Coronavirus, Covid-19 of SARS-CoV-2? Deze gids maakt u wegwijs in het coronajargon

Waar er in januari enkel sprake was van het ‘coronavirus’ wordt ‘Covid-19’ vandaag minstens zo vaak gebruikt. Maar wat is het verschil tussen de twee?

• Coronavirus is een algemene term: coronavirussen zijn een familie van virussen die een infectie veroorzaken bij mensen en verschillende dieren (zoals vogels, vleermuizen en katten). Sommige van die virussen veroorzaken hoogstens een verkoudheid, andere kunnen leiden tot dodelijke luchtweginfecties.

• Het MERS-virus (Middle East Respiratory Syndrome-virus), dat voor het eerst in september 2012 werd ontdekt en een tijdlang circuleerde in het Midden-Oosten en Zuid-Korea, maar ook het SARS-virus (Severe Acute Respiratory Syndrome-virus) zijn beiden coronavirussen met verschillende symptomen.

• SARS-CoV-2 is het nieuwe coronavirus, een virusstam die nooit eerder bij de mens werd vastgesteld. Het virus werd voor het eerst gemeld in de Chinese stad Wuhan, op 30 december 2019. Vermoedelijk is het virus afkomstig van een dierlijke bron (zoöntisch): de oorsprong van de uitbraak wordt immers gelinkt aan een voedselmarkt (met vis en wilde dieren).

• Covid-19, voluit coronavirus disease 2019, is de naam van de virusziekte die door SARS-CoV-2 wordt veroorzaakt. De nieuwe naamgeving werd op 11 februari bekendgemaakt door het hoofd van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus.

• Het (nieuwe) coronavirus wordt ook wel eens een pathogeen virus genoemd: een pathogeen is een ziekteverwekker van biologische oorsprong.

• Eerst werd Covid-19 een epidemie genoemd: een besmettelijke ziekte die zich snel ontwikkelt en verspreidt.

• Die epidemie groeide al snel uit tot een pandemie: de wereldwijde verspreiding van een besmettelijke ziekte.

• Door de dreiging van de pandemie ontstond in ons land als het ware een ‘coronacoalitie’, ter bestrijding van de (economische) gevolgen van de coronacrisis (de economische en/of financiële crisis die het gevolg is van een oncontroleerbare corona-uitbraak).

• Die coronacoalitie voerde al snel coronamaatregelen in die de verspreiding van SARS-CoV-2 moesten tegengaan.

• Zo werd social distancing al snel de regel. Letterlijk betekent dat afstand houden in het sociale verkeer. In ons land staat die afstand gelijk aan anderhalve meter, vandaar ook de anderhalvemeterregel. 

• Na de uitbraak in Wuhan in december 2019, zo’n vijf maanden geleden, verspreidde het coronavirus zich als een lopend vuurtje. Het virus heeft een hoge R-waarde. Die waarde toont hoeveel nieuwe mensen besmet raken (secundaire besmettingen) door elk nieuw geval van Covid-19.

• Synoniemen van de R-waarde zijn het basaal reproductiegetal, het besmettingsgetal of de reproductiegraad.

• Net zoals men op zoek gaat naar de R-waard van een virus, spoort men ook ‘patiënt zero’ of ‘patiënt nul’ op: de eerste persoon die besmet werd met SARS-CoV-2.

• Groepsimmuniteit, collectieve immuniteit of kudde-immuniteit zijn nog zo’n termen die vaak vallen. Daarbij gaat het om een vorm van indirecte bescherming tegen een virus. Doordat een groot deel van de populatie immuun is voor het virus, kan het zich moeilijker of niet verspreiden. Onder meer landen als Nederland en Zweden wilden aanvankelijk inzetten op die groepsimmuniteit.

• Zodra het virus in België uitbrak, werden er zogeheten triagetenten of -posten voor de ziekenhuizen neergepoot. Patiënten met symptomen passeren eerst langs zulke tentjes waar bepaald wordt of een ziekenhuisopname al dan niet noodzakelijk is. Op die manier wil men de risico’s verkleinen om de infectieziekte in een ziekenhuis te introduceren.

• Inmiddels gaat het de goede kant uit met de ‘coronacijfers’ (het dagelijkse overzicht van het Nationaal Crisiscentrum). 

• Nadat de curves afvlakten (flattening the curve) – wat belangrijk was om het gezondheidssysteem niet te overbelasten - zijn ze inmiddels aan het dalen. De vlakkere curves staan synoniem voor matiging, verzachting oftewel mitigatie (het zo draaglijk mogelijk maken van een ziekte).

• Beetje bij beetje versoepelt ons land de zware maatregelen die ons eerder werden opgelegd via een exitstrategie. 

• Die versoepelingen worden constant gemonitord door de GEES (Groep van Experts die belast is met de Exit-Strategie). Dat is een team van tien experten met virologen, artsen en economen die de Nationale Veiligheidsraad adviseren.

• De Nationale Veiligheidsraad is een Belgisch overheidsorgaan dat de Belgische reactie op terreurdreigingen en rampen coördineert. In dit geval coördineert die ploeg deze crisis.

• Inmiddels zijn we aanbeland bij een volgende fase van de exitstrategie. Daarbij wordt er bijvoorbeeld ingezet op ‘contacttracers’. Die contacttracers gaan vanuit een callcenter op zoek naar personen die mogelijk met het coronavirus in aanraking zijn geweest.

• Van elleboogstoten (de nieuwe handdruk) tot e-peritieven (het aperitief nuttigen met anderen met wie je virtueel in contact staat via apps als Skype, WhatsApp of Zoom): onze vrijetijdsbeleving ziet er een beetje anders uit.

• Ook onze zomerplannen moeten er wellicht aan geloven. Misschien vieren we wel met z’n allen vakantie in eigen land, eigen huis en tuin: een staycation.

Hoe starten onze scholen vrijdag of maandag weer op? Wij vroegen het aan honderd schooldirecteurs (+)

Drinken mag, aan de toog hangen niet: zo wil Horeca Vlaanderen cafés en restaurants weer opstarten (+)