Dreigt een Sabena-scenario voor Brussels Airlines? En wanneer komt de luchtvaart weer op gang? Riadh Bahri legt uit

Vanochtend raakte bekend dat Brussels Airlines zeker 1.000 van de 4.200 jobs wil schrappen. De vakbonden hopen wel, in de onderhandelingen met de directie die vanaf nu beginnen, dat getal wat naar beneden te krijgen en vooral naakte ontslagen te vermijden, legt Riadh Bahri uit.

"Van de piloten die vast in dienst zijn, zullen ze zoveel mogelijk afblijven. De piloten die freelance werken, bijvoorbeeld enkel in het drukke zomerseizoen, zullen ze waarschijnlijk wel loslaten."

"Er werken ook nog een aantal voormalige militaire piloten bij Brussels Airlines, die vaak al een goed pensioen hebben van Defensie: die zullen ze mogelijk vervroegd laten gaan. Daarnaast zullen ze proberen een grotere groep halftijds te laten werken: in de zomer meer vliegen en in de winter meer mensen thuis laten." 

"Zo zouden ze dan meer mensen aan boord kunnen houden. Maar we moeten daar niet flauw over doen: er zullen sowieso naakte ontslagen zijn. Bijvoorbeeld cabinepersoneel wordt standaard de eerste jaren aangenomen met tijdelijke contracten. De meeste van die contracten zullen waarschijnlijk worden stopgezet."

"Er worden 24 bestemmingen geschrapt, waarvan 22 binnen Europa. Op de vraag welke dat dat zijn, is nog geen duidelijk antwoord gekomen. Het is duidelijk: wat geen geld opbrengt, zal worden geschrapt. Historisch zijn er een aantal bestemmingen binnen Brussels Airlines die niet rendabel zijn."

"Het failliete Thomas Cook was ook een belangrijke klant van Brussels Airlines. Zij vlogen voor hen naar die typische vakantiebestemmingen. De kans bestaat dat er door die herstructurering een aantal van zullen verdwijnen."

"Brussels Airlines is een netwerkmaatschappij: vanuit heel wat bestemmingen in Europa vliegt die naar Brussel om haar toestellen naar Afrika en Amerika zo vol mogelijk te krijgen. Daar zitten wel een aantal lijnen tussen die niet altijd even vol zitten. Dat wordt de komende weken bestudeerd."

"Brussels Airlines heeft 290 miljoen euro gevraagd aan de federale overheid om de komende weken te overbruggen. Die heeft vrij snel geconcludeerd dat Brussels Airlines te strategisch is om niet te helpen. Dus er is wel bereidheid."

"Maar de regering zet daar wel harde voorwaarden en garanties tegenover: ze wil bijvoorbeeld dat er maar 1 keer gesneden wordt in het bedrijf. Ze wil ook dat er na deze crisis een duidelijk groeitraject komt voor Brussels Airlines: nieuwe (ecologische) vliegtuigen, nieuwe bestemmingen."

"Om daarop toe te zien wil de regering aandeelhouder worden. Maar het is duidelijk dat de Duitsers dat niet willen. Dus op dit moment zitten we in de situatie dat de Duitsers er weinig blijk van geven dat ze die garanties aan de Belgische regering willen geven. En dat is wel een beetje verontrustend."

"Dat verbaast mij, omdat de vragen van de Belgische overheid - als je eerlijk bent - niet zo onredelijk zijn. Op Belgisch niveau lijkt daar in de coulissen ook eensgezindheid over, maar in Duitsland moet ook de grote baas akkoord gaan. Op dit moment heb ik het gevoel dat ze daar wat aan het lanterfanten zijn. Dan is de vraag: hoe lang gaat de Belgische overheid dit onderhandelingsspel nog willen meespelen?"

"Er zijn drie scenario's? Ten eerste: een akkoord tussen Duitsland en België en dan gaat de redding door. Scenario 2 is: geen deal. Dan moet Brussels Airlines het op zijn eentje redden en dat bestaat de kans dat er nog harder gesneden moet worden. Scenario 3 is dat er geen akkoord worden gevonden en dat leidt tot een faillissement."

"Ik denk dat de belangen voor de Duitsers te groot zijn: het Afrika-netwerk van Brussels Airlines is wereldwijd uniek. De Duitsers zullen niet volledig bereid zijn om dat los te laten. Het wordt heel hard gespeeld. We hebben nog 48 tot 72 uur nodig om daar meer duidelijkheid over te krijgen."

(Lees verder onder de foto)

"De Duitsers willen enkel garanties geven als de economische situatie en winstgevendheid het toelaten. België wil iets minder 'alsen' en iets meer zekerheid."

"Het voorbeeld daar is Swiss in Zwiterland: daarover is wel een akkoord gesloten met de Duitse overheid. Swiss krijgt 1,2 miljard euro in leningen van de Zwitserse overheid. In ruil krijgen de Zwitsers bikkelharde garanties. Als die niet worden nagekomen, krijgt de Zwitserse overheid aandelen."

"Dan is de vraag: waarom kan wat in Zwitserland gebeurt hier ook niet? Dat is het verontrustende."

"Brussels Airlines heeft geld tot eind mei. Dus binnen dit en 2 weken droogt de cashflow op. Heel veel mensen vragen geld terug van hun tickets en er zijn geen inkomsten. Bovendien moeten ze de vliegtuigen die ze niet gebruiken wel afbetalen. Als die cheque of lening van de Belgische overheid er niet komt, zullen ze heel creatief moeten zijn over hoe ze in leven blijven."

"De Belgische staat heeft het recht te investeren in Brussels Airlines en daarvoor aandelen in ruil te krijgen. Dan worden wij mee aandeelhouder en bestuurder en kunnen wij wegen op het bedrijf. Maar van Europa mag het bedrijf dan geen dividenden meer uitkeren, geen bonussen meer geven aan de managers, komt er een plafond op salarissen, moet het bedrijf zich inschrijven in de groene ambities van Europa, ..."

"Die waslijst aan voorwaarden kan verklaren waarom Duitsland niet zo happig is om de Belgische staat als aandeelhouder aan boord te halen. Je moet je voorstellen: Lufthansa is de reus van de Europese luchtvaartindustrie. De reus wordt nu letterlijk op de knieën geduwd door de coronacrisis en moet gaan bedelen. Dat is het meest vernederende voor die directie. Zij zijn dat niet gewoon."

(Lees verder onder de foto)

"Reizigers hebben nog altijd het recht op terugbetaling als hun vlucht geannuleerd is door de coronacrisis, daar is geen discussie over. Maar luchtvaartmaatschappijen proberen dat zoveel mogelijk te ontraden. Je zult lang moeten zoeken naar de juiste knop op de website en je zult lang moeten wachten op je geld." 

"Ze zullen proberen om een voucher te geven om een nieuw ticket te kunnen boeken. België heeft mee gevraagd aan Europa om tijdelijk die terugbetaling op te schorten, om te voorkomen dat die bedrijven financieel leeglopen. Zolang daar geen standpunt over is ingenomen, zullen luchtvaartmaatschappijen blijven treuzelen om terug te betalen."

"Morgen komt de Europese Commissie met een plan van aanpak over hoe we eventueel gecoördineerd die grenzen weer kunnen openen binnen Europa. Internationaal verkeer zal deze zomer moeilijk zijn."

"De grenzen dichthouden binnen Europa is economisch gezien zeer moeilijk. Er werken 6 miljoen mensen in de luchtvaart in Europa. 1 op de 10 mensen in Europa leeft van toerisme. Dus Europa zal er alles aan doen om die grenzen toch open te krijgen. Maar dan zullen de luchtvaartmaatschappijen moeten kunnen volgen."

"We moeten er niet flauw over doen: elke maatschappij die de komende weken en maanden opstart, zal dat met een zeer beperkt aanbod doen. Overal naartoe vliegen, zal niet mogelijk zijn, laat staan dat het zal mogen."

"Ook daar wordt gekeken naar een richtlijn van Europa. Luchtvaartmaatschappijen nemen nu al het zekere voor het onzekere: bij veel maatschappijen zijn mondmaskers al verplicht."

"Ze hopen dat dat voor Europa genoeg zal zijn en dat er niet zal worden gevraagd om 1,5 meter afstand te houden op een vliegtuig. Dan heb je twee opties: ofwel vul je je vliegtuig maar voor de helft, voor dezelfde prijs, en dan maak je grandioos verlies, ofwel worden vliegtickets twee of drie keer zo duur."

"Het kan goed zijn dat bepaalde bestemmingen fors duurder worden en andere fors goedkoper. Enerzijds zullen ze prijzen verlagen om vliegtuigen vol te krijgen met betalende passagiers. Voor andere bestemmingen die moeten aangevlogen worden omdat ze te belangrijk zijn voor het netwerk van de luchtvaartmaatschappij, maar waar te weinig vraag is, zullen de tickets duurder worden."

"Sicilië heeft al aangekondigd dat voor iedereen die betaalt voor een vliegtuigticket een tweede persoon gratis mee mag. Je zult dus zien dat zelfs overheden ons toch zullen proberen te verleiden om in zo'n vliegtuig te stappen."

"Gemiddeld om de zeven jaar heeft de luchtvaartsector een dip. Wie afstudeert op het moment dat we naar een dip gaan, loopt - ondanks zijn investering van 100.000 euro in een opleiding - het risico dat hij nooit zal vliegen."

"Maar we zitten niet in een dipje, we zitten in een crisis die ongezien is. Dus ik vrees dat er de komende maanden een generatie piloten afstudeert die het verdomd moeilijk gaat hebben om een job te vinden. Overal zullen mensen ontslagen worden die tonnen ervaring hebben. Als er dan weer groei komt, zullen eerst die mensen met ervaring worden aangenomen. Dus dat is geen aangenaam vooruitzicht."