Geen stormloop in de winkelstraten: ‘U bent de eerste die vandaag binnenwandelt’

Het is klokslag 10 uur, en in de Gentse Veldstraat staat een handvol cameraploegen klaar om D-day – ‘versie 2.0: De bevrijding van de winkelstraten’ – op beeld vast te leggen. De stormtroepen geven echter verstek. Aan de Zara staan zo’n tien mensen te wachten op het startschot, “en aan de Primark stond er daarnet toch ook een serieuze rij van zo’n vijftig mensen”, klinkt het. Daar aangekomen, blijkt die ‘serieuze rij’ intussen als bij toverslag te zijn verdwenen. “Doe maar zu madam”, zegt de bewakingsagent van Primark erg relaxed tegen de eerstvolgende bezoeker.

Dat je in Gent de indruk krijgt dat paars de nieuwe zomerkleur wordt, ligt vooral aan het feit dat de gemeenschapswacht aanweziger is dan de shoppers. Echt ‘flaneren’ kun je het op deze eerste dag ook niet noemen. “Mijn twee pubers zijn ferm aan het groeien, dus ze hebben dringend nieuwe zomerkleren nodig”, zegt Valérie Buidim (47). Of: “Onze kleren zijn gewoon kapot, en online bestellen doe ik liever niet omdat de maten zo kunnen verschillen”, vertelt Gypsy (16).

Altijd schemert er wel een zekere urgentie in de shopverhalen door, vaak in combinatie met een zekere onlinemoeheid en een stiekeme genoegdoening over het niet-essentiële karakter van deze activiteit. Samengevat door Iman (19): “Online zijn alle stukken uitverkocht, dus wilde ik hier echt op tijd staan. Plus, de Zara is gewoonweg mijne winkel. Die heb ik stiekem wel een beetje gemist.”

Video: zo zag de Meir er vandaag uit

Discountwinkels

Op de Antwerpse Meir lijkt het net iets drukker. Een winkelierster van de Spaanse modeketen Zara kan haar ogen niet geloven als ze komt aangelopen voor haar shift. “Amai mannekes, wat is dat allemaal.” Aan de ingang staan tientallen kopers geduldig aan te schuiven, zij het allemaal met eenzelfde Zara-zakje – dat het doel van hun komst verraadt. “Ik kom een paar kledingstukken inruilen, want via de post is dat veel duurder”, zegt Tom (50).

Wie goed kijkt, merkt wel dat de grote drukte slechts voor een select groepje winkels is weggelegd. Vooral de populaire discountwinkels zoals Primark domineren het zakkenarsenaal in het stadscentrum. “Twee voor mijn schoonzussen en hun kinderen, een voor mijn schoonvader en twee voor mijn dochter”, zegt Maria (25), die vijf zakken van Primark aan haar arm heeft bengelen.

Nog dikkere rijen zijn er aan warenhuizen zoals Ikea of Action. Bij die laatste staat aan het Gentse Dok Noord rond de middag nog steeds een 50 meter lange rij gegadigden, die even later naar buiten wandelt met een resem prullaria: inpakpapier, geurkaarsen of een opblaasbaar zwembad. De uitleg die vaak terugkomt – “had ik echt nodig” – lijkt in sommige gevallen erg kneedbaar. 

Volgens retailexpert Gino Van Ossel (Vlerick Business School) doen die winkels het zo goed omdat ze “een smoel” hebben en geen webshop – of in het geval van Ikea een met een erg lange levertermijn. “En eerlijk, het is hier spotgoedkoop”, zegt Ann (36), die uit de Action met een hoop knutselgerief buitenstapt voor de kleinste. “Dat speelt voor mij echt wel een grote rol.”

Lege winkels zijn er echter in overvloed. Een verkoopster van een middelgrote kledingketen, rond het middaguur: “Ik heb nog niks verkocht. Het is hier dood.” Met stickers, alcoholgels en stewards is er nochtans niets aan het toeval overgelaten.

Nulomzet

“U bent de eerste persoon die vandaag binnenwandelt”, zegt Pascal Loman (62) van de Gentse boetiek WOLF. “Al is het nu niet dat we hier op maandagochtend anders een drukte van jewelste kennen. Zaterdag zal de échte proef zijn, maar mijn gevoel zegt: veel mensen hebben nog schrik. Van vaste klanten hoor ik dat ze ‘vroeg of laat’ wel eens langskomen. Gelukkig heb ik wat financiële reserve. Ik ben blij dat ik nu geen starter ben, anders...” Het antwoord mogen we zelf invullen.

Of hij zijn omzet de voorbije weken niet wat op peil heeft kunnen houden via online-activiteiten, vragen we. “Dat is een makkelijke rekensom: mijn omzet van de voorbije weken is nul.” Voor Loman lijkt het eerder een logistieke keuze om geen webshop op te zetten, voor ontwerpster Jo De Visscher (44) van de gelijknamige boetiek was die nuloperatie eerder een kwestie van identiteit. “Mensen vragen me wel eens waarom ik via Instagram niets probeer te verkopen, maar dat past gewoon niet bij mijn concept.”

“De leegte vandaag valt op zich wel mee”, zegt ze. “Eén goeie klant kan voor een winkel als de mijne de hele week maken. Het wegvallen van feesten, of de braderie en de stockverkoop, gaat wellicht meer pijn doen. Ik ben bang dat ik met overschotten ga zitten.” 

De onzekere blik in haar ogen typeert zo’n beetje elke ondernemer die we in de Gentse winkelstraten aanspreken. De knipoog van Loman, wanneer de fotograaf hem toelaat om het mondkapje op te houden, is veelbetekenend: “Al goed dat we dan niet moeten lachen.”