Leven in een horrorverhaal van Stephen King: het virus in ‘The Stand’ is veel erger dan Covid-19

Toen The Stand in 1978 verscheen, vond de uitgeverij het manuscript wat aan de lange kant. Uiteindelijk werden er in de eerste publicatie zo’n 150.000 woorden geschrapt, waaronder de proloog. Daarin deed de toen 31-jarige, Amerikaanse auteur Stephen King haarfijn uit de doeken hoe Charles D. Campion, een bewaker van een laboratorium, wist te ontsnappen voor het hele gebouw op slot ging. In het onderzoek naar een biologisch wapen was er immers een dodelijk virus uitgebroken: Captain Trips. De overheid besloot de hele infectiehaard te isoleren en te doen alsof er niets was gebeurd.

Voor King was die inzet van de botte bijl onvergeeflijk. Maar The Stand was pas zijn vierde boek bij uitgeverij Doubleday. Hoewel het net na zijn briljante The Shining kwam, had de schrijver nog niet de status om zijn wil door te drukken. Wanneer The Stand in 1990 werd herdrukt, kreeg de schrijver wel zijn zin. In de Complete and Uncut Edition herstelde hij wat werd verminkt, herzag de volgorde van de hoofdstukken en verplaatste de setting met tien jaar, naar de nineties. De uitgave is zijn dikste werk, in de Nederlandse vertaling goed voor 1.010 bladzijden, en verkocht wereldwijd 4,5 miljoen exemplaren.

Zelfs dan was The Stand bedoeld als fictie, met een boosdoener die véél erger was dan Covid-19. In de wereld van King moest 99 procent van de mensheid aan het Captain Trips-virus geloven. De gelijkenissen met deze coronatijden zijn verder akelig gelijkend: een doofpotoperatie of het ontslag van de hoofdonderzoeker. Een symptoomloze incubatietijd waarin de patiënt al uiterst besmettelijk is, uiteindelijk dan toch de ziekteverschijnselen van een zware verkoudheid, met slechts een klein deel van de bevolking dat immuun is. Ook opvallend: in het boek werd de pandemie aanvankelijk afgedaan als een eenvoudig griepje. Een uitspraak die aan het begin van de coronacrisis weleens viel en tot op vandaag maar al te graag politiek wordt gerecupereerd.

Visionair

Hoe dan ook was een ramp als Covid-19 te voorspellen, zei King onlangs in een interview met de Amerikaanse nationale radio NPR. “Het was onvermijdelijk”, aldus de visionaire auteur. “Toen ik The Stand schreef, zocht ik contact met medisch adviseur Russ Dorr. Ik zei: ‘Ik zoek een virus dat dodelijk zou zijn.’ En hij zei: ‘Nou ja, de gewone griep blijft veranderen. Het is een verschuivend antigeen, zodat een vaccin nooit twee of drie jaar achter elkaar werkt.’ In onze samenleving is rondreizen dagelijkse kost, het was dus een kwestie van tijd eer zo’n virus de wereld zou rondgaan.” Dorr overleed een jaar geleden, Kings volgende boek If It Bleeds is aan hem opgedragen.

Toch zijn er gedragingen in onze samenleving die King niet had voorzien. “Het vreemdste wat ik deze afgelopen periode heb gezien, is het feit dat mensen gefixeerd lijken op toiletpapier als het speerpunt van hun angst. De winkelschappen zijn leeg en zodra ze weer worden aangevuld, verdwijnt alles weer. Ik vroeg aan iemand in de supermarkt wat hier aan de hand is. Ze zeiden: ‘We hebben geen idee, want er is geen tekort.’ Maar dat éne ding blijken mensen nu massaal te hamsteren. Raar.”

Vandaag zijn de straten en pleinen leeg, dat is natuurlijk niet zo spectaculair in beeld te brengen. De desolate beelden die The Stand voorzag van complete chaos, een massa die bewapend het heft in eigen handen neemt of stervende mensen die de steden ontvluchten, zien we anno 2020 gelukkig niet. Maar meer dan deze crisis was de horrorroman van King wel gesneden koek voor Hollywood.

Rol voor Marilyn Manson

The Stand werd in 1994 al eens verfilmd door Mick Garris, die er een miniserie van zes uur van maakte. Op de Amerikaanse televisie werd de reeks op drie achtereenvolgende avonden uitgezonden, goed voor de hoogste kijkdichtheid van die week. Lang voor de pandemie vandaag kocht de zender CBS de rechten voor een nieuwe adaptatie, met Josh Boone (The Fault in Our Stars) als regisseur. Wanneer de tiendelige reeks wordt uitgezonden, is niet duidelijk. Het draaien werd afgerond op 11 maart, net voor de lockdown. Wel is geweten dat onder meer Whoopi Goldberg, Amber Heard, Alexander Skarsgard, James Marsden en zanger Marilyn Manson betrokken zijn.

Intussen is al uitgelekt dat elke aflevering zal openen met een nieuwe epiloog, opgehangen aan een overlevende van het virus. Voor de gelegenheid heeft King een heel ander einde geschreven, wat hem de hoofdauteur maakt van de laatste afleveringen, samen met zijn zoon Owen. Volgens de auteur zat dat laatste verhaal al dertig jaar in zijn gedachten, als een ultieme revisie.

Alleen zal deze serie na corona komen. Of het publiek zo’n postapocalyptische vertelling dan nog zal lusten, is maar de vraag. King zelf vatte het woensdag als volgt samen in The Late Show With Stephen Colbert: “Al vijftig jaar moet ik me verontschuldigen voor The Stand”, zei King. “Vandaag zijn er nog steeds mensen die me aanklampen en door hun kleine mondmasker zeggen: ‘Goh, het lijkt alsof we momenteel in een Stephen King-verhaal leven.’ Mijn enige reactie daarop is: het spijt me.”