Britse dokter over corona: "Het was alsof we een emmer water over ons heen kregen"

Toen dokter Elly Stanton op 24 maart aan haar dienst in het ziekenhuis van Walsall in de West Midlands begon, was ze geschokt. De weken voordien was het virus beperkt gebleven tot Londen, maar opeens begon het overal op te doemen. De streek rond Birmingham werd de tweede zwaarst getroffen regio buiten de Britse hoofdstad. "Het was een schok met al die nieuwe patiënten. Het leek of er een emmer water over ons heen werd gekieperd", zegt ze. Die dag waren er in het Verenigd Koninkrijk al 8.000 gevallen en 500 doden, 4 keer meer dan de week voordien.

Het Verenigd Koninkrijk had pas laat het geweer van schouder gewisseld. De twee medische experts van de Britse regering baseerden hun modellen op die van het SARS-virus. Ze bleven het aanvankelijk ook een griep noemen, zeker geen ramp. Pas op 23 maart kwam er een quarantaine, tien dagen later dan in België.

"Er is te weinig naar andere landen gekeken", zegt dokter Stanton nu. Als we vroeger in gang waren geschoten, dan zouden we nu in een betere positie staan, zowel financieel als medisch. Er was ook duidelijk al een personeelstekort toen de crisis nog moest beginnen. Of dat alleen te maken heeft met het vertrek van Europese dokters en verplegers in de aanloop naar de brexit, kan ik niet zeggen. Maar zeker is dat op dit ogenblik ook nog eens heel veel zorgverleners ziek zijn. Dat is een grote kost voor het ziekenhuis én het schuift de routine-onderzoeken op de lange baan. Het creëert met andere woorden een sneeuwbaleffect. "

De emotie was voor Elly Stanton nog groter toen in haar eigen ziekenhuis de allereerste dode viel onder het Britse zorgpersoneel. Verpleegster Areema Nasreen, een 36-jarige moeder van twee jonge kinderen, werkte in haar ziekenhuis, op de spoedafdeling. Ze werd ziek en stierf op 3 april na weken op de intensieve zorg.

"We waren allemaal diep onder de indruk. In de discussies ging het voortdurend over de vraag: waarom zij? Zeker toen later bleek dat vooral etnische minderheden en zeker ook bij het zorgpersoneel, een groter risico lopen om te sterven. Er zijn nu al meer dan 200 zorgverleners overleden aan corona. (foto onder: eerbetoon) Het is veel te vroeg om conclusies te trekken. Maar er is zeker een discussie nodig."

Er moest bijzonder hard worden gewerkt om het toenemend aantal patiënten te verzorgen. Ook in het ziekenhuis van Walsall. Dokter Stanton zegt dat ze weken klopt van 40 uur gemiddeld. Maar intussen gingen de discussies onder het Britse zorgpersoneel voort. "Velen zijn bang", zegt dokter Stanton, "omdat ze collega's zien terechtkomen in hun eigen ziekenhuis".

"Sommigen willen zelfs niet meer werken, omdat er toch een aantal schandalen zijn geweest met het beschermingsmateriaal. De regering is dat vooral bij grote bedrijven gaan zoeken met productie-eenheden in lageloonlanden. Dat was niet pragmatisch en efficiënt, omdat veel plaatselijke bedrijven uit de boot vielen. Ze zouden bijvoorbeeld voor maskers, beter een soort van sjabloon maken. Dan is er een duidelijke standaard en moet elke producent bewijzen dat het aan die norm voldoet."

Toen er in het Verenigd Koninkrijk net als hier een nooit gezien eerbetoon werd gebracht aan de medische hulpverleners, vonden sommige collega's dat hypocriet. De regering had jarenlang bespaard in de publieke gezondheidsdienst NHS, en nu werd het personeel opeens bewierookt als helden. "Boos was ik niet", zegt Elly Stanton. "Ik vond het gewoon vreemd dat we opeens werden gelauwerd door mensen die ons vroeger bekeken als de eeuwige klagers."

Toen premier Boris Johnson zelf op intensieve zorg terechtkwam met corona, was dokter Stanton bang dat hij het niet zou overleven, omdat hij niet erg gezond leefde. "Gelukkig is dat niet gebeurd, maar ik hoop dat hij toch zoals Saulus op weg naar Damascus van zijn paard is gebliksemd en tot inkeer is gekomen dat hij de NHS-werkers niet meer zo hard mag aanpakken." 

Of er daadwerkelijk een andere aanpak van de gezondheidszorg uit voortvloeit, dat kan dokter Stanton niet voorspellen. "Johnson heeft zijn campagnegeld gekregen van grote bedrijven, die willen nu dat de economie op de eerste plaats komt. Al denk ik wel dat hij door zijn eigen ziekte zijn standpunt heeft verzacht."

(Lees voort onder de tekening van Banksy voor de NHS-werkers.)

Deze week heeft de Britse regering een stappenplan aangekondigd. De lockdown wordt stilaan, met kleine stapjes, opgeheven. Op zich vindt dokter Stanton die stapsgewijze aanpak een goede zaak. We moeten nu inzetten op tests - dat kan nog beter - en op "contact tracing".  Dat zal zeker de volgende weken gebeuren. 

Stanton doet wel een oproep tot meer transparantie. "We moeten de feiten en cijfers op tafel zien, het aantal doden per regio, bijvoorbeeld. Alleen zo kan je de verantwoordelijkheid van de burgers koppelen aan vertrouwen. Pas als ze alles weten, zullen mensen zich veilig genoeg voelen om op straat te komen."

Ook voor de aanpak van de gezondheidszorg heeft Elly Stanton een aantal ideeën. Politieke ideeën ook, want ze is lid van de plaatselijke afdeling van de Green Party. We hebben hier in Walsall een enorm bloedbad gezien door corona. Daarom moeten we veel meer dan we nu doen, de gezondheid van de mensen promoten. Gezondheid staat immers niet alleen, ze is verbonden met aspecten als onderwijs, huisvesting, sociale achtergrond, zelfs met criminaliteit. 

Stanton pleit voor een aanpak van onder naar boven. Iedereen is zelf verantwoordelijk voor zijn gezondheid. Daarna komt het niveau van de gemeente en dan dat van de hogere overheid. "Empowerment", mensen op weg helpen om hun levensstijl zelf in handen te nemen, is haar sleutelwoord.