Direct naar artikelinhoud
Zomervakantie

Vakantieplannen? Zo staat het toerisme ervoor in EU-landen

Controle aan de grens bij Roermond.Beeld Rob Engelaar

Als het aan de Europese Commissie ligt, hoeven we deze zomervakantie nog niet helemaal af te schrijven. Maar uiteindelijk bepalen de lidstaten zelf of ze toeristen toelaten. Hoe staat het ervoor in de populaire Europese vakantielanden? ‘Ik begrijp jullie ongeduld, maar we moeten nog even afwachten.’

Griekenland

1 juli. Dat is de inmiddels bijna heilige dag waarop Griekenland weer vakantiegangers op zijn geliefde stranden wil verwelkomen. Daarmee zijn de Grieken vastbeslotener dan andere mediterrane landen. Dat is niet zo vreemd, als je bedenkt dat ze voor een kwart van hun inkomen en banen afhankelijk zijn van toerisme. Maar er is nog zo veel onduidelijk dat het de vraag is of die datum realistisch is, of eerder een gevalletje wishful thinking.

Om te beginnen: hoe gaat zo’n vakantie eruitzien? Hotels en stranden werken aan plannen met een kleine bezetting, afgeschermde ligstoelen en veel zelfservice. Maar buffetten zijn dan weer uit den boze. Dat schrikt toeristen mogelijk af, want hoe leuk is zo’n quarantainevakantie eigenlijk? De komende weken moet duidelijk worden hoe strikt de regels worden.

Griekenland heeft daarnaast de pech dat het voor zijn belangrijkste markten afhankelijk is van vliegverkeer. Komt dat op gang? Komen er coronatests op vliegvelden van aankomst en vertrek? Voor Griekenland is dat wellicht genoeg.

Maar als vakantiegangers bij thuiskomst twee weken in quarantaine moeten, denken ze wel twee keer na voordat ze een weekje op een Grieks strand gaan liggen. Geen wonder dat Athene aandringt op een Europese aanpak. Als die er niet komt, willen de Grieken zelf afspraken maken met andere landen.

Italië

Over het komende toeristenseizoen in Italië bestaat vooral heel veel onzekerheid. De Italiaanse overheid is overtuigd van het belang van de toeristische industrie, goed voor zo’n 13 procent van het bruto nationaal product (bnp). Maar de regering weet nog niet precies hoe de komende zomer eruit gaat zien. Vooralsnog zijn de restaurants, bars en stranden nog gesloten, volgens de plannen moeten die op 1 juni weer toegankelijk zijn. Maar of dat ook gaat gebeuren, hangt af van de besmettingscurve: groeit het aantal besmettingen de komende weken, dan gaat het feest niet door.

Elk jaar bezoeken zo’n 94 miljoen buitenlandse toeristen Italië, het is zo goed als zeker dat die dit jaar niet mogen komen. Voor plezierreizen zijn de grenzen nu gesloten en het ziet er niet naar uit dat die deze zomer nog opengaan. De Italiaanse toeristenindustrie en de overheid mikken op het binnenlandse toerisme. Italianen moeten in eigen land op vakantie. Uit noodzaak, maar ook om de eigen economie te ondersteunen. Zo denkt premier Conte aan een vakantiebonus, te besteden in Italië. De branche breekt zich ondertussen het hoofd over hoe ze haar gasten een veilig verblijf kan bieden. Dat gaat van het creëren van fysieke barrières op de stranden – plexiglazen wanden of bamboehutten – tot het opvoeren van het ontsmetten van hotelkamers en het dineren op gepaste afstand.

Spanje

Meer dan 83 miljoen buitenlandse toeristen gaven vorig jaar samen 92 miljard euro uit tijdens hun verblijf in Spanje, maar het grootste deel van dit jaar zullen zij niet welkom zijn, mochten ze al naar het op een na meest bezochte vakantieland van de wereld willen. Alle reizigers die in Spanje arriveren, moeten twee weken in quarantaine.

Het stappenplan van de regering voor de de-escalatie van de strenge lockdown voorziet vooral binnenlands toerisme in juli en augustus. Volgens dat plan zullen de Spanjaarden vanaf 1 juli weer vrij tussen de verschillende regio’s mogen reizen.

De toerismesector, die zo’n 13 procent van het Spaanse bnp levert, waarschuwt dat die vakantievierende Spanjaarden te weinig zullen zijn om een fiks deel van de bedrijven te redden. Daarvoor is het aandeel van buitenlanders, dat de laatste acht jaar bovendien sterk is gegroeid, veel te groot. Naar verwachting gaan de grenzen in oktober open, de toerismebranche vraagt of het niet eerder kan.

Intussen is het Instituut van de Toeristische Kwaliteit bezig om 21 protocollen op te stellen voor het waarborgen van de hygiëne en gezondheid in onder meer hotels, appartementen, campings, culturele en toeristische attracties en restaurants. Het land wil voorkomen dat een nieuwe epidemie het imago nog verder schaadt. Met meer dan 26.000 doden door het coronavirus is Spanje een van de zwaarst getroffen landen en het vreest dat ook na 2020 de toeristen minder durven te komen.

Kroatië

Voor Kroatië, net als Griekenland erg afhankelijk van toerisme, liggen de kaarten iets gunstiger. De kust van Istrië en Dalmatië ligt voor veel West-Europeanen op rijafstand. De Kroaten gokken erop dat een autovakantie veiliger voelt dan een vliegvakantie, in tijden waarin landen zonder pardon hun luchtruim sluiten. Maar ook de Kroaten moeten besluiten over al dan niet testen aan de grens. Bovendien zijn ze afhankelijk van medewerking van landen waar vakantiegangers eerst doorheen moeten rijden.

Turkije

Langzaamaan heft Ankara de reisrestricties op die sinds maart gelden in Turkse steden. Deze stapjes moeten volgens president Erdogan niet verward worden met een terugkeer naar het normale leven. Hoewel eind deze maand restaurants en cafés volgens planning weer voorzichtig open mogen, moeten eigenaren aan strenge gezondheidsvoorwaarden voldoen om gasten binnen te mogen laten.

Toch gloort voor de vakantieganger met een voorliefde voor de Turkse kust een lichtpuntje aan de horizon. Minister van Toerisme Mehmet Nuri Ersoy kondigde maandag een ambitieus plan aan om het toerisme zo snel mogelijk weer op te starten. Hij wil daarvoor certificaten voor ‘veilige en hygiënische’ vakanties introduceren. Alle partijen zouden zich daarbij aan bepaalde strikte richtlijnen voor hygiëne en afstand moeten houden. Hotels mogen bijvoorbeeld slechts 60 procent van hun capaciteit inzetten en alles moet voortdurend worden gedesinfecteerd.

Al in juni zouden de eerste buitenlanders naar Turkije moeten kunnen komen. Het gaat daarbij in de eerste plaats om bestemmingen als de populaire resorts aan de kust. Ook de Nederlands/Turkse reisorganisatie Corendon hoopt al in juni weer vluchten aan te kunnen bieden. Het bedrijf kondigde maandag aan coronavrije reizen naar Turkije te organiseren, waarbij reizigers voorafgaand aan de vlucht getest worden en na aankomst hun resort niet mogen verlaten.

Turkije is er bijzonder veel aan gelegen dat het toerisme op gang komt. Het economisch instabiele land was juist uit een recessie aan het krabbelen toen het coronavirus wereldwijd landen tot ingrijpen dwong en de luchtvaart volledig stillegde. Vorig jaar ontving Turkije nog 50 miljoen toeristen, waarmee de sector goed was voor 12 procent van het bnp. De vrees bestaat dat het aantal dit jaar slechts een fractie daarvan zal zijn. Het aantal toeristen in maart was nog slechts een derde van wat het in dezelfde maand van 2019 was. En toen moesten veel landen nog een lockdown invoeren.

Duitsland

Bondskanselier Merkel en de deelstaatleiders beslisten gisteren dat het toerisme in Duitsland weer mag opstarten, maar het is nog onduidelijk op welke manier dat gaat gebeuren. Elke deelstaat moet verordeningen maken met basisnormen en regels voor huisvesting, infectiebescherming en maximaal toegestane bezettingsgraad.

De aan Nederland grenzende deelstaat Noordrijn-Westfalen heropent maandag als eerste campings en vakantiewoningen en op 21 mei hotels. Maar alleen voor Duitse toeristen. De deelstaat wil met onze regering overleggen over het toelaten van Nederlanders. De overige vijftien deelstaten laten in de loop van de maand weer toeristen toe, maar zwijgen over buitenlandse bezoekers.

De grens met Nederland is open. Wel zijn er tot en met morgen nog verscherpte controles. Volgende week wordt beslist over een eventuele verlenging. Bezoekers zonder dwingende reden – toerisme is dat niet – kunnen worden geweigerd.

In Duitsland geldt naast de 1,5 meterregel een verbod op samenkomsten van meer dan twee personen (gezinnen en huisgenoten uitgezonderd) en een mondkapjesplicht in winkels en in het stads- en streekvervoer.

Restaurants en terrassen gaan binnenkort weer open (dit verschilt per deelstaat), kroegen blijven voorlopig dicht. Deelstaten moeten zelf het aantal coronabesmettingen controleren. Als er binnen een week meer dan vijftig nieuwe gevallen bijkomen, gaan winkels, horeca en toerisme onmiddellijk weer op slot.

Verenigd Koninkrijk

In het Verenigd Koninkrijk maakt men zich zorgen over het toerisme. Op dit moment is de lockdown vrij strikt: Britten mogen een keer per dag naar buiten voor een ommetje of om te sporten. Vakanties zijn uit den boze: ze mogen zelfs niet naar hun eigen buitenhuisje elders in het land. Vorige week werd premier Johnson ondervraagd over wat de regering deed om toeristische gebieden te beschermen tegen een tweede piek als gevolg van binnenlands toerisme. “We kunnen niet toestaan dat zo’n grote toestroom een tweede golf van de ziekte veroorzaakt,” benadrukte hij. Over buitenlandse toeristen ging het niet eens, maar het is lastig voor te stellen dat we deze zomer massaal naar Cornwall, het Lake District en andere trekpleisters kunnen reizen.

Op dit moment worden niet-essentiële reizen vanuit Nederland naar het Verenigd Koninkrijk sterk afgeraden, maar het kan wel. Reizen is lastiger, maar wel mogelijk: ook toen de virusverspreiding op een hoogtepunt was. Maar toerisme is uiteraard geen essentiële reis, dus nu een vakantie boeken lijkt onverstandig. Op dit moment kijkt de regering-Johnson naar het versoepelen van de lockdown, maar het lijkt erop dat kroegen, hotels en restaurants pas als laatste hun deuren weer mogen openen. Ook theaters blijven nog dicht, en hoe het met de musea moet, is nog zeer onduidelijk. De standaardactiviteiten tijdens een weekendje Londen, Edinburgh of Manchester zijn voorlopig onmogelijk.

Frankrijk

U verheugt zich op het geluid van de Provençaalse krekels, de smaak van bouillabaisse en de geur van lavendel? Dan wordt u waarschijnlijk teleurgesteld.

Frankrijk lijkt voor het eerst in zijn geschiedenis huiverig voor buitenlandse toeristen. “Misschien kunnen Europeanen deze zomer in Europese landen op vakantie, maar misschien wordt zelfs dát wel aan banden gelegd,” zei president Macron deze week cryptisch.

Zijn Nederlanders straks nog welkom op de Franse stranden? “Het is nog te vroeg om dat te zeggen,” zei staatssecretaris Lemoyne (Toerisme). “Ik begrijp jullie ongeduld, maar we moeten nog even afwachten.” Eind mei wordt in Frankrijk pas een balans opgemaakt.

De regering heeft wel bekendgemaakt dat cafés, restaurants en stranden – onder voorwaarden en op termijn – weer open kunnen gaan. Maar of de grenzen óók weer opengaan voor toeristen uit de buurlanden is nog ongewis.

Vooralsnog komen er op Franse campings nauwelijks buitenlandse reserveringen binnen, laat de campingfederatie FNHPA weten. Als de telefoon gaat, vertelde een campinghouder, is dat meestal juist voor een buitenlandse annulering. “Als het toerisme weer aantrekt, zal dat deze zomer vooral te danken zijn aan Franse vakantiegangers die in eigen land blijven,” zei staatssecretaris Lemoyne.

Grenzen nu veelal dicht 

In bijna alle Europese landen zijn de grenzen dicht voor mensen die er niet per se hoeven te zijn. Dat geldt dus ook voor toeristen. En wie verder wil reizen, heeft ook pech. Maar onderwijl klinkt in verschillende landen het voornemen de grenzen weer voorzichtig te zullen openen. Met het oog op het toerisme kijken ook meerdere EU-landen onderling naar de mogelijkheid de grenzen voor elkaars burgers te openen. ‘Corridors’ worden deze toegestane reisstromen tussen twee of meerdere landen genoemd. De Europese Commissie lijkt hier met haar gisteren gepubliceerde plan ook op in te willen zetten.

Veiligheid moet vooropstaan, maar voor de economie is toerisme van vitaal belang. Het advies vanuit de EU is dat landen die in een soortgelijke coronafase zitten onderling vakantieverkeer mogelijk moeten maken.

Zelfs vliegverkeer is volgens de EU niet uitgesloten. Al moeten luchtvaartmaatschappijen wel met een beperkte capaciteit vliegen om de veiligheid te waarborgen. Het EU-plan is overigens slechts een advies: het is aan de lidstaten zelf om de beslissing te maken of en hoe er buitenlandse toeristen worden toegelaten.