In ongenade gevallen Amerikaanse immunoloog waarschuwt voor "donkerste winter in moderne geschiedenis"

Rick Bright leidde het Amerikaanse overheidsagentschap Biomedical Advanced Research and Development Authority (BARDA), het federale biomedisch instituut. Vorige maand werd hij ontslagen, naar eigen zeggen omdat hij weigerde medicijnen aan te prijzen die volgens de Amerikaanse president Donald Trump heilzaam zouden zijn bij de behandeling van COVID-19, zoals chloroquine en hydroxychloroquine.

Bright zegt ook begin dit jaar al te hebben gevraagd om een vaccin te ontwikkelen en medische voorraden aan te leggen om een antwoord te bieden op de corona-epidemie. Maar zijn raad werd in de wind geslagen. 

De wetenschapper, die zich nu opwerpt als klokkenluider, legde vandaag een verklaring af voor een onderzoekscommissie van het Amerikaanse Congres, en kwam de zaal binnen met een mondmasker. Hij waarschuwde dat de VS "zich moet opmaken voor de zwaarste winter in de moderne geschiedenis",  als de beleidsmakers niet kordaat genoeg optreden om een heropflakkering van de corona-epidemie te voorkomen. 

"Als we er niet in slagen om een gecoördineerd antwoord te bieden, gebaseerd op wetenschap, dan vrees ik dat de pandemie veel slechter zal worden en langer zal aanhouden, en dat ze nooit geziene ziekte en sterfgevallen zal veroorzaken", zei Bright, die ook de aanpak toelichtte die hij in gedachten had. Vier punten zijn daarbij volgens hem essentieel:

• inzetten op testen, nationaal georganiseerd;
• inzetten op publieke bewustwording betreffende preventieve maatregelen als handen wassen en een mondmasker dragen ("Eerlijk gezegd moeten onze leiders daarbij het voorbeeld geven", zei Bright, verwijzend naar Trump die dat ostentatief niet doet);
• de productie van medisch materiaal en voorraden opvoeren;
• een systeem opzetten om schaars medisch materiaal en voorraden eerlijk te verdelen.

Bright gaat ervan uit dat het coronavirus in de herfst opnieuw zal opflakkeren, en dat bovenop de seizoensgriep, wat samen een ongeziene druk op het gezondheidssysteem zal veroorzaken. Dat scenario noemt hij "een onloochenbaar feit".

Eerder deze week had ook Anthony Fauci, medisch adviseur van Trump, al gewaarschuwd voor het te snel opstarten van de economie en de scholen. Trump noemde die uitspraak "onaanvaardbaar". Hij wil de Amerikaanse economie juist zo snel mogelijk weer aanzwengelen.

Trump haalde uit naar Fauci, en dat deed hij later vandaag ook naar Rick Bright. Hij noemde die "een misnoegde ambtenaar, niet aangenaam gevonden of gerespecteerd door mensen met wie ik sprak, en die, met zijn houding, niet langer voor de regering zou mogen werken!"

Immunoloog Anthony Fauci is het gezicht van de strijd tegen het coronavirus in de VS. Hij geniet veel aanzien: de voorbije decennia adviseerde hij zes Amerikaanse presidenten over virusuitbraken, onder meer over de aids-epidemie in de jaren 80, SARS en ebola. Ook Donald Trump kan hem dus niet zonder meer aan de kant schuiven, al is het al vele weken lang duidelijk dat hij hem met veel moeite duldt.   

(tekst gaat door onder de foto)

Deze week is het tot een opvallende botsing gekomen, die de gespannen verhouding tussen wetenschap en politiek op scherp zet. Fauci spreekt vanuit het belang van de volksgezondheid, Trump denkt eerst aan de economie die stilligt, wat een belangrijk pijnpunt wordt in de Amerikaanse presidentsverkiezingen. 

"Onaanvaardbaar", reageerde Trump op de verklaring die Fauci eerder deze week deed in de Amerikaanse Senaat, waar hij werd gehoord over de coronacrisis. Dat gebeurde via een videoverbinding, want de adviseur zit in zelfisolatie na mogelijk contact met medewerkers van het Witte Huis die besmet zijn met het coronavirus. 

"De belangrijkste boodschap die ik wil overbrengen aan de commissie is het gevaar dat we het land te snel proberen te heropenen", zei Fauci. De VS riskeert dan "veelvuldige uitbraken", waarschuwde hij. "Dat zal niet alleen leiden tot onnodig lijden en de dood, maar zou ook een stap achteruit zijn in onze zoektocht naar de terugkeer van een normaal leven." 

Ook over de heropstart van de scholen was Fauci voorzichtig. Hij zei dat er in het najaar, bij de start van het nieuwe schooljaar, goed zal moeten worden bekeken hoe de epidemie evolueert. "Want een vaccin zal er dan nog niet zijn." Hij beklemtoonde ook dat we nog lang niet alles weten over het coronavirus en er niet zonder meer van uit moeten gaan dat kinderen compleet immuun zijn voor mogelijke schadelijke effecten.

Trump zegt vooral zwaar te tillen aan Fauci's uitspraken over de scholen. "Ik was verrast door zijn antwoord, voor mij is het onaanvaardbaar, zeker wat de scholen betreft", zei de president. Het enige wat volgens Trump wel "aanvaardbaar" zou zijn is oudere leerkrachten of docenten enkele weken later te laten starten. "Want dit is een ziekte die ouderen aanvalt, die de gezondheid aanvalt."