Japan, Oostenrijk, Duitsland,...: hoe evolueert de curve in landen die al sneller maatregelen versoepelden?

Vooreerst dit: het duurt tien à veertien dagen vooraleer het effect van genomen maatregelen zichtbaar wordt in de cijfers. Vanaf maandag openen in ons land alle winkels en iets meer sociaal contact zal ook mogelijk worden. Tot 25 mei varen we dus in zekere zin blind. Dat vooruitzicht bezorgt viroloog Marc Van Ranst alvast een “bang hartje”.

Met die wetenschap in het achterhoofd kunnen we de gegevens van andere landen onder de loep nemen. De grafieken geven telkens het aantal vastgestelde besmettingen per dag weer. Hieronder ziet u de curve van België (8.415 doden, 51.420 besmettingen) volgens de vermaarde Johns Hopkins University. Beginnen doen we vervolgens in China, waar de eerste versoepelingen ruim twee maanden geleden plaatsvonden.

Situatie in China (4.637 doden, 83.974 besmettingen): een groot deel van de bevolking mocht zich in februari weer vrijer verplaatsen. Op 8 april mochten ook inwoners uit het epicentrum Wuhan weer naar een andere Chinese provincie reizen. Scholen in Peking en Shanghai openden op 27 april de deuren, al zijn enkel leerlingen van het laatste jaar van het middelbaar welkom. In Wuhan zit sinds gisteren een beperkt aantal studenten weer fysiek in de klas.

Wat zeggen de cijfers? De epidemie lijkt onder controle, het land ziet nauwelijks nog nieuwe besmettingen. Peking legde twee weken geleden wel nieuwe quarantainemaatregelen op, maar het probleem zou beperkt blijven tot een kleine cluster in het stadsdeel Chaoyang. Wie na een quarantaine van twee weken in de stad aankomt, moet nu nog een week extra in thuisobservatie blijven.

Hongkong heeft dankzij een snelle ingreep van de regering een tweede golf van besmettingen vrij snel kunnen overwinnen. Nieuwkomers in de stad worden sowieso getest. Wie thuis moet blijven, wordt in de gaten gehouden via een elektronische armband. Nu is het al meer dan twee weken geleden dat er zich nog een lokale besmetting voordeed.

Situatie in Japan (556 doden, 15.253 besmettingen): na China was Japan één van de eerste landen waar het coronavirus waargenomen werd. Vooral het cruiseschip Diamond Princess, dat aangemeerd lag in de haven van Yokohama, liep in de kijker. Er werden op de boot 712 besmettingen vastgesteld, dertien passagiers zouden uiteindelijk sterven. Een volledige lockdown kon wettelijk niet opgelegd worden, maar de regels van ‘social distancing’ worden wel strikt opgevolgd. De noodtoestand werd in het land verlengd tot 31 mei.

Wat zeggen de cijfers? Hokkaido, het meest noordelijke van de vier grote eilanden van Japan, kreeg met een tweede én zwaardere golf van het coronavirus af te rekenen. De eerste opstoot werd veroorzaakt door het lokaal populaire sneeuwfestival. Scholen en bedrijven sloten de deuren, grote samenkomsten werden verboden en inwoners kregen de dwingende raad om thuis te blijven. Wie in aanraking gekomen was met een besmet persoon werd opgespoord en moest in quarantaine.

De maatregelen misten na drie weken hun effect niet: het monster leek getemd, met nog amper één tot vier nieuwe besmettingen per dag. Op 19 maart werd de noodtoestand bijgevolg opgeheven. Het gewone leven hernam, maar de gevolgen bleven niet uit. In een week tijd werden 215 nieuwe besmettingen opgetekend. De piek lag nooit eerder zo hoog.

Drie weken geleden gingen de 5,3 miljoen inwoners van Hokkaido een tweede keer in ‘lichte lockdown’. Het aantal nieuwe besmettingen blijft nu stabiel rond dertig per dag.

Situatie in Singapore (20 doden, 20.939 besmettingen): Singapore pakte de crisis in eerste instantie zonder lockdown aan. Makkelijk natuurlijk, dankzij de eilandvorm. Wie met het vliegtuig aankwam, werd getest. Besmette patiënten werden niet in thuisquarantaine geplaatst, maar mochten pas het ziekenhuis verlaten als ze negatief getest hadden.

Wat zeggen de cijfers? Singapore gold in eerste instantie als grote voorbeeld om het coronavirus aan te pakken. Op 17 maart noteerde de eilandstaat amper 266 besmettingen, intussen staat die teller echter op 20.939. Het virus kon zich als een lopend vuurtje verspreiden dankzij de buitenlandse arbeiders die in krappe, gezamenlijke slaapvertrekken moeten wonen. Om een idee te geven: in één dag tijd testten 596 mensen positief, maar slechts 25 onder hen hadden de Singaporese nationaliteit of beschikten over een permanente verblijfsvergunning. Intussen lijkt ook hier de piek bereikt.

Situatie in Oostenrijk (609 doden, 15.752 besmettingen): Oostenrijk was er als de kippen bij om in lockdown te gaan en kon dan ook als eerste land in Europa de maatregelen afbouwen. Vanaf 14 april mochten kleine winkels, doe-het-zelf-zaken en tuincentra de deuren openen, sinds een week zijn ook kappers en winkeluitbaters in grote shoppingcentra weer aan de slag. Bijeenkomsten tot tien personen zijn opnieuw toegelaten, met respect voor ‘social distancing’.

Wat zeggen de cijfers? Geen vuiltje aan de lucht na die eerste fase, lijkt het. “We hebben geen aanwijzingen voor een toename van besmettingen in een of ander gebied. De situatie is zeer constant”, stelt de Oostenrijkse minister van Volksgezondheid Rudolf Anschober. “Het ziet er dus positief uit, maar waakzaamheid blijft geboden. De bevolking moet de bestaande regels blijven naleven.”

Situatie in Denemarken (506 doden, 10.281 besmettingen): van een zware lockdown was nooit sprake, de nadruk ligt er eerder op ‘social distancing’. De kleuter- en lagere scholen zijn sinds 20 april weer open, net als kappers, tandartsen, kinesisten en rijscholen. Binnenkort zou het de beurt moeten zijn aan winkels, restaurants en cafés. Ook voetbalmatchen zitten nog in de pijplijn, maar dan wel zonder publiek.

Wat zeggen de cijfers? De versoepeling heeft vooralsnog geen effect op de curve. Het aantal dagelijkse besmettingen blijft zelfs licht achteruitgaan.

Situatie in Duitsland (7.277 doden, 168.162 besmettingen): kleinere winkels (met een oppervlakte tot 800 vierkante meter) zijn al meer dan twee weken open. Dierentuinen ontvingen hier en daar bezoekers, in sommige deelstaten openden de scholen ook hun deuren voor oudere leerlingen. Vanaf volgende week zouden ook basisscholen en crèches weer aan de slag gaan. Het zal dan ook toegelaten zijn om mensen uit één ander gezin te zien.

De deelstaten krijgen een grote verantwoordelijkheid toegeschoven. Zo mogen ze zelf beslissen wanneer restaurants, bars, hotels, theaterzalen, fitnesszaken, bioscopen en discotheken hun activiteiten mogen hernemen. Eén voorwaarde wel: als een stad of regio binnen een termijn van zeven dagen opnieuw meer dan vijftig nieuwe besmettingen telt per 100.000 inwoners moet de deelstaat de lockdown weer invoeren.

Wat zeggen de cijfers? Een winkeleffect blijft uit, meer zelfs: het reproductiegetal -het aantal mensen dat iemand anders met het virus besmet- bedraagt 0,71. Dat cijfer lag bijna nooit lager.

“De cijfers zijn bemoedigend”, verklaarde bondskanselier Angela Merkel. “Maar de eerste fase is nu pas achter de rug, het zal nog lang duren voor het helemaal voorbij is.”

Lees ook: Waagt de overheid een gokje door in te zetten op onze burgerzin? “Buiten de lijntjes kleuren is typisch Belgisch” (+)