanel dat de Veiligheidsraad adviseert.
Het gevaar? De fase van de externe dreiging ligt langzamerhand achter ons
"We komen in een nieuwe fase. De onmiddellijke crisis, de besmettingsgolf, is eigenlijk achter de rug. Veel mensen ervaren dat zo. In het begin werd ons gedrag erg gestuurd door externe omstandigheden. We kregen schrikwekkende beelden te zien in de media van falende gezondheidssystemen in landen dichtbij, zoals Italië en Spanje. Mensen voelden de angst bij zichzelf om besmet te raken en naasten te besmetten. Dat heeft ons ontzettend gemotiveerd om de maatregelen zeer goed op te volgen. Die fase is voorbij. Er komt nu vooral positief nieuws in de media: de coronacijfers dalen", legt Lowet uit.
"Je verliest de kracht van externe motivatoren en dan moet je naar andere bronnen gaan kijken om gedrag te motiveren. En dat stukje proces missen we. Men lijkt in het beleid totaal niet bezig te zijn naar hoe we het gedrag van mensen op lange termijn kunnen motiveren. We spreken nog altijd van een (corona)periode tot begin volgend jaar, tot het vaccin er is. Zolang moeten de mensen hun gedrag bijsturen met de maatregelen die genomen worden."
Betrek mensen bij de besluitvorming om hen te motiveren op lange termijn, tot het vaccin er is
Hoe menselijk gedrag sturen?
Hoe ziet Lowet dat concreet? "Je moet mensen mee betrekken in het besluitvormingsproces van de maatregelen. Dat kan op verschillende manieren. Je kan in Vlaanderen het middenveld inschakelen, de Koning Boudewijnstichting bijvoorbeeld. Van daaruit kan je zien wat er leeft in de samenleving en kan je keuzes maken. De tijd is voorbij dat je gezag kan overlaten aan een kleine groep van experten. Mensen zijn niet langer bereid te volgen."
"Als je geen rekening houdt met wat mensen intrinsiek drijft dan maken mensen zélf keuzes. Het risico bestaat dat ze eigen interpretaties van regels maken. Dat ziet iedereen nu volop gebeuren, ook met de nieuwe maatregel die vier bezoekers toelaat. Betrek mensen bij de besluitvorming zodat ze het gevoel hebben dat ze die keuzes zélf hebben gemaakt en gemotiveerd zijn om ernaar te handelen."
Koen Lowet: "Beroep doen op gezond verstand, zo werkt gedrag niet."
Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":
