Boekenbeurs afgelast en ontslagen bij organisator Boek.be: “Maar volgend jaar komt er zeker nieuwe editie”

Het zat er een beetje aan te komen dat de Boekenbeurs een jaar zou moeten overslaan. Achter massa-evenementen staat ook in het najaar nog een groot vraagteken. De uitgevers en standhouders weten niet hoe ze de bezoekers op een economisch rendabele manier moeten ontvangen. Vorig jaar trok de Boekenbeurs in twee weken 123.000 bezoekers. Normaal had ze dit jaar van 31 oktober tot 11 november moeten plaatsvinden.

 Vé Bobelyn: “We zijn alternatieve formules aan het onderzoeken. We gaan met een heleboel partijen praten, van uitgevers en auteurs tot boekhandelaars en overheden. De Boekenbeurs is iets iconisch, voor Vlaanderen en voor Antwerpen. We denken nu vooral aan een aantal mini-events, op verspreide locaties. Wat ook mogelijk is: een soort virtuele Boekenbeurs waar bezoekers in contact komen met auteurs. Of een grote campagne met de boekhandels.”

Boek.be wil tegen begin juli een werkbare formule uittekenen. “Het is zoeken naar het haalbare in deze tijden. Je moet de uitgevers en de handelaars meekrijgen.”

Het wegvallen van de Boekenbeurs dient Boek.be een enorme klap toe. Een ontslag van het grootste deel van de dertien werknemers lijkt onvermijdelijk. “De komende weken bekijken we welk soort werking voor ons nog haalbaar is”, zegt Bobelyn. 

De raad van bestuur wil in 2021 de focus leggen op het kenniscentrum van Boek.be, waarbij onder meer service en advies wordt gegeven aan de uitgevers en boekhandels. “We starten dan met 3 à 4 werknemers op een kleinere locatie. Zodra het cultuurleven en de boekenmarkt weer op volle toeren draait, kunnen we over een uitbreiding van de activiteiten en het personeel nadenken.”

Dat de coronacrisis een definitief einde zou maken aan 83 jaar Boekenbeurs in Antwerpen, is volgens Bobelyn uitgesloten. “We gaan blijven vechten voor dat evenement. Dat heeft zo’n sterk DNA, is zo iconisch. Uiteraard moet je mee met je tijd, maar we waren al met een vernieuwing gestart. Daar gaan we voor.”

Bij de auteurs zijn er gemengde gevoelens. Marnix Peeters (bekend van onder meer ‘Eddy Vangelis’, ‘In elke vrouw schuilt haar moeder’) noemt de Boekenbeurs extreem belangrijk. “De uitgevers maken er hun jaar mee goed. Ze kunnen er in tien dagen zonder tussenhandel hun boeken aan het publiek slijten. Ik hou dus wel mijn hart vast. De afgelasting is ook een spijtige zaak omdat de aanpak van de beurs in de goede richting aan het kantelen was. Maar misschien komt de boekensector er ook gezuiverd uit. Wat nu gebeurt, kan een aansporing zijn om andere paden te volgen.”

Peeters maakt er voor zichzelf geen tragedie van. “Je kunt als auteur ook veel zelf doen (hij startte in 2017 met het uitgeefproject Pottwal Publishers, red.). Straks wachten de mensen op het literaire najaar. Daar heb je de Boekenbeurs niet voor nodig. Maar ik ben er wel graag. Het is een tof evenement.”

Ingrid Vander Veken verwerkte op 24 uur tijd tweemaal slecht nieuws. Donderdag werd het einde van haar uitgever Polis aangekondigd. “Mijn boek ‘Wat overblijft’ was het laatste dat Polis uitgaf. De titel krijgt nu een bitter ironische bijklank. Met het schrappen van de Boekenbeurs valt een belangrijk platform weg om je boek te presenteren. Je boort daar een nieuw lezerspubliek aan. Ik denk dat er een ander soort ‘boekenbeurzen’ zullen moeten komen. Kleinschaliger, zeker. Naast het markteffect van de Boekenbeurs gaat er een alternatief nodig zijn voor het contact tussen lezers en auteurs.”

Laura Janssens en Julie Vranckx schreven vorig jaar samen het populaire ‘Overleven op Tinder’ en werken volop aan een tweede boek. Dat zou in het najaar klaar zijn. “Je leeft naar de Boekenbeurs toe, de beurs bepaalt vaak de deadline van je boek. Het is een van de weinige kansen om als auteur je lezers te ontmoeten. Nu maken we een gelijkaardig boek over het leven als vrijgezel. Julie zou opnieuw de tekst maken en ik de cartoons”, vertelt Janssens.

“De schrapping van de Boekenbeurs is dubbel. Je hoopt als auteur dat een oplossing wordt gevonden, maar als mens begrijp ik het wel. Je weet niet hoe dat coronavirus gaat evolueren en dan is het misschien goed dat de knoop nu al wordt doorgehakt.”

Voor Mark Tijsmans, naast schrijver ook acteur en zanger, is de annulatie een mokerslag. “Ik heb er bijna geen woorden voor. De culturele sector was er al zo erg aan toe. De Boekenbeurs is de hoogmis van de literatuur. Ik probeer er bijna elke dag te zijn. Het is een uitstekende gelegenheid om met je publiek contact te leggen. Schrijven is immers een eenzaam beroep. In september komt mijn nieuw boek uit - een oorlogsnovelle. We zullen zien hoe we een en ander in de kijker kunnen zetten.”

Een reactie is er ook van Antwerps schepen Nabilla Ait Daoud (N-VA). “Het is bijzonder jammer dat de Boekenbeurs niet kan doorgaan, maar in een jaar dat het coronavirus het leven overheerst, is dat begrijpelijk.We gaan de organisator uitnodigen om te bekijken of er een alternatief mogelijk is. We blijven wel afhankelijk van de beslissingen van de crisiscel.”