Laptopproject dreigt doel voorbij te schieten: waarborgen en schadeclausules schrikken doelgroep af

Vrijdag gaan de scholen opnieuw open. Althans voor een deel van de leerlingen en voor een beperkt aantal lesdagen. Afstandsonderwijs blijft dus nog wel even de norm. Net daarom zette onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) bij het begin van de coronacrisis een laptopproject op poten. Oude laptops werden ingezameld, up-to-date gebracht en aan scholen verdeeld. Die konden ze daarna doorspelen aan leerlingen die thuis niet over de middelen beschikken om online les te volgen.

Maar die laatste stap blijkt moeilijk te zetten. Het Netwerk tegen Armoede krijgt steeds meer meldingen van gezinnen in een moeilijke financiële situatie die liever niet zo’n laptop in huis halen. 

Onbetaalbaar

“Sommige scholen schuiven de gezinnen die om zo’n laptop vragen een gebruiksovereenkomst onder de neus”, legt David de Vaal, algemeen coördinator bij het Netwerk tegen Armoede, uit. “Daarin staat dat ze bij mogelijke schade aan of diefstal van het toestel een schadevergoeding moeten betalen. Een bedrag dat – volgens het contract – kan oplopen tot de aankoopwaarde van het toestel. Veel gezinnen die het niet breed hebben willen dat risico liever niet nemen.”

Bovendien moet er in bepaalde gevallen ook een waarborg worden betaald. “We horen bedragen die variëren van 40 tot zelfs 300 euro”, zegt De Vaal. “Voor veel mensen uit onze doelgroep is dat gewoon onbetaalbaar.” Op die manier dreigt het laptopproject zijn doel voorbij te schieten, waarschuwt hij. “We begrijpen die manier van werken vanuit de scholen niet goed. Het gaat hier tenslotte om oude laptops die ze zelf kosteloos gekregen hebben. Precies de mensen die er meest nood aan hebben, vallen nu uit de boot.”

Autonomie

Ook op het kabinet van minister Weyts liepen al verhalen binnen over laptops en de waarborgen die daarvoor moeten worden betaald. Al benadrukken ze daar wel dat het slechts om een aantal gevallen gaat. “We hebben die laptops aan de scholen bezorgd”, zegt woordvoerder Michael Devoldere. “Zonder hen daarbij voorwaarden op te leggen. Het is aan de scholen zelf om te beslissen op welke manier ze het uitlenen ervan organiseren. Maar als er echt problemen opduiken, zijn we uiteraard bereid te bemiddelen.” 

Ook de onderwijskoepels benadrukken de autonomie van de scholen in deze. Al circuleert er bij zowel het gemeenschapsonderwijs (GO!) als Katholiek Onderwijs Vlaanderen wel een voorbeeldcontract dat gebruikt kan worden bij uitlenen van schoolmateriaal. Een contract dat bepaalde scholen nu ook bovenhalen bij het verdelen van de laptops. 

“Wij hebben wat dat betreft geen enkele richtlijn verspreid”, klinkt het bij het gemeenschapsonderwijs. “Elke school bepaalt zelf de voorwaarden voor zo’n uitleenbeurt, maar het lijkt ons logisch dat er daarbij geen financiële impact is voor de ontlener.” 

Bruikleen light

Net als in het gemeenschapsonderwijs staat het ook de scholen van de katholieke onderwijskoepel vrij de verdeling van de laptops zelf te organiseren, zegt woordvoerder Pieter-Jan Crombez. “Onze directies, zeker die van scholen met veel kansarme leerlingen, weten beter dan wie ook welke aanpak voor hun doelgroep het best werkt.” 

Om directies die dat wensen toch wat meer houvast te geven wordt ondertussen aan een aangepaste versie van het standaard bruikleencontract gewerkt. “Een soort bruikleen light”, legt Crombez uit. “Een contract op maat van de doelgroep. Opgesteld in begrijpbare taal en zonder de standaard-schadeclausule in samenspraak met het Netwerk tegen Armoede. Het is de bedoeling om dat voorbeeldcontract eerstdaags beschikbaar te maken, in de hoop daarmee alle obstakels uit de weg te ruimen.”