Direct naar artikelinhoud
InterviewCriminologe Els Enhus

‘Burgemeesters in Brussel hebben gelijk dat ze niet hard optreden tegen hangjongeren: dit zijn geen bendes’

Agenten op patrouille in de Brusselse stations.Beeld Photo News

Brusselse jongeren troepen samen om de politie uit te dagen, stelt Vincent Houssin van politievakbond VSOA. ‘Binnenkort gaat het escaleren.’ Maar repressief optreden is niet de oplossing, volgens criminologe Els Enhus (VUB). ‘Dit zijn geen jeugdbendes.’

Bent u verbaasd over de oplopende spanningen?

“De relatie tussen de Brusselse jongeren en de politie is niet goed. Ik weet dat er binnen de politie heel wat frustratie bestaat. Ze voelen zich niet gerespecteerd door de bevolking. Tijdens deze coronacrisis is een geweldige kans gemist om die relatie te verbeteren. Te veel agenten traden op als bullebakken, zo heb ik zelf kunnen zien in mijn gemeente Elsene. Moet gezegd: anderen waren net heel vriendelijk, binnen hetzelfde korps.

“Tijdens de ramadan zijn er telkens fricties. Het zijn uitputtende dagen, waardoor jongeren een korter lontje hebben. Bovendien hangen ze in die periode meer rond in groep, en dat creëert een dynamiek van uitdagen en grenzen opzoeken. Maar geweld is iets anders dan kat-en-muis spelen. Dat er deze week twee politieagenten gewond zijn geraakt bij opstootjes in Sint-Gillis is onaanvaardbaar.”

Zijn er ook jeugdbendes actief, zoals de politievakbond zegt?

“Helemaal niet. We hebben daar uitgebreid onderzoek naar gedaan. In ons land zijn er geen georganiseerde, criminele groepen jongeren zoals in de VS. Natuurlijk ontmoeten jongeren – in normale omstandigheden – elkaar op straat. Ze vormen erg wisselende groepen die soms storend gedrag vertonen, dat meestal bij kattenkwaad blijft. Het zijn jongeren die zich vervelen, het groepsgevoel opzoeken en even weg willen zijn van thuis. Tijdens de lockdown wordt de nood daarnaar allicht alleen maar groter. Soms loopt het effectief mis, daar moet je niet naïef in zijn. Zo’n 5 procent belandt in de criminaliteit.”

Brusselse burgemeesters zouden aan de politie instructies geven om niet al te repressief op te treden.

“Als dat klopt, dan hebben die burgemeesters gelijk. Rellen uitlokken is heel gemakkelijk: je vliegt er met twee voeten vooruit in. Maar wat dan? De schade is groot en jongeren zullen massaal samentroepen, iets wat je in deze tijden net wil vermijden. Maar opnieuw: als jongeren geweld gebruiken, moet streng worden opgetreden.” 

Mogen hangjongeren dan meer dan de brave burger die netjes de regels volgt? 

“Ik begrijp dat er spanning op dat beeld zit. Je zou evengoed op een andere groep de focus kunnen leggen. Ondanks formeel verbod zijn er mensen vrolijk blijven paardrijden in de lokale manège, om maar iets te zeggen. Ook elders wordt er tegen de regels gezondigd, maar dat zijn dan volwassenen die bewust handelen. Omdat het jongeren zijn kunnen ze nog niet inschatten wat de impact is van hun daden. De politie zou dit eerder aan hen duidelijk moeten maken via dialoog, dan door hardhandig op te treden. Normaal is dat ook de rol van de straathoekwerkers. Alleen, zij moeten nu ook binnenblijven. Zo valt een belangrijke buffer weg.”

Intussen loopt de temperatuur ook op in de Brugse Poort in Gent, na incidenten met drugdealers. Is er een verband?

“Als het gaat om drugscriminaliteit dan moet de politie hard optreden en de wet toepassen, dat is simpel. In Brussel gaat het vooral om rondhangen in de publieke ruimte, iets wat we nu gecriminaliseerd hebben. Dat is een zeer uitzonderlijke én tijdelijke coronamaatregel. Zoiets lijkt me van een andere orde.” (RW)