Leerde de neanderthaler gereedschap maken van de homo sapiens?
De vondst van een 46.000 jaar oude kies suggereert dat de moderne mens veel langer dan gedacht in contact heeft gestaan met zijn voorgangers, de neanderthalers. Wetenschappers zien het als bewijs dat de neanderthalers hun kunsten van de homo sapiens leerden.
Tienduizenden jaren geleden deed de moderne mens, homo sapiens, zijn intrede in Europa en verdrong de neanderthaler. Maar het lijkt er nu op dat die twee veel langer samenwoonden dan eerder gedacht. Dat concluderen wetenschappers na de ontdekking van een kies en een paar botresten in een grot in Bulgarije.
De tot dusver oudste Europese vondst (in Roemenië) die direct in verband kon worden gebracht met de homo sapiens is 41.000 jaar oud. De overblijfselen in het grottencomplex Batsjo Kiro in de Bulgaarse bergen zijn 46.000 jaar oud, schrijven wetenschappers in Nature en Nature Ecology & Evolution. Dit zou bewijzen dat de homo sapiens, afkomstig van het Afrikaanse continent, zich duizenden jaren eerder op het Europese continent heeft gemeld dan tot dusver kon worden aangetoond.
Berentand
Elders in Europa zijn eerder menselijke resten gevonden uit die periode, maar altijd was er onzekerheid over de datering. Een vorig jaar gerapporteerde vondst in Griekenland van een 210.000 jaar oude, incomplete schedel van een homo sapiens is zeer omstreden.
De botfragmenten in de Batsjo Kiro-grot zijn aan de hand van DNA-analyse toegeschreven aan homo sapiens. De ouderdom is bepaald met koolstofdatering en moderne DNA-technieken. “We hebben het DNA van die jongens, we hebben de directe data van de menselijke botten”, zegt hoofdonderzoeker Jean-Jacques Hublin, directeur van het Max Planck instituut voor Evolutionaire Antropologie in Leipzig. “Ik denk dat het moeilijk wordt onze bevindingen te bestrijden.”
Interactie
De intrede van de homo sapiens in Europa zette een culturele verandering in gang, aldus Hublin, die daarmee suggereert dat de neanderthaler heeft geleerd van de homo sapiens. “Voor mij is het duidelijk dat interactie tussen die groepen heeft geleid tot nieuw gedrag bij de neanderthalers.”
Bij de menselijke resten in de grot werd een groot aantal stenen gebruiksvoorwerpen, sieraden van been en dierlijke botten gevonden. Dat er gereedschap en hangers van berentanden zijn aangetroffen die een grote gelijkenis vertonen met objecten die later in West-Europa werden gemaakt door neanderthalers, zou bewijzen dat er wisselwerking was tussen de moderne mens en de neanderthaler.
Volgens Hublin zit tussen het opduiken van de eerste moderne mens in Oost-Europa en het verdwijnen van de laatste neanderthalers in West-Europa ongeveer 8.000 jaar. Dat zou betekenen dat de periode van contact tussen neanderthaler en homo sapiens aanzienlijk langer heeft geduurd dan de 3.000 jaar waarvan veel wetenschappers tot nu toe zijn uitgegaan.