Direct naar artikelinhoud
OnderzoekGedragswetenschappen

Bereken uw corona-afdruk met tool van gedragswetenschappers

Bezoek van op afstand in een Leuvens woon-zorgcentrum.Beeld Photo News

Een internationale groep gedragswetenschappers gaat meten hoe burgers de maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus ervaren. Nu presenteren de onderzoekers een online vragenlijst.

Deelnemers krijgen een persoonlijke score en advies over hoe zij die score kunnen verbeteren. Met de uitkomsten hopen de wetenschappers overheden beter te kunnen adviseren over nog te nemen maatregelen en over toekomstige informatiecampagnes. De enquête is anoniem.

De onlinetool Your Covid-19 Risk wordt verspreid in 35 landen en in 27 talen. Lukt het in openbare ruimtes afstand te houden? Ga je wel of niet op familiebezoek? Na welke situatie was je wel of niet je handen? Voelt afstand houden vreemd aan of best normaal? Dat soort dingen willen de gedragswetenschappers weten van burgers over de hele wereld. 

Het onderzoek is opgezet door de stichting Academy of Behavior Change (ABC) uit Maastricht. Circa honderdvijftig onderzoekers en vertalers verspreid over de hele wereld werken op vrijwillige basis mee aan de inventarisatie.

De vragenlijst is te vinden op: your-covid-19-risk.com.

Gegevens ontbreken

“We willen onze deskundigheid over gedrag inzetten in deze gezondheidscrisis”, zegt ABC-voorzitter Sylvia Roozen, tevens senior onderzoeker bij de Universiteit van Maastricht. “Maar de benodigde gegevens ontbreken nog.” Over het algemeen, stelt zij, hebben mensen veel moeite hun gedrag aan te passen. Dat blijkt bijvoorbeeld bij de bestrijding van overgewicht of roken. 

“De Your Covid-19 Risk-tool is bedoeld om onderliggende redenen te vinden waarom sommige maatregelen slechter worden opgevolgd dan andere.” De tool is volgens Roozen meer dan een enquête, omdat deelnemers meteen praktische tips krijgen: denk bij 1,5 meter aan de lengte van een fiets; hang een briefje met ‘handen wassen’ in het halletje van je huis; zing bij het handen wassen mee met het refrein van een van deze liedjes zodat je zeker 20 seconden bezig bent.

Een ding is zeker, volgens de gedragswetenschapper: de burger streng toespreken helpt niet. “Die is zich al bewust van het risico van corona, dus angstaanjagende voorlichting heeft geen zin.” Roozen verwacht meer resultaat van een sympathieke toon en concreet advies. 

Om zoveel mogelijk deelnemers te lokken, bedachten de wetenschappers een vragenlijst die meteen een score oplevert. “Een soort persoonlijke corona-afdruk die mensen met elkaar kunnen delen op sociale media.” De score van deze verslaggever – in de vorm van een koddig poppetje dat driekwart rood kleurt – is niet best. Toch ben ik volgens het gedragshulpmiddel ‘fantastisch bezig’ en is het ‘supergoed’ dat ik mijn handen was. Gevolgd door adviezen die ik eigenlijk wel ken, maar ik neem mij voor vaker te zingen tijdens het handen wassen.

Nogal algemeen

“De adviezen blijven nogal algemeen”, zegt hoogleraar gezondheidscommunicatie Bas van den Putte van de Universiteit van Amsterdam, zelf niet betrokken bij het project. “Of ik me nu voordoe als een brave borst of een jongeman die alle maatregelen negeert, het resultaat verschilt niet veel.”

Een gemiste kans, vindt Van den Putte. Een specifieker advies, gericht op concrete situaties waar mensen zelf problemen mee hebben, lijkt hem effectiever. De persoonlijke vragen over beleving en motieven leveren volgens de hoogleraar vermoedelijk wel nuttig materiaal op voor toekomstige communicatie.